Μια σειρά από φαινομενικά αποσπασματικά περιστατικά — drones πάνω από σύνορα, σαμποτάζ υποθαλάσσιων καλωδίων, κυβερνοεπιθέσεις και παρεμβάσεις σε εκλογές — δεν είναι τυχαία. Συνθέτουν μια οργανωμένη εκστρατεία «γκρίζας ζώνης» που στοχεύει να υπονομεύσει την ενότητα και την αντοχή της Ευρώπης χωρίς ανοιχτή πολεμική σύγκρουση.

Drones πάνω από την Πολωνία, ρωσικά μαχητικά MiG να διασχίζουν τον εναέριο χώρο της Εσθονίας, υποθαλάσσια τηλεπικοινωνιακά καλώδια βαριά κατεστραμμένα στη Βαλτική, αεροδρόμια παραλύουν από κυβερνοεπιθέσεις και ιπτάμενα αντικείμενα, μυστηριώδεις εκρήξεις και δολοφονίες, σμήνη bots που στοχεύουν να διαταράξουν εκλογικές διαδικασίες· κανένα από αυτά τα περιστατικά ξεχωριστά δεν αποτελεί casus belli. Όμως, όταν εξεταστούν ως σύνολο, διαγράφεται ένα νέο, επικίνδυνο μοτίβο.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν φαίνεται να διεξάγει μια μεθοδική εκστρατεία «γκρίζας ζώνης» εναντίον του ΝΑΤΟ: οικονομικά φθηνές, προσοδοφόρες για την αποποίηση ευθυνών και ακριβώς μετρημένες ενέργειες που έχουν στόχο να ανακατέψουν την ευρωπαϊκή σταθερότητα, παραμένοντας — τουλάχιστον προς το παρόν — κάτω από το όριο της ανοιχτής σύγκρουσης. «Δεν είμαστε σε πόλεμο», επανέλαβε αυτήν την εβδομάδα ο καγκελάριος της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς. «Αλλά δεν είμαστε και σε ειρήνη».

Γιατί το κάνει; Σύμφωνα με αναλύσεις όπως αυτή του Economist, ο Πούτιν γνωρίζει ότι δεν μπορεί να νικήσει το ΝΑΤΟ σε ευθεία αντιπαράθεση. Αντίθετα, επιδιώκει τρεις συμπληρωματικούς στόχους.

Πρώτον, στοχεύει στη ρήξη της συμμαχικής ενότητας. Με το να καλλιεργεί αμφιβολίες ανάμεσα στα κράτη-μέλη και, κυρίως, να υπονομεύει την εμπιστοσύνη στην αμερικανική δέσμευση προς την Ευρώπη, επιχειρεί να αποδυναμώσει την αξιοπιστία του Άρθρου 5 — ότι δηλαδή επίθεση κατά ενός μέλους ισοδυναμεί με επίθεση κατά όλων. Η ελαστική ή ασαφής αντίδραση πολιτικών ηγετών, όπως η δήλωση του Ντόναλντ Τραμπ ότι η εισβολή drone «θα μπορούσε να ήταν λάθος», τροφοδοτεί αυτή την στρατηγική, κάνοντας τα περιστατικά να φαίνονται σχεδόν ρουτίνα και μειώνοντας έτσι την αποτρεπτική ικανότητα.

Δεύτερον, στοχεύει στην αποδυνάμωση της στήριξης προς την Ουκρανία. Η αποτυχία της θερινής επίθεσης τον αναγκάζει να αυξήσει το κόστος για τις ευρωπαϊκές χώρες που στηρίζουν το Κίεβο. Οι επιθέσεις γκρίζας ζώνης εστίασαν συστηματικά σε χώρες που αποτελούν ισχυρούς υποστηρικτές — Πολωνία, Εσθονία, Δανία — με drones, παρεμβολές GPS και σαμποτάζ· ενώ η Γερμανία βρέθηκε αντιμέτωπη με στοχευμένες κυβερνοεπιθέσεις σε επιχειρήσεις άμυνας και logistics. Το μήνυμα προς ψηφοφόρους και πολιτικούς είναι σαφές: σκεφθείτε το πολιτικό κόστος πριν στείλετε όπλα στην Ουκρανία.

Τρίτον, η εκστρατεία έχει βαθύτερο ιδεολογικό και ψυχολογικό υπόβαθρο. Ο Πούτιν θεωρεί τις φιλελεύθερες δημοκρατίες απειλή· η οικονομική υπεροχή και η ανθεκτικότητα της Δύσης αναδεικνύουν τις αδυναμίες και την καταπίεση εντός της Ρωσίας. Δηλητηριάζοντας την εμπιστοσύνη και σπέρνοντας διχόνοια, επιδιώκει να βελτιώσει τη σχετική θέση της Μόσχας στο διεθνές πεδίο.

Πώς πρέπει να απαντήσουν οι σύμμαχοι; Η πρώτη προτεραιότητα είναι η διαφάνεια: κάθε περίπτωση σαμποτάζ, κυβερνοεπίθεσης ή παρέμβασης πρέπει να αποδοθεί δημόσια το ταχύτερο δυνατό, με τεκμήρια. Η έγκαιρη αποκάλυψη αποδυναμώνει την παραπλανητική «άγνοια» και εκπαιδεύει τους δυτικούς πολίτες να κατανοήσουν ότι αποτελούν στόχο μιας συντονισμένης εκστρατείας. Το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε. πρέπει επίσης να επενδύσουν στην ανθεκτικότητα: ανταλλακτικά και ομάδες γρήγορης αποκατάστασης για υποδομές, ισχυρές ομάδες αντιμετώπισης κυβερνοεπιθέσεων, ενισχυμένες εκλογικές επιτροπές και συνεχή περιπολία στη Βαλτική.

Παράλληλα, η τεχνική απάντηση απαιτεί οικονομικά αποδοτικές λύσεις: φθηνοί αναχαιτιστές για μαζικά, χαμηλού κόστους drones, ώστε να μην εξαντλούνται οι πόροι με χρήση ακριβών όπλων για κάθε μικρή απειλή. Και, τέλος, οι επιπτώσεις πρέπει να είναι σαφείς και στοχευμένες: οι προμηθευτές drones, οι εξωχώριες εταιρείες-ομπρέλες και οι παράγοντες που διευκολύνουν τις επιθέσεις πρέπει να υφίστανται κυρώσεις· οι κυβερνοεπιθέσεις να απαντώνται με ανάλογα κυβερνοαντίμετρα· και τα «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία να αξιοποιηθούν για την ενίσχυση της άμυνας της Ουκρανίας — που είναι, στην πράξη, άμυνα της Ευρώπης.

Εάν η Ρωσία αντιληφθεί ότι μπορεί να ενεργεί με ατιμωρησία, ο κίνδυνος θα κλιμακωθεί. Κάποια μέρα αυτό που τώρα μοιάζει «γκρίζα» ενέργεια μπορεί να μετατραπεί σε ανοιχτό έδαφος σύγκρουσης — για παράδειγμα με την επιχείρηση προσαρτήσεων κατά μήκος συνόρων όπου ζουν ρωσόφωνες μειονότητες. Η επιλογή για την Ευρώπη είναι ξεκάθαρη: είτε θα καλύψει τα κενά στην άμυνά της και θα αυξήσει το κόστος για τέτοιες ενέργειες, είτε θα αφήσει τον αντίπαλο να κλιμακώσει τα βήματά του και να δοκιμάσει τα όρια της συλλογικής ασφάλειας.

Διαβάστε ακόμη:

Ρεύμα: Πτώση της τιμής στη χονδρική με… ρεβάνς των ΑΠΕ

Το success story της Pandora – Αλλαγή σελίδας με γυναίκα CEO και νέα στρατηγική

Space Hellas: Σε ποια έργα ποντάρει για την «επανεκκίνηση» των εσόδων της – Ο ρόλος των θυγατρικών (pics)

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα