«Κάλεσμα αφύπνισης» για την Ευρώπη χαρακτηρίζουν τη δεύτερη θητεία Τραμπ οι οικονομολόγοι Moreno Bertoldi, ανώτερος συνεργάτης ερευνητής στο Ιταλικό Ινστιτούτο Διεθνών Πολιτικών Σπουδών (ISPI) και Marco Buti της Έδρας Οικονομικής και Νομισματικής Ολοκλήρωσης στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο.
Σε κοινό τους άρθρο για το Κέντρο Έρευνας Οικονομικής Πολιτικής (CEPR) οι δύο οικονομολόγοι, που έχουν διατελέσει ανώτατα στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προειδοποιούν ότι «τα βραχυπρόθεσμα και κυρίως τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα (της διακυβέρνησης Τραμπ) θα εξαρτηθούν από την ικανότητα της ΕΕ να συνδυάσει τις εσωτερικές και τις εξωτερικές της ατζέντες».
Bertoldi και Buti εκτιμούν ότι οι δασμοί των ΗΠΑ «μπορεί να πλήξουν την ΕΕ πολύ πριν από τις ενδιάμεσες εκλογές» και αυτό «σε συνδυασμό με την αβεβαιότητα που δημιουργούν οι εμπορικές πολιτικές του Τραμπ, θα επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη και θα παρατείνει τη συνεχιζόμενη οικονομική στασιμότητα της ΕΕ. »
Το ΔΝΤ εκτιμά ότι ένας δασμός 10% από τις ΗΠΑ στα ευρωπαϊκά προϊόντα, καθώς και η αβεβαιότητα της εμπορικής πολιτικής και η σύσφιξη των χρηματοπιστωτικών συνθηκών που θα επακολουθήσουν, μπορεί να αφαιρέσουν 1% από την ευρωπαϊκή ανάπτυξη την περίοδο 2025-2026.
Η αδυναμία της διαπραγματευτικής θέσης της ΕΕ απέναντι στις ΗΠΑ, όπως σημειώνουν οι δύο οικονομολόγοι, καταδεικνύεται από το μεγάλο διμερές εμπορικό πλεόνασμα (156 δισ. ευρώ το 2023) που διατηρεί η Ευρώπη έναντι των ΗΠΑ, γεγονός που την καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτη στις προστατευτικές πολιτικές των ΗΠΑ, καθώς, σε μια κλιμάκωση του «tit-for-tat», θα έχει περισσότερα να χάσει.
Κατά τη διάρκεια της πρώτης κυβέρνησης Τραμπ, για να αποφευχθεί ένας εμπορικός πόλεμος και πιο συγκεκριμένα νέοι δασμοί στα αυτοκίνητα της ΕΕ, ο τότε πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ συναντήθηκε με τον πρόεδρο Τραμπ και δεσμεύτηκε ότι η ΕΕ θα αγοράζει περισσότερα αμερικανικά προϊόντα, ιδίως υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) και σόγια.
Η «στρατηγική Γιούνκερ» του 2018 λειτούργησε τότε. Οι εισαγωγές LNG και σόγιας από την ΕΕ αυξήθηκαν σημαντικά: Οι εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου πολλαπλασιάστηκαν, αν και από πολύ χαμηλή βάση, ενώ οι εισαγωγές σόγιας υπερδιπλασιάστηκαν τους 12 μήνες που ακολούθησαν τη συνάντηση Τραμπ-Γιούνκερ, φθάνοντας στο εντυπωσιακό μερίδιο αγοράς 70% (από 36% το προηγούμενο έτος). Από την πλευρά τους, οι ΗΠΑ δεν κλιμάκωσαν τις εμπορικές εντάσεις.
LNG, τρόφιμα και όπλα
Με βάση τις δηλώσεις υψηλόβαθμων αξιωματούχων της ΕΕ, η ΕΕ μπορεί να προσέλθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με την πρόταση να αγοράσει περισσότερα αμερικανικά προϊόντα (όπλα, LNG, γεωργικά προϊόντα), όπως το 2018, ενώ παράλληλα θα είναι έτοιμη να προβεί σε αντίποινα σε περίπτωση μονομερούς εφαρμογής νέων δασμών.
Η αύξηση των εισαγωγών από τις ΗΠΑ αυτή τη φορά θα περιλαμβάνει όχι μόνο LNG και γεωργικά προϊόντα, αλλά και στρατιωτικό εξοπλισμό.
Ωστόσο, η κίνηση αυτή είναι απίθανο να μειώσει σημαντικά το εμπορικό πλεόνασμα της ΕΕ έναντι των ΗΠΑ. Στον απόηχο της συμφωνίας Γιούνκερ-Τραμπ, το διμερές εμπορικό πλεόνασμα της ΕΕ έναντι των ΗΠΑ συνέχισε να αυξάνεται και, ως εκ τούτου, η πρώτη κυβέρνηση Τραμπ δεν πέτυχε την εμπορική εξισορρόπηση που επιδίωκε.
Αυτό θα είναι πιθανότατα το αποτέλεσμα και αυτή τη φορά, εκτιμούν οι Bertoldi και Buti. Πρώτον, υπάρχουν όρια στο πόσο υγροποιημένο φυσικό αέριο και γεωργικά προϊόντα μπορεί να αγοράσει η ΕΕ από τις ΗΠΑ και, όπως έχουν υποστηρίξει ορισμένοι παρατηρητές, η αμερικανική βιομηχανία εξοπλισμών ενδέχεται να μην είναι σε θέση να προμηθεύσει επαρκώς την Ευρώπη.
Δεύτερον, οι διαφορές ανάπτυξης μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ και η πρόσφατη ανατίμηση του δολαρίου θα οδηγήσουν πιθανώς σε αύξηση των καθαρών εξαγωγών της ΕΕ προς τις ΗΠΑ. Η νέα κυβέρνηση μπορεί τότε να διπλασιάσει τα αιτήματά της προς την ΕΕ να αγοράσει ακόμη περισσότερα αμερικανικά προϊόντα διαφορετικά θα αντιμετωπίσει νέους δασμούς.
Στόχος οι μετοχές των υποστηρικτών
Σε μια τέτοια περίπτωση, αντίμετρα θα τεθούν στο τραπέζι και από την πλευρά της ΕΕ. Όμως, όπως σημειώνει το άρθρο του CEPR, η ΕΕ θα βρίσκεται σε αδύναμη διαπραγματευτική θέση.
«Για να λειτουργήσουν αποτρεπτικά έναντι ενός νέου εμπορικού πολέμου» σημειώνεται, «τα ευρωπαϊκά αντίποινα θα πρέπει να σχεδιαστούν έτσι ώστε να πλήξουν εκεί που έχει μεγαλύτερη σημασία για τον Τραμπ, δηλαδή στη χρηματιστηριακή αποτίμηση των βασικών υποστηρικτικών επιχειρήσεων.
Σε περίπτωση που η ΕΕ επιλέξει να αντιπαρατεθεί με τις ΗΠΑ, θα ήταν σημαντικό τα κράτη μέλη της να παραμείνουν ενωμένα και να αφήσουν την Επιτροπή να διαπραγματευτεί χωρίς να προσπαθούν να κλείσουν συμφωνίες πίσω από την πλάτη της.»
Οι δύο Ευρωπαίοι οικονομολόγοι συστήνουν, επίσης, η ΕΕ «να δείξει ότι είναι έτοιμη να αντιμετωπίσει την πρόκληση της σύναψης συμφωνιών ελεύθερου εμπορίου με χώρες και περιοχές του παγκόσμιου Νότου» όπως η συμφωνία με τη Mercosur και με ανεπτυγμένες χώρες (όπως η τελική επικύρωση της συμφωνίας με τον Καναδά, CETA). Παράλληλα, η Ευρώπη πρέπει «να αλλάξει το μοντέλο ανάπτυξής της, καθιστώντας την περισσότερο εξαρτημένη από τις εγχώριες συνιστώσες της ζήτησης και λιγότερο από τις καθαρές εξαγωγές.»
Διαβάστε ακόμη
Ακίνητα: Οι 4 βασικές τάσεις για την ελληνική αγορά το 2025 (pic)
Κόστος πάνω από 600 εκατ. ευρώ από την εφαρμογή της Βασιλείας για τις ελληνικές τράπεζες
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα