Της Σοφίας Νέτα 
 
Ο σοφός λαός συνηθίζει να λέει «πρόσεχέ το σαν τα μάτια σου…», καθώς τα μάτια μας, πέραν του ότι μας χαρίζουν την αίσθηση της εικόνας και των χρωμάτων, απαιτούν και την ανάλογη προσοχή ακόμα και από πράγματα που θεωρούνται τυχαία ή  μικρής σημασίας.
 
Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα των εργαζομένων  που ξεχνούν τους κινδύνους που διατρέχουν καθημερινά οι οφθαλμοί τους,  πάνω στην πίεση της παραγωγικότητας και αποδοτικότητας, τονίζει ο καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης Αναστάσιος Κανελλόπουλος, εξηγώντας  πως «ως εκ τούτου, ένας απλός ανειδίκευτος εργάτης μέχρι και ο διευθύνων σύμβουλος μιας πολυεθνικής εταιρίας, είναι πιθανόν να αντιμετωπίσουν παρόμοια και μακροχρόνια προβλήματα στην όρασή τους. Τα παραδείγματα είναι πολλά και τα βιώνουμε σε καθημερινή βάση.  Ας δούμε ορισμένες χαρακτηριστικές περιπτώσεις.
 
Πώς αντιμετωπίζουμε άμεσα και με ασφάλεια ένα ξένο σώμα στο μάτι μας 
 
Φανταστείτε πως είστε ένας εργάτης που καθημερινά σφυρηλατεί ή δουλεύει με σίδερο. Δεν φαντάζεστε πόσο εύκολο είναι να εμφυτευτεί ένα ξένο σώμα στον κερατοειδή σας κατά τη διάρκεια της εργασίας, με κίνδυνο εντός ολίγων ωρών να δημιουργηθεί ένας δορυφόρος δακτύλιος σκουριάς. Εκτός από το να επισκεφτείτε άμεσα τον ειδικό Xειρουργό Oφθαλμίατρο σας, το πλέον σημαντικό είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε τον τραυματισμό.
 
Μη γνωρίζοντας την ακριβή φύση του ξένου σώματος στον οφθαλμό, θα πρέπει να φροντίσουμε ώστε να μην τρίψουμε τα μάτια μας, που συνήθως είναι η πρώτη ενστικτώδης αντίδραση, γιατί μπορεί αυτή η κίνησή να επιτείνει, άθελά μας, τον τραυματισμό που θα προκαλέσει το ξένο σώμα ή και τα χέρια μας στον κερατοειδή. Πρέπει να κάνουμε άμεση προσπάθεια να αφαιρεθεί το ξένο σώμα. Ο πιο ασφαλής τρόπος είναι με νερό, είτε ξεπλένοντας απευθείας το μάτι μας με ένα μπουκάλι νερό είτε ανοίγοντας τα μάτια μας σε μία λεκάνη με νερό ή ένα γεμάτο νιπτήρα ή έστω γεμίζοντας τη χούφτα του ενός χεριού με νερό και προσπαθώντας να ξεπλύνουμε το μάτι.
 
Κάθε επαφή ξένου σώματος με το μάτι, κι εφόσον αυτή είναι συμπτωματική, απαιτεί την ανάλογη αντιβιοτική προφύλαξη, για την οποία θα μας συμβουλεύσει ο ειδικός Χειρουργός Οφθαλμίατρος.  
 
Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία και προσοχή σε υγρά που πιθανόν θα μπουν στο μάτι, καθώς εάν αυτά είναι οξέα ή πολύ βασικά, μπορούν να προκαλέσουν πολύ σημαντική ζημιά στον οφθαλμό. Σε αυτήν την περίπτωση, πρέπει αμέσως να απομακρυνθεί η εστία του χημικού και να ξεπλυθεί άμεσα το μάτι, έτσι ώστε να μη διεισδύσει το καυστικό χημικό μέσα στον οφθαλμό. Πρέπει να σημειωθεί ότι εξαιρετικά επικίνδυνα είναι τα βασικά χημικά όπως ο ασβέστης, γιατί αυτά μπορούν να συνεχίσουν να διεισδύουν μέσα στον οφθαλμό και μετά από την πρώτη επαφή μαζί του.
 
Σε περιπτώσεις που κάποιο ξένο σώμα βρεθεί στον οφθαλμό από έκρηξη ή από πολύ δυνατή σφυρηλάτηση, θα πρέπει ο ειδικός Xειρουργός Oφθαλμίατρος να κάνει ενδελεχή εξέταση για την πιθανή διείσδυση μεταλλικού ξένου σώματος μέσα στον οφθαλμό, κάτι που μπορεί να έχει ολέθρια αποτελέσματα, αν δε διαγνωστεί αμέσως. Άρα μπορεί να απαιτηθεί μία ακτινογραφία, που ονομάζεται Water’s View, η οποία πιθανόν να προσδιορίσει την παρουσία μεταλλικού ξένου σώματος μέσα στον οφθαλμό, κάτι που αποτελεί κατεπείγον οφθαλμολογικό περιστατικό.
 
Πάντα υπάρχει κι η περίπτωση το ξένο σώμα να έχει φύγει και να μείνει απλά η αίσθηση ότι κάτι είναι ακόμη παγιδευμένο στο μάτι μας, καθώς θα έχει προκληθεί κάποιος μικρός τραυματισμός στον κερατοειδή. Επίσης, είναι πολύ συχνό το να παγιδευτεί το ξένο σώμα κάτω από το επάνω βλέφαρο, οπότε, αν υπάρχει συνεχής αίσθηση ξένου σώματος ή εάν ο οφθαλμίατρος διαγνώσει κάθετη εκδορά στον  κερατοειδή, το πιο πιθανό είναι ότι το ξένο σώμα έχει εμφυτευτεί κάτω από το επάνω βλέφαρο.
 
Πάντως, σε συμπτώματα που έχουν μεγάλη διάρκεια, πρέπει πάντα να συμβουλευόμαστε τον ειδικό Χειρουργό Οφθαλμίατρο, έτσι ώστε να εξασφαλίσουμε ότι δεν κινδυνεύει η υγεία των ματιών είτε από μόλυνση είτε από διαμπερές τραύμα στον κερατοειδή του υπόλοιπου βολβού ή και η ευαίσθητη περιοχή των οφθαλμών.
 
Πως επηρεάζει ο ηλεκτρονικός υπολογιστής την όραση μας
 
Εκτός από την φυσική παρουσία ενός ξένου σώματος στον οφθαλμό μας, συχνό κίνδυνο διατρέχουν και οι εργαζόμενοι που επιβάλλεται να περνούν αμέτρητες ώρες μπροστά από την οθόνη ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή. Οι μακροχρόνιες συνέπειες των υπολογιστών στα μάτια δεν έχουν μελετηθεί αναλυτικά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι αμελητέες. Πάμε να δούμε πως μπορούμε να αποφύγουμε αυτές τις σοβαρές και πιθανές επιπτώσεις, με μερικές απλές και καθημερινές συνήθειες.
 
Τα πρώτα και πιο συνηθισμένα συμπτώματα που εμφανίζουν τα μάτια μας, μετά από πολλή ώρα μπροστά από τον υπολογιστή, είναι σημάδια κούρασης, με αποτέλεσμα να ερεθίζονται, να κοκκινίζουν ή και να θαμπώνουν, ενώ η όραση μπορεί να εξασθενήσει παροδικά. Επίσης, η πολύωρη εργασία με Η/Υ προκαλεί προβλήματα στάσης και κούρασης στον αυχένα ή και την πλάτη.
 
Πρόκειται για το διαδεδομένο «Σύνδρομο των υπολογιστών επί της όρασης», του οποίου οι διαταραχές μπορούν να προκαλέσουν κι άλλες ενοχλήσεις, όπως πονοκεφάλους. 
 
Οι οφθαλμίατροι εκτιμούν ότι η εστίαση στο ίδιο σημείο για μεγάλα χρονικά διαστήματα, είναι δυνατόν να προκαλέσει ακαμψία των οφθαλμικών μυών, ενώ η ακτινοβολία ίσως ευθύνεται για ασθενωπία, όταν για παράδειγμα μετά από 8 ώρες χρήσης υπολογιστή, αποφασίσουμε να οδηγήσουμε (μακρινή όραση).
 
Για να προστατέψετε τα μάτια αλλά και την στάση του σώματός σας από τις συνέπειες αυτές, η οθόνη πρέπει να είναι πάντα καθαρή και στη σωστή θέση, δηλαδή στο ύψος των ματιών και 45 με 75 εκατοστά μακριά από το πρόσωπό σας. Επίσης θα πρέπει να υπάρχει επαρκής φωτισμός, αλλά σε ορθή γωνία, ώστε να περιορίζονται οι αντανακλάσεις. Οι επίπεδες (TFT) οθόνες είναι πιο ξεκούραστες κι εκπέμπουν λιγότερη ακτινοβολία, ενώ όσο μεγαλύτερο το μέγεθός τους, τόσο καλύτερα θα βλέπετε. Όταν δακτυλογραφείτε κείμενα, φροντίστε να τοποθετήσετε τα έγγραφα στο ύψος της οθόνης και περίπου στην ίδια απόσταση, ώστε να αποφεύγονται οι συχνές αλλαγές εστίασης.
 
Ένα μικρό τρικ είναι η θέση της οθόνης να βρίσκεται ελαφρά κάτω από το επίπεδο των ματιών κι όχι ακριβώς απέναντι. Αυτό κάνει το άνοιγμα των βλεφάρων μας να μικραίνει, με αποτέλεσμα μικρότερη απώλεια και ανάγκη δακρύων!
 
Θυμηθείτε να πίνετε άφθονο νερό και να ανοιγοκλείνετε τα μάτια σας συχνά, ώστε να μην στεγνώνουν. Κάθε μία ώρα, κάντε ένα δεκάλεπτο διάλλειμα, εστιάζοντας σε ένα αντικείμενο που απέχει τουλάχιστον έξι μέτρα μακριά ή κλείνοντας τα μάτια σας για να ξεκουραστούν.
 
Προπάντων όμως, καλό θα ήταν να περιορίσετε το χρόνο που περνάτε μπροστά από την οθόνη του υπολογιστή σας κι εάν είναι μέρος της δουλειάς σας, να τον αποφεύγετε τουλάχιστον όταν επιστρέφετε στην άνεση του σπιτιού σας. Έτσι, όχι μόνο θα διαφυλάξετε τα μάτια σας, αλλά θα εξοικονομήσετε χρόνο και για πιο ευχάριστες δραστηριότητες».