search icon

Πολιτική

ΝΑΤΟ: Σβήνει 75 κεράκια για τα (δύσκολα) γενέθλιά του

Το ΝΑΤΟ βρίσκεται ενώπιον νέων προκλήσεων. Φινλανδία και Σουηδία εντάχθηκαν τελευταία αναζητώντας ασφάλεια από τη Ρωσία - Ο πόλεμος στην Ουκρανία χρωματίζει ένα δύσκολο ιωβηλαίο

Όταν ξεκίνησε η συμμαχία του ΝΑΤΟ είχε 12 μέλη. Μέχρι σήμερα προστέθηκαν άλλα 20 ακόμη. Η τούρτα γενεθλίων έχει 75 κεράκια. Σε ανθρώπινα μεγέθη αντικατοπτρίζει τη βαθιά ωριμότητα. Αλλά σε αυτήν την περίπτωση πρόκειται για την παλαιότερη και μοναδική εναπομείνασα αμυντική συμμαχία.

Η Φινλανδία και η Σουηδία ήταν τα τελευταία. Και οι δύο χώρες προσχώρησαν αναζητώντας προστασία από τη Ρωσία. Η επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς ξεκίνησε πριν από 25 χρόνια με τα πρώην μέλη του Συμφώνου της Βαρσοβίας, δηλαδή της διαλυμένης αμυντικής συμμαχίας του ανατολικού μπλοκ, την Πολωνία, την Τσεχία και την Ουγγαρία. Τότε στα 50ά γενέθλια του ΝΑΤΟ υπήρχε ένα πνεύμα αισιοδοξίας.

Ο Ψυχρός Πόλεμος θεωρήθηκε ότι είχε κερδηθεί. Η Ρωσία θεωρούνταν εταίρος. Το 1997 η Μόσχα δεσμεύτηκε συμβατικά ότι δεν θα προβάλει αντιρρήσεις για την προς ανατολάς διεύρυνση. Οι χώρες της Βαλτικής, η Σλοβακία, η Σλοβενία, η Βουλγαρία και η Ρουμανία ακολούθησαν ως μέλη το 2004. Η Αλβανία και η Κροατία προσχώρησαν στη συμμαχία το 2009. Το 2017 και το 2020 το ΝΑΤΟ δέχθηκε κι άλλα τμήματα της πρώην Γιουγκοσλαβίας, το Μαυροβούνιο και τη Βόρεια Μακεδονία.

Στάση αμφιβολίας προς τις ΗΠΑ

 

Άργησαν αλλά τελικά εντάχθηκαν η Σουηδία και η Φινλανδία στο ΝΑΤΟ Εικόνα: NATO

Στις αρχές της δεκαετίας του 2000 ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν άρχισε να επικρίνει την πορεία του ΝΑΤΟ προς ανατολάς. Ισχυρίστηκε ότι όταν η πρώην Ανατολική Γερμανία έγινε δεκτή στη συμμαχία μετά την επανένωση της Γερμανίας το 1990, είχε υποσχεθεί στη Σοβιετική Ένωση ότι το ΝΑΤΟ δεν θα επεκτεινόταν στην πρώην σοβιετική σφαίρα επιρροής. Ωστόσο, αυτό δεν έγινε ποτέ γραπτώς. Tο 1997 η Μόσχα υπέγραψε την Ιδρυτική Πράξη (Founding Act) Ρωσίας-ΝΑΤΟ, η οποία δεν περιέχει τέτοιες υποσχέσεις. Το 2008 η Γεωργία και η Ουκρανία έλαβαν την υπόσχεση να γίνουν κατ’ αρχήν μέλη του ΝΑΤΟ. Τότε ήταν που ο Πούτιν άλλαξε στρατηγική. Έθεσε τμήματα της Γεωργίας υπό ρωσικό έλεγχο. Το 2014 η Ρωσία προσάρτησε την ουκρανική Κριμαία και υποστήριξε αυτονομιστές στην ανατολική Ουκρανία και το 2022 επιτέθηκε σε ολόκληρη την Ουκρανία. Το ΝΑΤΟ εξακολουθεί να διατηρεί την πόρτα ανοιχτή για περαιτέρω προσχωρήσεις. Βασικά το ΝΑΤΟ βρίσκεται στην ίδια κατάσταση που ήταν πριν από 75 χρόνια, όταν ιδρύθηκε στην Ουάσιγκτον στις 4 Απριλίου του 1949. Η ελεύθερη Δύση θέλει να αντιμετωπίσει την αυξανόμενη απειλή εξ ανατολών σε βάση αμοιβαιότητας και υπό την ομπρέλα των πυρηνικών όπλων των ΗΠΑ. Ο Ψυχρός Πόλεμος είναι και πάλι εδώ.

“Σε ό,τι αφορά σε επίπεδο απειλών και την αντίδραση του ΝΑΤΟ, όλα φαίνεται να είναι τα ίδια με τότε. Η συλλογική άμυνα είναι και πάλι το βασικό καθήκον. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία γι’ αυτό”, λέει ο Ματίας Ντεμπίνσκι από το Leibniz Institute for Peace and Conflict Research στη Φρανκφούρτη. Ωστόσο, η καθοριστική διαφορά σε σχέση με το 1949, σύμφωνα με τον Ντεμπίνσκι, είναι η βαθιά δυσπιστία απέναντι στην ηγέτιδα δύναμη, τις ΗΠΑ. Εάν ο επόμενος πρόεδρος είναι ο Ντόναλντ Τραμπ, η σημερινή ρήτρα αμοιβαίας συνδρομής θα μπορούσε να καταστεί παρωχημένη. “Το καθήκον που θα έπεφτε τότε στους Ευρωπαίους στη χειρότερη υποθετική περίπτωση θα ήταν διπλό. Να αντισταθμίσουν την πολιτική ηγεσία των ΗΠΑ και τις στρατιωτικές συνεισφορές που έχει κάνει η χώρα στο ΝΑΤΟ μέχρι σήμερα. Αυτό είναι ένα ηράκλειο έργο. Το αν θα πετύχει είναι κάθε άλλο παρά ξεκάθαρο”.

Διαβάστε περισσότερα στην Deutsche Welle

Exit mobile version