της Στεφανίας Σούκη
Ο «πολυμήχανος Οδυσσέας» της θυγατρικής του ομίλου Λάτση, που ανακηρύχτηκε πρόσφατα Manager της Χρονιάς για το 2017, μιλά για τη σημασία της εξωστρέφειας και του πλουραλισμού που θα οδηγήσει σε έναν νέο τρόπο ζωής μέσα από τη μεγάλη επένδυση των 8 δισ. στο παλιό αεροδρόμιο αλλά και για την επένδυση των 25 εκατ. ευρώ που ξεκινά άμεσα για τη δημιουργία του Μουσείου Ολυμπιακών Αγώνων και την ανάπλαση του χώρου πίσω από το «Golden Hall»
«Πόσοι πίστευαν το 2013, το 2014 το 2015, για να μην πω ακόμα και πέρυσι, ότι το Ελληνικό θα γίνει; Εβλεπα στα μάτια κοντινών μου ανθρώπων την αμφιβολία. Τώρα η αμφιβολία εστιάζεται στο αν θα αρχίσουμε αρχές του 2019, λίγο πριν, ή λίγο μετά».
Αυτό, κατά τον κ. Οδυσσέα Αθανασίου, διευθύνοντα σύμβουλο της Lamda Development, ο οποίος ανακηρύχθηκε πριν από λίγες ημέρες από την Ελληνική Εταιρία Διοικήσεως Επιχειρήσεων (ΕΕΔΕ) Μάνατζερ της Χρονιάς για το 2017 μεταξύ 21 συνυποψηφίων του, επικεφαλής μεγάλων ελληνικών εταιρειών, είναι μια μεγάλη κατάκτηση και η μεγαλύτερη απόδειξη ότι ένα όραμα, αν μια ομάδα το πιστεύει με πάθος και διάρκεια, μπορεί να γίνει πραγματικότητα.
Κατά τη διάρκεια των σχεδόν 10 ετών που βρίσκεται στο τιμόνι της Lamda, οι πιο μεγάλες προκλήσεις που είχε να αντιμετωπίσει, όπως αναφέρει ο ίδιος, μιλώντας στο «business stories», ήταν καταρχάς, το άνοιγμα του «Golden Hall» που συνέπεσε με το ξέσπασμα της κρίσης, στις αρχές του 2009, «γιατί έπρεπε να αλλάξουμε αντιλήψεις, να προσαρμοστούμε από μια εποχή… αυτόματου πιλότου ως προς την επιτυχία, σε μια εποχή ανώμαλης προσγείωσης. Στα επόμενα δυο-τρία χρόνια ήταν ανώμαλη η προσγείωση για εμάς να βλέπουμε κλειστά καταστήματα έστω και για έναν-δυο μήνες, ερχόμενοι από μια εποχή όπου υπήρχε… ουρά με υποψήφιους μισθωτές τόσο στο “Τhe Mall Athens”, όσο και στο “Mediterranean Cosmos”. Aπό πλευράς χρονικής διάρκειας, αντίστοιχα, η υπερπήδηση των εμποδίων στο Ελληνικό ήταν μια συνεχής πρόκληση».
Ο κ. Αθανασίου χαρακτηρίζει την επένδυση του Ελληνικού ως «την ωραιότερη και πιο συναρπαστική μας περιπέτεια, απ’ όταν ξεκίνησε το 2012», ωστόσο τα πρώτα χρόνια της διαδρομής του στο τιμόνι της Lamda Development (ανέλαβε τον Μάρτιο του 2009), η τετραετία 2009- 2012 έχει μείνει βαθιά χαραγμένη στη μνήμη του, αφού συνέπεσε με τη χειρότερη οικονομική συγκυρία για τη χώρα.
«Σε μια εποχή όπου όλοι στην Ελλάδα αποεπένδυαν, με τα ελληνικά ομόλογα στο 30% και τις μεγαλύτερες προκλήσεις να βρίσκονται μπροστά, τα ανοιχτά μέτωπα βρίσκονταν στα τρία εμπορικά κέντρα του ομίλου, το “The Mall Athens”, το “Mediterranean Cosmos” και, κυρίως, το “Golden Hall”, που είχε ανοίξει ακριβώς στο ξέσπασμα της ελληνικής κρίσης, στο τέλος του 2008».
Παρ’ όλα αυτά το 2009 η Lamda έγινε η πρώτη ελληνική εταιρεία που θα έκανε οργανωμένη διαχείριση εμπορικών κέντρων στη χώρα μας, παίρνοντας το «λελογισμένο ρίσκο» της εξαγοράς του υπόλοιπου ποσοστού του 40% του «Mediterranean Cosmos» στη Θεσσαλονίκη, ενώ τα τρία malls άντεξαν και εξακολουθούν να αντέχουν μέσα σε ένα περιβάλλον απόλυτης κατάρρευσης της εγχώριας κατανάλωσης. Κοιτάζοντας πίσω «η επιτυχία που τελικά είχαμε ήταν το αποτέλεσμα της πίστης στο να ακούσουμε τι μας έλεγαν οι μισθωτές των κέντρων μας και οι καταναλωτές. Κάναμε κοινές επιτροπές με τους καταστηματάρχες, δουλέψαμε ως ομάδα και σχεδιάσαμε μαζί τις επόμενες κινήσεις μας, ενώ ταυτόχρονα ρωτούσαμε τους επισκέπτες των κέντρων μας, όπου και αν τους συναντούσαμε, τι θέλουν να κάνουμε καλύτερα και δεν σταθήκαμε απλώς στις επίσημες έρευνες της αγοράς. Δεν ήμασταν ποτέ σε δυο διαφορετικές πλευρές του λόφου. Αποφασίσαμε να ανέβουμε τον λόφο μαζί».
Οι ευκαιρίες μέσα στην κρίση
Το 2012, η Lamda προχώρησε με την πρώτη αποκρατικοποίηση στην Ελλάδα, στο πλαίσιο της διαγωνιστικής διαδικασίας του ΤΑΙΠΕΔ για το υπόλοιπο τμήμα του ακινήτου του Διεθνούς Κέντρου Ραδιοτηλεόρασης (IBC), εκεί όπου σήμερα λειτουργεί το «Golden Hall» και πλέον, στις αρχές αυτού του καλοκαιριού, μετά από έναν μακρύ δρόμο αδειοδοτήσεων ξεκινά η νέα επένδυση των 25 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία του Μουσείου Ολυμπιακών Αγώνων και του μεγαλύτερου κέντρου οικογενειακής αναψυχής στην Ελλάδα με ορίζοντα λειτουργίας προς το τέλος του 2019.
Ποιες ήταν οι ευκαιρίες, μέσα στην κρίση; «Εκ των υστέρων κρίνοντας, οι ευκαιρίες ήταν οι εξαγορές που έγιναν από τον όμιλο στον τομέα των εμπορικών κέντρων, ήτοι το υπόλοιπο 40% του “Mediterranean Cosmos”, η αποκρατικοποίηση του IBC και το υπόλοιπο 50% του “The Mall Athens”. Bέβαια, η κρίση μάς έδωσε και τη μεγαλύτερη δύναμή μας σήμερα, να “ψηθούμε” ως ομάδα και ενωμένοι να πετύχουμε ό,τι πετύχαμε, χωρίς να είμαστε ο καθένας ξεχωριστά ο καλύτερος ή ο εξυπνότερος στον τομέα του. Ως ομάδα πιστέψαμε ότι μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που ήταν μπροστά μας. Θεωρώ ότι γενικότερα στη ζωή, το απόλυτο πάθος μπορεί να οδηγήσει ενδεχομένως στην καταστροφή, ωστόσο χωρίς πάθος δεν έχω δει κανένα όραμα να ολοκληρώνεται».
Το σύγχρονο management
Πέραν της θητείας του στη Lamda Development, ο κ. Αθανασίου έχει πολυετή πείρα σε σημαντικές διοικητικές θέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Στην εννεαετή καριέρα του στις ΗΠΑ, εργάστηκε για την Ernst & Young και την Emerson Electric. Εχει διατελέσει CFO της Diageo Hellas, με περιοχή ευθύνης την Ελλάδα και την Τουρκία, CFO Δυτικής Ευρώπης στην Βarilla, με έδρα το Παρίσι, και CFO Ελλάδος στην τσιμεντοβιομηχανία Τιτάν.
Από την εμπειρία του στο εξωτερικό έχει διδαχθεί ότι θα πρέπει «να ακούς πραγματικά και να μην έχεις δογματικές αντιλήψεις. Να παθιάζεσαι με το μέλλον και με το πώς μπορείς να καταφέρεις κάτι και όχι με την υπερανάλυση, το αναμάσημα του παρελθόντος. Να παραδειγματίζεσαι από τις επιτυχίες άλλων και όχι να τις φθονείς. Αλλο ανταγωνισμός που οδηγεί στην πρόοδο και άλλο απαξίωση του άλλου».
Ο διευθύνων σύμβουλος της θυγατρικής του ομίλου Λάτση πιστεύει ότι πλέον «έχουμε περάσει διεθνώς σε μια εποχή τεκτονικών αλλαγών σε επίπεδο διοίκησης και οργάνωσης επιχείρησης κυρίως λόγω των εξελίξεων στην τεχνολογία και στο πώς μπορούμε να επικοινωνούμε χάρη σε αυτή από παντού, αλλά και λόγω μιας νέας γενιάς που έχει εισέλθει στο εργατικό δυναμικό, μια πιο προικισμένη γενιά, πιο “αυτόνομη”, τους κάτω των 35. Θεωρώ ότι θα έχουμε λιγότερη ιεραρχία, περισσότερη συνεργασία και περισσότερη συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων.
Το ταλέντο και η απόκτηση ικανοτήτων θα αποκτούν όλο και περισσότερη δύναμη σε σχέση με το παρελθόν, όπου η ιεραρχική θέση έκανε τη διαφορά. Με δύο κουβέντες, πρέπει διοικητικά να εμπνεύσουμε παρά να επιβάλουμε… Πρέπει να κάνουμε κάποιον να θέλει να έρθει στη δουλειά γιατί πιστεύει ότι μπορεί να αφήσει τη δική του στάμπα, γιατί πιστεύει σε έναν σκοπό. Και στη χώρα μας πρέπει να αρχίσουμε να βλέπουμε τις αλλαγές που συντελούνται ως ευκαιρία και όχι ως απειλή. Στην Ελλάδα πιστεύω ότι έχουμε πλεόνασμα φαιάς ουσίας, το θέμα όμως είναι ότι πολλές φορές την αξιοποιούμε για να σκεφτούμε γιατί κάτι δεν μπορεί να γίνει παρά να βρούμε τον τρόπο του πώς μπορεί να γίνει».
Ο ίδιος θεωρεί ότι «ο πλουραλισμός ιδεών είναι βασικό στοιχείο προόδου και ότι δεν πρέπει απλώς να ανεχόμαστε τη διαφορετικότητα αλλά να την επιδιώκουμε», εξ ου και οι συνεργασίες της Lamda με διεθνείς εταίρους, όπως η HSBC, η Dogus, η Blackstone, η Varde στο κομμάτι των εμπορικών κέντρων και φυσικά οι εταίροι της στο Ελληνικό, πέραν του μητρικού ομίλου Λάτση, η κινεζική Fosun και η Eagle Hills με έδρα το Αμπού Ντάμπι. «Σημαίνει ότι είσαι έτοιμος να δεχτείς κάποιες άλλες απόψεις, και να συμβιβαστείς σε κάποιες στρατηγικές. Και κάποιες φορές σημαίνει και καθυστερήσεις και εκνευρισμούς, για να μην ωραιοποιούμε τις καταστάσεις. Αλλά μόνο ο πλουραλισμός ιδεών και η σύνθεση σκέψεων φέρνει βελτίωση είτε σε προσωπικό, είτε σε εταιρικό επίπεδο. Στο κομμάτι των συνεργασιών το μεγάλο όπλο μας έγινε στη διάρκεια των ετών η αξιοπιστία: χτίζεται δύσκολα, θέλει διάρκεια αλλά αποτελεί ανεκτίμητη αξία. Αρα για τη Lamda οι συνεργασίες περισσότερο από καθετί άλλο, ειδικά σε περίοδο κρίσης, ήταν αποτέλεσμα αυτής της αξιοπιστίας. Θα ήθελα να τονίσω εδώ ότι όλα όσα περιέγραψα βασίζονται στην απόλυτη υποστήριξη του ομίλου Λάτση, που πίστεψε έμπρακτα στο όραμα και τις προσδοκίες μας σε μία εποχή του “ο σώζων εαυτόν σωθήτω”».
Τα επόμενα βήματα για το Ελληνικό
Ακριβώς αυτός ο πλουραλισμός θα επιδιωχθεί και για το Ελληνικό, ώστε «να μπει η χώρα στον χάρτη ξανά εκεί που όλοι μας πιστεύουμε ότι της αξίζει να βρίσκεται».
Το επόμενο βήμα για τη μεγάλη επένδυση των 8 δισ. ευρώ, σε αυτή τη φάση είναι η κατάθεση των εξειδικευμένων μελετών. «Στις 10 Μαΐου καταθέσαμε ήδη την πρώτη από τις τρεις μελέτες που πρέπει να υποβληθούν για την έκδοση των Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων. Οι επόμενες δύο θα κατατεθούν μέχρι το τέλος Ιουνίου. Προς το παρόν, τα πράγματα βαίνουν σύμφωνα με το τελευταίο χρονοδιάγραμμα που προβλέπει ότι, καλώς εχόντων των πραγμάτων, οι ΚΥΑ θα βγουν μέσα στο φθινόπωρο».
Πιο άμεση είναι η επένδυση στο κτίριο του Διεθνούς Κέντρου Ραδιοτηλεόρασης, εκεί όπου στεγάζεται το «Golden Hall», η οποία θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, Μουσείο Ολυμπιακών Αγώνων, ένα μοναδικό ενυδρείο και έναν μεγάλο πολυχώρο οικογενειακής αναψυχής, ο οποίος φιλοδοξεί να αναβαθμίσει αισθητά τα πρότυπα της οικογενειακής διασκέδασης στην Αθήνα.
Η επένδυση αυτή θα δημιουργήσει περισσότερες από 500 νέες θέσεις εργασίας και οι εργασίες προβλέπεται να ξεκινήσουν μέσα στο καλοκαίρι μετά την έκδοση της οικοδομικής άδειας.