Η Σλοβακία βρίσκεται αντιμέτωπη με μια «τέλεια καταιγίδα», καθώς προσπαθεί να διαφυλάξει τη φήμη της ως παγκόσμια πρωταθλήτρια στην αυτοκινητοβιομηχανία. Όπως υπενθυμίζει το CNBC, από την ίδρυση της Bratislava Automobile Works (BAZ) τη δεκαετία του 1970 έως την ανατροπή του σοσιαλισμού και την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η Σλοβακία έχει εξελιχθεί στον μεγαλύτερο παραγωγό αυτοκινήτων ανά κάτοικο παγκοσμίως.

Η χώρα των 5,4 εκατομμυρίων κατοίκων, που έχει κερδίσει το προσωνύμιο «Ντιτρόιτ της Ευρώπης», φιλοξενεί κολοσσούς όπως η Volkswagen, η Stellantis, η Kia και η Jaguar Land Rover, ενώ η σουηδική Volvo Cars ετοιμάζεται να εγκαινιάσει εργοστάσιο ηλεκτρικών οχημάτων κοντά στην πόλη Κόσιτσε, το πέμπτο της χώρας.

Ένας κλάδος-πυλώνας της οικονομίας της Σλοβακίας

Η αυτοκινητοβιομηχανία της Σλοβακίας αντιπροσωπεύει περίπου το 11% του ΑΕΠ, το μισό της βιομηχανικής παραγωγής και το ένα δέκατο της απασχόλησης. Ωστόσο, ο κλάδος δοκιμάζεται από πολλαπλές πιέσεις — από τους αμερικανικούς δασμούς και τον κινεζικό ανταγωνισμό, έως τη φορολογική επιβάρυνση και τη στροφή της κυβέρνησης του Ρόμπερτ Φίτσο μακριά από την ΕΕ.

Ο αναλυτής της Slovenská Sporiteľňa, Ματέι Χόρνακ, προειδοποιεί ότι η Σλοβακία είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένη στους δασμούς του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, καθώς οι εξαγωγές της προς τις ΗΠΑ αντιστοιχούν στο 4% του συνόλου, εκ των οποίων περίπου το 80% αφορά αυτοκίνητα.

Η Ζουζάνα Πελάκοβα, επικεφαλής του προγράμματος οικονομίας και επιχειρήσεων του think tank Globsec, χαρακτηρίζει τους αμερικανικούς δασμούς ως τη «μεγαλύτερη άμεση απειλή» για τη βιομηχανία. «Οι δασμοί είναι η σημαντικότερη πρόκληση, ακόμη μεγαλύτερη από τη μετάβαση στα ηλεκτρικά οχήματα», δήλωσε.

Σύμφωνα με την Πελάκοβα, η συμφωνία εμπορίου ΗΠΑ–ΕΕ που υπογράφηκε τον Ιούλιο —με δασμό 15% στα περισσότερα ευρωπαϊκά προϊόντα— είναι μεν βελτίωση σε σχέση με την αρχική πρόταση του Τραμπ για 30%, αλλά εξακολουθεί να προκαλεί ανησυχία.

Ηλεκτροκίνηση και απώλειες ευκαιριών

Η Σλοβακία έχει δεχθεί χτυπήματα στη μετάβαση προς την ηλεκτροκίνηση. Η Volkswagen προτίμησε την Πορτογαλία για την παραγωγή του νέου ID.1, ενώ η Stellantis μετέφερε νέο project ηλεκτρικού αυτοκινήτου στην Ισπανία.

Ωστόσο, σύμφωνα με τον Χόρνακ, τα σλοβακικά εργοστάσια παραμένουν ανταγωνιστικά για την ανάθεση παραγωγής ηλεκτρικών οχημάτων. Το νέο εργοστάσιο της Volvo στην ανατολική Σλοβακία αποτελεί «μία από τις σημαντικότερες επενδύσεις» της χώρας, ενώ η συνεργασία της κινεζικής Gotion High Tech με τη σλοβακική InoBat για εργοστάσιο μπαταριών συνιστά ακόμη ένα στρατηγικό βήμα.

Παρά τις επενδύσεις αυτές, ο Χόρνακ επισημαίνει την απουσία κρατικής στήριξης: «Αντί για βοήθεια στη μετάβαση, οι δημοσιονομικές περικοπές και οι νέοι φόροι καθιστούν το επιχειρηματικό περιβάλλον δυσμενέστερο». Η επιβολή φόρου στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές επιβαρύνει περαιτέρω τις επιχειρήσεις.

Οικονομική πολιτική και κίνδυνοι

Η κυβέρνηση του Ρόμπερτ Φίτσο έχει αυξήσει τους φόρους στο πλαίσιο δημοσιονομικής εξυγίανσης, προκαλώντας αντιδράσεις στον κλάδο. Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Αυτοκινητοβιομηχανίας Αλεξάντερ Ματούσεκ προειδοποίησε ότι τα φορολογικά μέτρα και η γεωπολιτική απομάκρυνση από την ΕΕ «απειλούν να πλήξουν την καρδιά της σλοβακικής οικονομίας». Ο Φίτσο, που διατηρεί αποστάσεις από τις Βρυξέλλες, έχει δηλώσει ότι δεν θα στηρίξει νέες ευρωπαϊκές κυρώσεις κατά της Ρωσίας, εάν η ΕΕ δεν αντιμετωπίσει πρώτα το ενεργειακό κόστος και την πίεση που δέχεται η αυτοκινητοβιομηχανία της περιοχής.

Η στάση αυτή προκαλεί ανησυχία και στο εσωτερικό: χιλιάδες διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους της Μπρατισλάβα, διαμαρτυρόμενοι για τη συνάντηση Φίτσο–Πούτιν και την φιλορωσική στροφή της κυβέρνησης.

Ο Χόρνακ σημειώνει ότι αυτή η στάση «εντείνει την αβεβαιότητα για τις σλοβακικές επιχειρήσεις και μειώνει την εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων επενδυτών». Η Σλοβακία, προσθέτει, «αρχίζει να θεωρείται λιγότερο αξιόπιστος εταίρος, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει νέες επενδύσεις».

«Το Ντιτρόιτ της Ευρώπης» υπό πίεση

Παρά τις προκλήσεις, η Πελάκοβα θεωρεί ότι οι αναλογίες με το αμερικανικό Ντιτρόιτ πρέπει να γίνονται με προσοχή: «Η Σλοβακία πράγματι θυμίζει το Ντιτρόιτ της εποχής της ακμής, όταν μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες καθόριζαν την πορεία της πόλης. Όμως δεν πιστεύω ότι θα γνωρίσει την ίδια παρακμή που είδαμε στις ΗΠΑ πριν από 30 ή 40 χρόνια».

Για την ώρα, η Σλοβακία παραμένει ένας ισχυρός παίκτης της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας. Όμως η επόμενη δεκαετία θα δείξει αν το «Ντιτρόιτ της Ευρώπης» θα συνεχίσει να οδηγεί την ανάπτυξη — ή αν θα χάσει τον δρόμο του.

Διαβάστε ακόμη 

Η UniCredit απλώνει χρηματοοικονομικά «πλοκάμια» σε όλη την Ευρώπη

Δισεκατομμυριούχοι απευθύνονται σε αυτόν για να ζήσουν ως τα βαθιά γεράματα

Συνέντευξη: Κώστας Βαρώτσος – H ιδέα πίσω από το νέο Πεντάγωνο και την Κιβωτό Εθνικής Μνήμης

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα