Ο όρος ψηφιακή κουλτούρα άρχισε να συζητείται ολοένα και πιο συχνά κατά την τελευταία κυρίως διετία, όταν ουσιαστικά μπήκε στην καθημερινότητα των επιχειρήσεων η διαδικασία του ψηφιακού μετασχηματισμού τους.
Πρόκειται άλλωστε για δυο έννοιες συνυφασμένες.
Η εκπαίδευση των εργαζομένων στο αντικείμενο των ψηφιακών δεξιοτήτων θεωρείται αλληλένδετη με τα οφέλη που προκύπτουν για τις επιχειρήσεις κάθε μεγέθους από την αξιοποίηση της τεχνολογίας η οποία παρέχει εξαιρετικά εργαλεία για την εύρυθμη λειτουργία τους και εν τέλει την ανάπτυξή τους με τους απαιτούμενους ρυθμούς για να καταστούν αποδοτικές, ισχυρές και ανταγωνιστικές.
Η ψηφιακή εποχή είναι εδώ. Πόσο έτοιμες όμως είναι και οι ίδιες οι επιχειρήσεις, στο σύνολό τους, για να καταφέρουν να αδράξουν την ευκαιρία και να αντιμετωπίσουν επιτυχώς τις προκλήσεις της; Πριν από την πανδημία, από το 2020 και νωρίτερα δηλαδή, για πολλούς επιχειρηματίες οι φράσεις ψηφιακή κουλτούρα και ψηφιακός μετασχηματισμός ήταν κάτι άγνωστο. Στην πράξη τουλάχιστον. Η υγειονομική κρίση δημιούργησε νέες ανάγκες, ή για να είναι κανείς ακριβής «έδειξε» τι έπρεπε να έχει γίνει πριν από καιρό και στάθηκε αιτία για να επιταχυνθεί σταδιακά η ψηφιοποίηση της ελληνικής οικονομίας, σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα.
Η ψηφιακή εποχή τοποθέτησε αυτομάτως την καλλιέργεια της ψηφιακής κουλτούρας στο προσωπικό ενός οργανισμού ή μιας εταιρείας σε υψηλή θέση της ατζέντας και του προγραμματισμού των επικεφαλής τους. Των CEOs, των προέδρων ή απλά των ιδιοκτητών.
Οι καταιγιστικές αλλαγές στην αγορά εργασίας κατέδειξαν τον στρατηγικό –και πρωταγωνιστικό συνάμα- ρόλο του τομέα ανθρώπινου δυναμικού στην επιχειρηματική δραστηριότητα εκατοντάδων χιλιάδων επιχειρήσεων, ανάλογα με το μέγεθος και τις απαιτήσεις καθεμίας. Κοινό το συμπέρασμα ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν αφορά αποκλειστικά τον τομέα IT μιας επιχείρησης, καθώς τα ψηφιακά εργαλεία ενισχύουν τις δυνατότητες και αναδεικνύουν το ταλέντο του ανθρώπινου δυναμικού της.
Ωστόσο όχι χωρίς να «χτιστεί» μια αντίστοιχη ψηφιακή κουλτούρα σε ολόκληρο το «οικοδόμημα» μιας εταιρείας ή ενός οργανισμού, από την κορυφή του έως την βάση του.
Σε αυτή την περίπτωση, ο κάθε επιχειρηματίας ή επικεφαλής μια επιχείρησης ή ενός ομίλου θα πρέπει πρωτίστως να αναρωτηθεί πριν καταστρώσει την ψηφιακή στρατηγική του εάν το προσωπικό του, οι εργαζόμενοι σε κάθε βαθμίδα ή επίπεδο, διαθέτουν την κατάλληλη εκπαίδευση και επάρκεια γνώσεων ώστε να ανταπεξέλθουν στην μεγαλύτερη πρόκληση της σύγχρονης εποχής. Όπως έχουν δηλώσει στελέχη του τεχνολογικού κλάδου, η καλλιέργεια εκπαιδευτικής κουλτούρας αποτελεί προϋπόθεση για τον ομαλό ψηφιακό μετασχηματισμό της κάθε εταιρείας. Και υπάρχουν δεκάδες προγράμματα τα οποία μπορούν να εφοδιάσουν με τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες κάθε επαγγελματία και κάθε επιχείρηση.
Η τεχνολογία, επισημαίνεται συχνά, δεν αρκεί από μόνη της για τον επιτυχή ψηφιακό μετασχηματισμό μιας επιχείρησης για να προσδώσει αξία στα προϊόντα και τις υπηρεσίες της. Και ακόμα, σχολιάζεται πώς οι αποσπασματικές υλοποιήσεις λύσεων πληροφορικής αυτονόητα δεν συνιστούν μετασχηματισμό.
Αντιθέτως, απαιτείται μια ολιστική προσέγγιση των αναγκών του οργανισμού, μια ενδελεχής αξιολόγηση του επιχειρησιακού και τεχνολογικού περιβάλλοντος, προσεκτικός σχεδιασμός, και συνδυασμός τεχνολογιών ώστε να έρθει το αύριο πιο κοντά. Αυτό συνεπάγεται την διαμόρφωση της σχετικής κουλτούρας.
Η «λίστα» περιλαμβάνει διαφορετικές, καινοτόμες τεχνολογίες και πρακτικές, όπως τα Big data analytics, cloud computing, automation, Machine learning, AI.
Η επιτυχία του ψηφιακού μετασχηματισμού εντούτοις είναι θέμα και της αποδοχής των νέων μοντέλων και υιοθέτησης των νέων προσεγγίσεων.
Η δημιουργία ενός περιβάλλοντος που θα αγκαλιάσει την ψηφιακή κουλτούρα σε μια εταιρεία ή έναν οργανισμό είναι μεγάλη προτεραιότητα και μεταξύ άλλων περιλαμβάνει ως βασικές παραμέτρους της την συνεργατικότητα και αλληλεπίδραση, την καθιέρωση περισσότερων ψηφιακών δράσεων, χρήσιμα μαθήματα από βέλτιστες πρακτικές της αγοράς και βεβαίως την διάχυσή της ψηφιακής κουλτούρας σε όλο το εύρος της λειτουργίας.
Αν μια επιχείρηση, ένας οργανισμός, αψηφήσουν τη σημασία της αλλαγής κουλτούρας που υπαγορεύεται από την ψηφιακή εποχή, αψηφούν μια πρόκληση. Αγνοούν ένα βασικό βήμα για την υλοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού και εν ολίγοις τη νέα πραγματικότητα.