Η διεθνής αγορά χαλκού πέρασε το 2025 μια από τις πιο ταραχώδεις χρονιές της, καθώς αλλεπάλληλες φυσικές καταστροφές χτύπησαν μεγάλα κοιτάσματα σε τρεις ηπείρους. Στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, η σεισμική δραστηριότητα προκάλεσε εκτεταμένες πλημμύρες στο συγκρότημα εξόρυξης Kamoa–Kakula, ενώ στη Χιλή το ορυχείο El Teniente υπέστη θανατηφόρα κατάρρευση σήραγγας. Στην Ινδονησία, το θρυλικό ορυχείο Grasberg, ένα από τα μεγαλύτερα παγκοσμίως, επλήγη από φονική κατολίσθηση. Τα σοβαρά αυτά περιστατικά οδήγησαν πολλές εταιρείες σε αναθεώρηση των προβλέψεων παραγωγής, την ώρα που η παγκόσμια ζήτηση συνεχίζει να αυξάνεται.
Το αποτέλεσμα ήταν η αγορά να κινηθεί ανοδικά με πρωτοφανή δυναμική: τον Δεκέμβριο, οι τιμές στο Χρηματιστήριο Μετάλλων του Λονδίνου ξεπέρασαν τα 11.700 δολάρια ανά τόνο, φτάνοντας σε ιστορικό υψηλό.
Ο χαλκός ως νέο στρατηγικό καύσιμο
Όπως το πετρέλαιο όρισε τη γεωπολιτική του 20ού αιώνα, έτσι και ο χαλκός εξελίσσεται σε κρίσιμο πόρο για τον κόσμο που βασίζεται πλέον σε ηλεκτρική ενέργεια, δίκτυα, ψηφιακές υποδομές και τεχνητή νοημοσύνη. Το μέταλλο είναι απαραίτητο σε κάθε ηλεκτρικό προϊόν: από smartphones και ψυγεία μέχρι κέντρα δεδομένων και ηλεκτρικά οχήματα, τα οποία χρειάζονται τριπλάσιες ποσότητες χαλκού σε σχέση με τα συμβατικά αυτοκίνητα.
Παρά τη σταθερή αύξηση της ζήτησης, η προσφορά δείχνει να μην μπορεί να ανταποκριθεί. Σύμφωνα με τη BloombergNEF, η αγορά ενδέχεται να βρεθεί μπροστά σε μεγάλο έλλειμμα ήδη από το 2026.
Συσσώρευση αποθεμάτων στις ΗΠΑ – φόβοι για δασμούς
Την ίδια στιγμή, οι προσδοκίες ότι ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ θα επιβάλει δασμούς στα διυλισμένα προϊόντα έχουν οδηγήσει σε μαζικές εισαγωγές και συσσώρευση υλικού στις ΗΠΑ. Τα αμερικανικά αποθέματα έχουν σχεδόν πενταπλασιαστεί μέσα στο 2025, στερώντας διαθέσιμες ποσότητες από άλλες περιοχές. Παρά την οικονομική επιβράδυνση στην Κίνα, που συγκράτησε προσωρινά τη ζήτηση, οι αγορές παραμένουν εξαιρετικά νευρικές.
Γιατί η ζήτηση εκτοξεύεται
Η παγκόσμια μετάβαση σε πράσινες τεχνολογίες αποτελεί τον βασικό μοχλό της αυξανόμενης κατανάλωσης. Ηλιακά πάνελ, ανεμογεννήτριες, φορτιστές, ηλεκτρικά οχήματα, αλλά και τα επεκτεινόμενα κέντρα δεδομένων της τεχνητής νοημοσύνης απαιτούν ολοένα και μεγαλύτερες ποσότητες χαλκού. Η BloombergNEF προβλέπει ότι η ζήτηση μπορεί να αυξηθεί κατά περισσότερο από 30% έως το 2035.
Τα data centers, μάλιστα, καταναλώνουν τετραπλάσιες ποσότητες χαλκού από τις παραδοσιακές εγκαταστάσεις, στοιχείο που αλλάζει τα δεδομένα για τη μελλοντική επάρκεια.
Η προσφορά δεν μπορεί να ακολουθήσει
Παρά τις υψηλές τιμές, οι μεταλλευτικές εταιρείες εμφανίζονται διστακτικές να επεκτείνουν την παραγωγή τους, γνωρίζοντας ότι ο χαλκός ακολουθεί άμεσα τον κύκλο της παγκόσμιας οικονομίας. Παράλληλα, τα νέα κοιτάσματα είναι όλο και βαθύτερα, πιο χαμηλής ποιότητας και ακριβότερα στην εξόρυξη.
Οι περιβαλλοντικές απαιτήσεις — ειδικά για τη χρήση και τη ρύπανση του νερού — καθιστούν πολύ δυσκολότερη την αδειοδότηση νέων έργων. Επιπλέον, ο ρυθμός ανακάλυψης νέων πηγών έχει σχεδόν «παγώσει»: από το 1990 έως το 2023 εντοπίστηκαν 239 μεγάλα κοιτάσματα, αλλά μόνο 14 την τελευταία δεκαετία, σύμφωνα με στοιχεία της S&P Global.
Ακόμα κι όταν βρεθεί νέο κοίτασμα, χρειάζονται πάνω από 15 χρόνια για να ξεκινήσει η παραγωγή.
Οι εμπορικές ροές μετά τους αμερικανικούς δασμούς
Από τον Φεβρουάριο που ο Πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε το σχέδιό του για επιβολή δασμών, οι τιμές και οι ροές χαλκού έχουν ανατραπεί. Αν και δεν επιβλήθηκε δασμός στο καθαρό μέταλλο, ο δασμός 50% στα βιομηχανικά προϊόντα χαλκού και στα παράγωγα από τον Αύγουστο δημιούργησε νέα ισορροπία: τα συμβόλαια στο Comex της Νέας Υόρκης διαπραγματεύονται πλέον σε υψηλότερα επίπεδα σε σχέση με άλλες αγορές.
Οι έμποροι εκμεταλλεύτηκαν την υπερτιμολόγηση, κατευθύνοντας μεγάλες ποσότητες στις ΗΠΑ. Το αποτέλεσμα είναι ότι παραγωγοί σχεδιάζουν ήδη να χρεώσουν ιστορικές προσαυξήσεις σε Ευρώπη και Ασία το 2026, αντισταθμίζοντας τα χαμένα τους κέρδη.
Διαβάστε ακόμη
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.