Για επικίνδυνη επιτάχυνση του παγκόσμιου δημοσιονομικού χρέους στο υψηλότερο επίπεδο της μεταπολεμικής περιόδου προειδοποιεί το νέο Fiscal Monitor που δημοσίευσε την Τετάρτη το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

Συγκεκριμένα η έκθεση του Ταμείου υπολογίζει ότι το παγκόσμιο χρέος βρίσκεται σε τροχιά ώστε να ξεπεράσει το 100% του παγκόσμιου ΑΕΠ ήδη από το 2029, φτάνοντας έτσι στο υψηλότερο επίπεδο από το 1948. Σημειωτέον πως στην έκθεση του Απριλίου ο διεθνής οργανισμός υπολόγιζε ότι το επικίνδυνο αυτό ορόσημο θα προσεγγιζόταν το 2030.

Η εξέλιξη αυτή οφείλεται στο γεγονός ότι αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης των χρεών ασκεί ολοένα και μεγαλύτερη πίεση στους κρατικούς προϋπολογισμούς, σε συνδυασμό με τις αυξημένες δαπάνες για την άμυνα και τη γήρανση του πληθυσμού.

Όπως υπογραμμίζει το ΔΝΤ, δεν έχει σημασία μόνο το μέγεθος αλλά και το κόστος του χρέους. Τα χρόνια μεταξύ της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης και της πανδημίας του κορωνοϊού χαρακτηρίστηκαν από εξαιρετικά ευνοϊκές συνθήκες, με τα επιτόκια να βρίσκονται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα. Σήμερα, όμως, η κατάσταση είναι ριζικά διαφορετική: τα επιτόκια έχουν αυξηθεί και η πορεία μελλοντικής μείωσής τους είναι αβέβαιη.

Επιπλέον, οι δαπάνες για άμυνα, οι φυσικές καταστροφές, οι επενδύσεις στην τεχνολογία, οι δημογραφικές μεταβολές και οι ανάγκες ανάπτυξης αυξάνουν την πίεση στους κρατικούς προϋπολογισμούς. Αντίθετα, η αύξηση των φόρων παραμένει πολιτικά «κόκκινη γραμμή» για τις κυβερνήσεις.

«Ξεκινώντας από υπερβολικά υψηλά ελλείμματα και χρέη, η εμμονή των κυβερνήσεων να δαπανούν περισσότερα από όσα εισπράττουν μέσω φόρων θα ωθήσει το χρέος σε ακόμη υψηλότερα επίπεδα, απειλώντας τη βιωσιμότητα και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα», προειδοποιεί το Ταμείο.

Το χειρότερο σενάριο

Σύμφωνα δε, με το χειρότερο σενάριο υπάρχει κίνδυνος το παγκόσμιο χρέος να εκτιναχθεί ακόμη υψηλότερα, αγγίζοντας το 123% του ΑΕΠ έως το 2029!

Παρά την οξύτητα του προβλήματος, οι συζητήσεις των υπουργών Οικονομικών και των κεντρικών τραπεζιτών που συναντώνται αυτή την εβδομάδα στην Ουάσιγκτον, στο πλαίσιο των ετήσιων συναντήσεων του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, εστιάζουν κυρίως στην επιβράδυνση της ανάπτυξης, τον επίμονο πληθωρισμό και την απειλή των εμπορικών πολέμων υπό τη σκιά των προστατευτικών πολιτικών του Λευκού Οίκου.

Το Fiscal Monitor σημειώνει ότι η εποχή του φθηνού δανεισμού —που διήρκεσε από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση έως το ξέσπασμα της πανδημίας— έχει πλέον φτάσει στο τέλος της, με τα κόστη εξυπηρέτησης χρέους να επιβαρύνουν ήδη σημαντικά τους προϋπολογισμούς.

«Τα επιτόκια έχουν αυξηθεί σημαντικά στις διεθνείς αγορές και η μελλοντική τους πορεία παραμένει εξαιρετικά αβέβαιη», επισημαίνει η έκθεση.

Το Ταμείο υπογραμμίζει ακόμη ότι ένα σημαντικό ποσοστό των δημόσιων δαπανών κατευθύνεται σε μισθούς, με μέσο όρο 25% του προϋπολογισμού στις ανεπτυγμένες οικονομίες και 28% στις αναδυόμενες. «Οι δαπάνες για συντάξεις, εκπαίδευση, υγεία και μισθοδοσίες τείνουν να είναι διαρκείς και δύσκολα περιορίσιμες», αναφέρει χαρακτηριστικά η έκθεση.

Ηχηρό καμπανάκι για τις ΗΠΑ

Μεταξύ των ανεπτυγμένων οικονομιών το μεγαλύτερο πρόβλημα αντιμετωπίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες όπου το έλλειμμα αναμένεται να παραμείνει στα υψηλότερα επίπεδα μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών, παρά τα αυξημένα έσοδα από τους δασμούς που έχει επιβάλει ο Ντόναλντ Τραμπ.

Μάλιστα, το ΔΝΤ προειδοποιεί ευθέως την ισχυρότερη οικονομία του κόσμου πρέπει να «τακτοποιήσει τα δημόσια οικονομικά της το συντομότερο δυνατό», καθώς σε αντίθεση με τις περισσότερες πλούσιες χώρες, οι ΗΠΑ δεν αναμένεται να σημειώσουν καμία ουσιαστική πρόοδο στη μείωση του ελλείμματος από τα σημερινά επίπεδα.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Fiscal Monitor, το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ ως ποσοστό του ΑΕΠ θα ξεπεράσει κάθε προηγούμενο, φτάνοντας το 143% έως το τέλος της δεκαετίας, από 122% το 2024. Σημειωτέον δε, πως το 2017, ο δείκτης βρισκόταν κάτω από το 107%.

Ποιες χώρες πήραν κίτρινη κάρτα και ποιες εύσημα

Πέρα από τις ΗΠΑ, το Ταμείο βγάζει «κίτρινη» κάρτα στην Ιταλία και τη Γαλλία, σε ένα διάστημα μάλιστα που η πολιτική αναταραχή στην χώρα δεν αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας για το… συμμάζεμα των γαλλικών δημοσιονομικών.

Στην Ιταλία το χρέος αναμένεται να αγγίξει 137% το 2030 από 135% το 2024, αν και η γειτονική χώρα θα χάσει τα θλιβερά πρωτεία από τις ΗΠΑ ήδη το 2029.

Στη Γαλλία, το δημόσιο χρέος της Γαλλίας αναμένεται να προσεγγίσει το 130% του ΑΕΠ στο τέλος της δεκαετίας, από 113% το 2024, ενώ το 2019 βρισκόταν ακόμη στο 98%.

Σε όρια κινδύνου οδεύει και η Κίνα, καθώς το χρέος της θα αυξηθεί από 88% του ΑΕΠ το 2024 σε 116% το 2030, ενώ το 2016 ήταν ακόμη κάτω από το 50%.

Στον αντίποδα, στις θετικές περιπτώσεις του Fiscal Monitor αναφέρεται η Γερμανία, αλλά και η Ελλάδα, για την πρόοδο της οποίας κερδίζει τα εύσημα του Ταμείου.

Η Γερμανία, παρά τα μεγάλα επενδυτικά σχέδια που έχουν δρομολογηθεί για την τόνωση της ανάπτυξης της, θα παραμείνει με λόγο χρέους προς ΑΕΠ κάτω από το 74% το 2030, έναντι 63,5% το 2024.

Αντιστοίχως η Ελλάδα συνεχίζει να ξεχωρίζει θετικά: το χρέος της, που είχε εκτιναχθεί στο 210% του ΑΕΠ το 2020, αναμένεται να μειωθεί στο 147% φέτος και να περιοριστεί στο 130% έως το 2030.

Συνολικά, πολλές μεγάλες οικονομίες έχουν ήδη δημόσιο χρέος πάνω από το 100% του ΑΕΠ ή βρίσκονται κοντά σε αυτό: Καναδάς, Κίνα, Γαλλία, Ιταλία, Ιαπωνία, Ηνωμένο Βασίλειο και Ηνωμένες Πολιτείες. Ωστόσο, λόγω του μεγάλου βάθους και της ρευστότητας των αγορών ομολόγων τους, καθώς και της ποικιλίας των πολιτικών εργαλείων που διαθέτουν, αυτές οι χώρες θεωρούνται χαμηλού συστημικού κινδύνου.

Το ίδιο, ωστόσο, δεν ισχύει για πολλές αναδυόμενες και χαμηλού εισοδήματος οικονομίες, οι οποίες αντιμετωπίζουν πολύ πιο δύσκολες προκλήσεις, ακόμη και με σχετικά χαμηλά επίπεδα χρέους.

«Πενήντα πέντε χώρες», τονίζει η έκθεση, «βιώνουν κρίση χρέους ή βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο αθέτησης πληρωμών, παρότι ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ τους συχνά δεν ξεπερνά το 60%».

Εναλλακτικό μείγμα πολιτικής

Σε κάθε περίπτωση για τη βελτίωση των δεδομένων, το ΔΝΤ προτείνει προς τις διεθνείς κυβερνήσεις αλλαγή στη σύνθεση των δημόσιων δαπανών, με ανακατεύθυνση πόρων προς τομείς φιλικούς προς την ανάπτυξη, όπως η εκπαίδευση και οι υποδομές.

«Η ανακατανομή μίας ποσοστιαίας μονάδας του ΑΕΠ από τρέχουσες δαπάνες σε επενδύσεις ανθρώπινου κεφαλαίου οδηγεί σε αύξηση του ΑΕΠ κατά περισσότερο από 3% έως το 2050 στις ανεπτυγμένες οικονομίες και σχεδόν στο διπλάσιο στις αναδυόμενες και αναπτυσσόμενες χώρες», αναφέρει η έκθεση.

Διαβάστε ακόμη

Οκτώ χρόνια από την εμπορική συμφωνία ΕΕ- Καναδά: Πώς εκτόξευσε τις ελληνικές εξαγωγές (γραφήματα)

ΟΠΕΚΕΠΕ τέλος: Η ΑΑΔΕ αναλαμβάνει τις αγροτικές επιδοτήσεις με έργο 8,8 εκατ. ευρώ

Πλειστηριασμοί: Για ποια γνωστά ονόματα της κλωστοϋφαντουργίας χτυπάει το σφυρί (pics)

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα