Τα καλά νέα για την οικονομία, είναι κακά νέα για εκατομμύρια νοικοκυριά με δανειακές υποχρεώσεις. Το παράδοξο αυτό χαρακτηρίζει πολλές ανεπτυγμένες οικονομίες και αποτυπώθηκε στις δηλώσεις του προέδρου της Fed, Τζερόμ Πάουελ, που προανήγγειλε νέες αυξήσεις επιτοκίων μετά τα καλύτερα του αναμενόμενου στοιχεία για την ανάπτυξη του ΑΕΠ και την αγορά εργασίας στις ΗΠΑ.
Φαίνεται, λοιπόν, ότι όσοι είχαν σπεύσει να προεξοφλήσουν αλλαγή πολιτικής από τις Κεντρικές Τράπεζες διαψεύδονται.
«Αν δεν αυξήσουμε τα επιτόκια τώρα, ο υψηλός πληθωρισμός μπορεί να μείνει μαζί μας για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα» δήλωσε ο διοικητής της Τράπεζας της Αγγλίας Άντριου Μπέιλι μετά την απροσδόκητη αύξηση των επιτοκίων κατά μισή ποσοστιαία μονάδα τον Ιούνιο.
Η κούρσα των επιτοκίων συνεχίζεται και στις ανεπτυγμένες οικονομίες καταγράφεται εκτόξευση του κόστους του χρήματος.
Πρωταθλήτρια η Νέα Ζηλανδία
Η Νέα Ζηλανδία ήταν από τις πρώτες χώρες που άνοιξαν τον χορό των αυξήσεων επιτοκίων.
Η Κεντρική Τράπεζα της Νέας Ζηλανδίας (RBNZ) έχει αυξήσει κατακόρυφα το κόστος δανεισμού από τον Οκτώβριο του 2021 με το βασικό επιτόκιο να έχει διαμορφωθεί πλέον σε 5,5%- το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 14 ετών.
Η τελευταία αύξηση επιτοκίων έγινε τον Μάιο και η RBNZ διαμήνυσε ότι δε θα υπάρξει άλλη.
Ωστόσο, η οικονομία υφίσταται ήδη τις επιπτώσεις. Το πρώτο τρίμηνο του 2023 το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά 0,1% και το δεύτερο τρίμηνο κατά 0,7%, βάζοντας την χώρα σε «τεχνητή ύφεση».
ΗΠΑ: Αναμένοντας την ύφεση
Στη δεύτερη θέση βρίσκονται οι Ηνωμένες Πολιτείες, με το βασικό επιτόκιο στο 5,25%, αλλά αυτό δεν είναι το τέλος του δρόμου. Δύο ακόμα αυξήσεις αναμένονται εντός του έτους, σύμφωνα με τον επικεφαλής της Fed.
Η καμπύλη απόδοσης που συγκρίνει τα 2ετή και τα 10ετή ομόλογα ήταν αρνητική κατά 100 μονάδες βάσης την προηγούμενη εβδομάδα – η πιο ανεστραμμένη από την κατάρρευση της Silicon Valley Bank τον Μάρτιο.
Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι επενδυτές αναμένουν αύξηση των επιτοκίων βραχυπρόθεσμα, αλλά πιστεύουν ότι το υψηλότερο κόστος δανεισμού θα πλήξει τελικά την οικονομία, αναγκάζοντας τη Fed να χαλαρώσει αργότερα τη νομισματική πολιτική.
Όπως επεσήμανε η Commonwealth Financial Network, η καμπύλη απόδοσης 2ετών/10ετών ομολόγων στις ΗΠΑ έχει αντιστραφεί 28 φορές από το 1900. Σε 22 από αυτές τις περιπτώσεις, ακολούθησε ύφεση.
Ηνωμένο Βασίλειο: «Μαύρες» προβλέψεις
Ήταν Μάρτιος του 2020 όταν η Τράπεζα της Αγγλίας έκοψε το βασικό της επιτόκιο στο 0,1%- το χαμηλότερο επίπεδο της ιστορίας- ως απάντηση στην πανδημική κρίση.
Τώρα, τα βρετανικά επιτόκια βρίσκονται στο τρίτο υψηλότερο επίπεδο των ανεπτυγμένων κρατών και το 5% ίσως δεν είναι αρκετό για να σταματήσει το ράλι του πληθωρισμού που συνεχίζει να «τρέχει» με ρυθμούς πάνω από 8%.
Όπως μεταδίδει ο Guardian, οι χρηματοπιστωτικές αγορές προβλέπουν ότι τα βρετανικά επιτόκια θα φθάσουν το 6% μέχρι το τέλος του έτους και θα παραμείνουν σε αυτό το επίπεδο μέχρι το επόμενο καλοκαίρι- καθιστώντας αναπόφευκτη μία ύφεση της βρετανικής οικονομίας.
Καναδάς: Ο πρώτος που «πάγωσε»
Η Τράπεζα του Καναδά (BoC) ήταν η πρώτη μεγάλη παγκόσμια κεντρική τράπεζα που διέκοψε την εκστρατεία αύξησης των επιτοκίων, τον Ιανουάριο του 2023.
Όμως, μετά από πέντε μήνες στον «πάγο», η BoC αναγκάστηκε να αυξήσει και πάλι τα επιτόκιά της τον Ιούνιο, καθώς ο πληθωρισμός παραμένει επίμονα υψηλός και τα στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχει κίνδυνος περαιτέρω αναζωπύρωσης του.
Η Τράπεζα του Καναδά αύξησε το επιτόκιο αναφοράς της σε υψηλό 22 ετών, στο 4,75% και αναμένεται να προχωρήσει σε περαιτέρω σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής τον Ιούλιο ή τον Σεπτέμβριο.
Ευρωζώνη: Διχάζονται οι προβλέψεις
Αν και απέχει αισθητά από τα επίπεδα των βασικών ανταγωνιστών, το βασικό επιτόκιο της Ευρωζώνης – που διαμορφώθηκε σε 3,5% μετά την απόφαση του Ιουνίου– ενδέχεται να βρίσκεται κοντά στο τέλος της διαδρομής αυξήσεων.
Την εκτίμηση αυτή μοιράζονται πολλοί διεθνείς αναλυτές και τη βασίζουν στο γεγονός ότι η Ευρωζώνη ολίσθησε σε ύφεση στις αρχές του έτους.
Ωστόσο, άλλοι επισημαίνουν ότι η ΕΚΤ αναβάθμισε τις προβλέψεις της για τον πληθωρισμό (στο 5,4% φέτος, στο 3% το 2024 και στο 2,2% το 2025), γεγονός που προϊδεάζει για μία μακρά πορεία αυξημένων επιτοκίων.
Αυστραλία: Καλά νέα, κακά νέα
Οι δανειολήπτες στην Αυστραλία αντιμετωπίζουν το ίδιο παράδοξο με τους δανειολήπτες στις ΗΠΑ. Τα καλά νέα από την αγορά εργασίας στρώνουν το έδαφος για νέες αυξήσεις των επιτοκίων εντός του έτους.
Η Κεντρική Τράπεζα της Αυστραλίας (RBA) ψήφισε υπέρ της αύξησης των επιτοκίων στη συνεδρίαση του Ιουνίου, ανεβάζοντας το ταμειακό επιτόκιο -από το ιστορικά χαμηλό 0,1% πριν από περίπου έναν χρόνο- στο ιστορικά υψηλό 4,1%.
Η απόφαση της Επιτροπής Δίκαιης Εργασίας να αυξήσει τους μισθούς κατά 5,75% και τους κατώτατους μισθούς κατά 8,6% πιθανότατα έπαιξε ρόλο στην απόφαση του Διοικητικού Συμβουλίου της RBA να αυξήσει τα επιτόκια κατά 25 μονάδες βάσης.
Νορβηγία: Αιφνιδιασμός των αγορών
Αιφνιδιάζοντας τους επενδυτές, το Εκτελεστικό Συμβούλιο της Norges Bank ψήφισε ομόφωνα να επιταχύνει το ρυθμό του κύκλου σύσφιγξης, αυξάνοντας το επιτόκιο κατά 50 μονάδες βάσης στο 3,75%. Αιτία ο υψηλός πληθωρισμός που ξεπέρασε τις προβλέψεις της Κεντρικής Τράπεζας.
Στη Νορβηγία τον πληθωρισμό τροφοδοτούν η πτώση της κορώνας και η υψηλότερη από το αναμενόμενο αύξηση των μισθών.
Επιπλέον, η εγχώρια δραστηριότητα παρέμεινε υψηλή και η αγορά εργασίας της χώρας θεωρείται «σφιχτή».
Σουηδία: Πληθωρισμός σε υψηλά 30 ετών
Με τον πληθωρισμό να έχει χτυπήσει υψηλά 30 ετών, η απόφαση για την Κεντρική Τράπεζα της Σουηδίας (Riksbank) ήταν μονόδρομος. Η απόφαση προκάλεσε πτώση της σουηδικής κορώνας, γεγονός που υπάρχει κίνδυνος να ανοίξει νέο φαύλο κύκλο, με ενίσχυση του πληθωρισμού.
Η Riksbank προειδοποίησε ότι μία ακόμα αύξηση του επιτοκίου έρχεται εντός του έτους.
Ιαπωνία: Επιμένει αρνητικά
Αντιμέτωπη επί δεκαετίες με το “στοιχειό” του αποπληθωρισμού, η Ιαπωνία αποτελεί ανεστραμμένη εικόνα σε όλα τα βασικά μεγέθη:
- η οικονομία της αναπτύσσεται με ισχυρούς ρυθμούς (2,7% το πρώτο τρίμηνο του 2023)
- ο πληθωρισμός παραμένει σε συγκρατημένα επίπεδα (3,2% τον Μάιο)
- το βασικό της επιτόκιο παραμένει σε αρνητικό πεδίο (-0,1%)
- οι εργαζόμενοι στις μεγάλες ιαπωνικές εταιρείες έλαβαν τη μεγαλύτερη μισθολογική αύξηση των τελευταίων 25 ετών μετά τις διαπραγματεύσεις του Μαρτίου
Και όπως όλα δείχνουν η χαλαρή νομισματική πολιτική θα συνεχιστεί, καθώς η Κεντρική Τράπεζα θέλει να ενισχύσει την ανάπτυξη.
Το ΔΝΤ εκτιμά ότι η Ιαπωνία βρίσκεται σε σημείο καμπής και ότι η Κεντρική Τράπεζα θα καταφέρει τελικά να τηρήσει το στόχο για 2%.
Κίνα: Αγωνία για την ανάπτυξη
Η Κεντρική Τράπεζα της Κίνας μείωσε τα βασικά επιτόκια δανεισμού της για πρώτη φορά τους τελευταίους 10 μήνες, σε μία προσπάθεια να ενισχύσει την αναιμική ανάπτυξη.
Συγκεκριμένα, η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας μείωσε την περασμένη εβδομάδα το ετήσιο βασικό επιτόκιο δανεισμού (LPR)- που αποτελεί σημείο αναφοράς για τον δανεισμό νοικοκυριών και επιχειρήσεων- κατά 10 μονάδες βάσης από 3,65% σε 3,55% και το πενταετές επιτόκιο κατά το ίδιο περιθώριο σε 4,2%. Οι αποφάσεις αυτές έρχονται μετά από μειώσεις άλλων επιτοκίων τις προηγούμενες ημέρες.
Οι περισσότεροι αναλυτές προεξοφλούν ότι το Πεκίνο θα αναγκαστεί να προχωρήσει σε περισσότερα μέτρα για να δώσει ώθηση στην ανάπτυξη.
Ελβετία: Μαζικές πωλήσεις ελβετικών φράγκων
Αντί να προχωρήσει στις γενναίες αυξήσεις επιτοκίων που επέλεξαν ΗΠΑ και Ευρωζώνη, η κεντρική Τράπεζα της Ελβετίας (SNB) προτιμά τις παρεμβάσεις στις αγορές συναλλάγματος.
Πουλώντας αθρόα ελβετικά φράγκα συγκρατεί την ισοτιμία και έτσι κρατάει χαμηλά και τον πληθωρισμό.
«Μετά από χρόνια αγορών ξένου συναλλάγματος, οι τωρινές πωλήσεις μειώνουν το μέγεθος του ισολογισμού της Εθνικής Κεντρικής Τράπεζας και επομένως αποτελούν μια ιδιαίτερα αποτελεσματική μορφή ποσοτικής σύσφιξης έναντι του πληθωρισμού» σημειώνει η ING.
Η SNB έχει προχωρήσει σε αυξήσεις επιτοκίων συνολικά κατά 250 μονάδες (όταν η ΕΚΤ έχει προχωρήσει σε αυξήσεις κατά 400 μ.β. και η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ κατά 500 μ. β.) με το βασικό της επιτόκιο να βρίσκεται στο 1,75%.
Ο πληθωρισμός έχει πέσει στο 2,2% τον Μάιο (από 3,4% το Φεβρουάριο).
Διαβάστε ακόμη
Χαμένες βαλίτσες στα αεροδρόμια: Το gadget που υπόσχεται να βρει τη δική σας (πίνακες)
«Καμπανάκι» από τον Τζέιμι Ντάιμον: Υπάρχουν μεγαλύτεροι κίνδυνοι από την ύφεση
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ