Μισοάδειο ή μισογεμάτο μπορεί κανείς να δει το ποτήρι των νέων προβλέψεων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ) για την παγκόσμια ανάπτυξη του εμπορίου υπό τα νέα δεδομένα που έφεραν οι δασμοί Τραμπ. Κι αυτό διότι ο διεθνής οργανισμός προχώρησε σε ανοδική αναθεώρηση των προβλέψεων του για το 2025, αλλά σε σημαντική επιδείνωση των εκτιμήσεων του για το 2026.

Σύμφωνα με την νέα έκθεση «Global Trade Outlook and Statistics» που δημοσιεύτηκε την Τρίτη, ο ΠΟΕ προβλέπει ότι ο όγκος του παγκόσμιου εμπορίου θα αυξηθεί κατά 2,4% το 2025, ποσοστό που αποτελεί αισθητά καλύτερη επίδοση σε σχέση με το ισχνό 0,9% που προέβλεπε η έκθεση του Αυγούστου. Βασική αιτία το γεγονός ότι το πρώτο μισό του έτους οι εμπορικές συναλλαγές αποδείχτηκαν ιδιαίτερα ανθεκτικές παρά το αβέβαιο περιβάλλον.

Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, τα μαντάτα για την επόμενη χρονιά είναι μάλλον δυσοίωνα, φανερώνοντας ουσιαστικά ότι η αποδυνάμωση που περίμενε ο ΠΟΕ απλά θα καθυστερήσει και θα πλήξει τις οικονομίες την επόμενη χρονιά. Για το 2026, ο οργανισμός περιέκοψε κάτω από το μισό την πρόβλεψή του για την ανάπτυξη του διεθνούς εμπορίου, από το 1,8% της προηγούμενης έκθεσης μόλις στο 0,5%.

«Η ανάπτυξη του εμπορίου αναμένεται να επιβραδυνθεί το 2026, καθώς η παγκόσμια οικονομία θα αποδυναμωθεί και θα γίνει αισθητός για ολόκληρο έτος ο αντίκτυπος των υψηλότερων δασμών», προειδοποίησε ο ΠΟΕ.

«Με τους υψηλότερους δασμούς πλέον σε ισχύ και με την εμπορική πολιτική να παραμένει εξαιρετικά αβέβαιη, η προαγορά προϊόντων αναμένεται να σταματήσει, καθώς τα αποθέματα που έχουν συσσωρευτεί θα αρχίσουν να εξαντλούνται και η ανάπτυξη του ΑΕΠ θα επιβραδύνει», προσθέτει η έκθεση.

Ο οργανισμός επισημαίνει, μάλιστα, ότι ενδείξεις αδυναμίας στο εμπόριο και τη βιομηχανική παραγωγή έχουν ήδη κάνει την εμφάνισή τους στις ανεπτυγμένες οικονομίες, με τη μείωση των επιπέδων εμπιστοσύνης σε επιχειρήσεις και καταναλωτές, καθώς και την πιο αργή αύξηση στο πεδίο της απασχόλησης και τα εισοδήματα.

WTO

Η σκιά των δασμών και η πολιτική Τραμπ

Η αναθεώρηση προς τα πάνω για το 2025 και η κάθετη μείωση για το 2026 δείχνουν, σύμφωνα με τον ΠΟΕ, ότι οι επιπτώσεις των δασμών του Τραμπ ανά χώρα και ανά τομέα στις αμερικανικές εισαγωγές θα εκδηλωθούν πλήρως από το επόμενο έτος.

Οι δασμοί έχουν μετατραπεί σε κυρίαρχο παράγοντα επιβράδυνσης του παγκόσμιου εμπορίου από τότε που ο Ντόναλντ Τραμπ αιφνιδίασε συμμάχους και αντιπάλους με το εκτεταμένο πρόγραμμα επιβολής δασμών τον περασμένο Απρίλιο, τάση που συνεχίζεται δε, μέχρι και τώρα δεδομένου των νέων μέτρων που ανακοίνωσε ο Αμερικανός πρόεδρος τη Δευτέρα.

Βέβαια, πολλές χώρες προσπάθησαν να συνάψουν διμερείς εμπορικές συμφωνίες με τον Λευκό Οίκο, όμως ακόμη και με την επίτευξη συμφωνιών τρο μόνο που κατάφεραν είναι να μετριάσουν τα μέτρα, χωρίς να τα αποφύγουν πλήρως. Έτσι, ακόμη και παραδοσιακοί σύμμαχοι όπως το Ηνωμένο Βασίλειο εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν βασικό δασμό 10% στα προϊόντα που εξάγουν στις ΗΠΑ.

H θετική έκπληξη του α’ εξαμήνου

Θέλοντας να προλάβουν την εφαρμογή των δασμών, επιχειρήσεις και χώρες αύξησαν τις εμπορικές συναλλαγές τους μέσα στους πρώτους μήνες του έτους. Έτσι, το πρώτο εξάμηνο αποδείχτηκε απρόσμενα ισχυρό για τις εμπορικές συναλλαγές.

Οι παγκόσμιοι όγκοι εμπορίου αυξήθηκαν κατά 4,9% σε ετήσια βάση στο πρώτο εξάμηνο του 2025.

Σχολιάζοντας τα στοιχεία, ο ΠΟΕ αποδίδει την αύξηση αυτή ακριβώς στην προκαταβολική εισαγωγή αγαθών στις ΗΠΑ ενόψει των επικείμενων δασμών, καθώς και στις ευνοϊκές μακροοικονομικές συνθήκες που χαρακτηρίζονταν από αποπληθωρισμό, υποστηρικτική δημοσιονομική πολιτική και ισχυρά δεδομένα στις αγορές εργασίας που ενίσχυσαν τα πραγματικά εισοδήματα και την κατανάλωση στις ανεπτυγμένες οικονομίες.

Παράλληλα, η ισχυρή ανάπτυξη στις αναδυόμενες αγορές και η έκρηξη της ζήτησης για προϊόντα που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη αποτέλεσαν κρίσιμους μοχλούς ανόδου.

WTO

Η άνθηση της τεχνητής νοημοσύνης

Η έκθεση εντοπίζει ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον στοιχείο που έχει να κάνει με την άνθηση του ΑΙ και τον ισχυρό αντίκτυπο που έχει στο παγκόσμιο εμπόριο.

Ο ΠΟΕ υπογράμμισε ότι οι δαπάνες που συνδέονται με την ΑΙ αντιστοιχούν σχεδόν στο ήμισυ της συνολικής αύξησης του παγκόσμιου εμπορίου στο πρώτο εξάμηνο του έτους, σημειώνοντας άνοδο 20% σε αξία σε ετήσια βάση.

«Η ανάπτυξη του εμπορίου κάλυψε ολόκληρη την ψηφιακή αλυσίδα αξίας, από το πυρίτιο μέχρι τις συσκευές που τροφοδοτούν τις πλατφόρμες cloud και τις εφαρμογές ΑΙ», ανέφερε ο ΠΟΕ, προσθέτοντας ότι η εξαγωγική επίδοση της Ασίας ήταν ιδιαίτερα ισχυρή σε προϊόντα τεχνητής νοημοσύνης, «αντικατοπτρίζοντας την παγκόσμια επενδυτική έκρηξη στον τομέα».

Με βάση περίπου 100 κατηγορίες προϊόντων που συνδέονται με το ΑΙ — συμπεριλαμβανομένων ημιαγωγών, επεξεργαστών, υπολογιστών, cloud servers και τηλεπικοινωνιακού εξοπλισμού — το εμπόριο σε αυτόν τον τομέα αυξήθηκε πάνω από 20% σε ετήσια βάση.

Αντίθετα, το εμπόριο μη τεχνολογικών προϊόντων αυξήθηκε λιγότερο από 4%, σύμφωνα με την έκθεση.

Έτσι, παρότι τα προϊόντα που σχετίζονται με την ΑΙ αντιπροσωπεύουν λιγότερο από το 10% του παγκόσμιου εμπορίου αγαθών, η συνεισφορά τους συγκριτικά ήταν τεράστια, ήτοι σχεδόν στο το ήμισυ της συνολικής αύξησης του εμπορίου κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους.

Από την ανάπτυξη δε, του κλάδου του ΑΙ επωφελούνται συγκεκριμένες χώρες. Η έκθεση επισημαίνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες αντιστοιχούσαν σε περίπου ένα πέμπτο της παγκόσμιας ανάπτυξης εμπορίου ΑΙ στο πρώτο εξάμηνο του 2025, ενώ η Ασία κάλυψε σχεδόν τα δύο τρίτα της συνολικής ανόδου, καθώς οι υπερδυνάμεις των ΗΠΑ και της Κίνας ανταγωνίζονται σκληρά για την παγκόσμια κυριαρχία στον κλάδο.

Κερδισμένοι και χαμένοι

Η Ασία και η Αφρική αναμένεται να καταγράψουν τους ταχύτερους ρυθμούς αύξησης εξαγωγών το 2025, σύμφωνα με τον ΠΟΕ, επιβεβαιώνοντας τη δυναμική μετατόπιση του κέντρου βάρους του παγκόσμιου εμπορίου προς τις αναδυόμενες οικονομίες.

Η έκθεση προβλέπει ότι πέρα από τις δύο αυτές ηπείρους, ήπια θετική πορεία στις εξαγωγές θα παρουσιάσουν επίσης η Νότια και Κεντρική Αμερική, η Καραϊβική και η Μέση Ανατολή, ενώ η Ευρώπη θα κινηθεί με σημαντικά βραδύτερους ρυθμούς.

WTO

Αντίθετα, η Βόρεια Αμερική και η Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών (CIS) αναμένεται να δουν πτώση στις εξαγωγές τους. Οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες, παρότι θα σημειώσουν ισχυρές επιδόσεις στις εξαγωγές το 2025, αντιμετωπίζουν προβλέψεις επιβράδυνσης για το επόμενο διάστημα.

Όσον αφορά τις εισαγωγές, η Αφρική και οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες θα είναι εκείνες που θα καταγράψουν την ταχύτερη ανάπτυξη, σε αντίθεση με τη Βόρεια Αμερική, όπου προβλέπεται συρρίκνωση του όγκου των εισαγωγών.

Το 2026, μόνο η Βόρεια Αμερική, η Ευρώπη και οι χώρες της CIS εκτιμάται ότι θα εμφανίσουν βελτίωση στην εξαγωγική τους επίδοση, ενώ όλες οι περιοχές θα παρουσιάσουν εξασθένηση στη δυναμική των εισαγωγών, σηματοδοτώντας μια ευρύτερη επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου.

Κίνδυνοι και προοπτικές

Παρά τις θετικές ενδείξεις για το 2025, οι οικονομολόγοι του ΠΟΕ επισημαίνουν ότι οι εμπορικοί περιορισμοί και η πολιτική αβεβαιότητα ενδέχεται να επεκταθούν σε περισσότερες οικονομίες και κλάδους, επηρεάζοντας αρνητικά τις προβλέψεις.

Από την άλλη πλευρά, η διατηρήσιμη άνοδος του εμπορίου προϊόντων και υπηρεσιών ΑΙ θα μπορούσε να συνεχίσει να προσφέρει ώθηση στο παγκόσμιο εμπόριο.

Η έκθεση προβλέπει επίσης ότι η ανάπτυξη των εξαγωγών υπηρεσιών θα επιβραδυνθεί από 6,8% το 2024 σε 4,6% το 2025 και 4,4% το 2026. Αν και οι υπηρεσίες δεν υπόκεινται άμεσα σε δασμούς, επηρεάζονται έμμεσα μέσω των δεσμών τους με το εμπόριο αγαθών και τη συνολική παραγωγή.

Ο ΠΟΕ προειδοποιεί ακόμη για ενδείξεις επιβράδυνσης του εμπορίου και της βιομηχανικής παραγωγής στις ανεπτυγμένες οικονομίες, με μείωση της εμπιστοσύνης επιχειρήσεων και καταναλωτών και χαμηλότερη αύξηση της απασχόλησης και των εισοδημάτων.

Σχολιάζοντας τις προβλέψεις, η γενική διευθύντρια του ΠΟΕ, Νγκόζι Οκόντζο-Ιουεάλα, επεσήμανε πως «η μετρημένη αντίδραση των χωρών στις αλλαγές των δασμών, το αναπτυξιακό δυναμικό της τεχνητής νοημοσύνης και η αύξηση του εμπορίου μεταξύ των υπολοίπων χωρών — ιδίως των αναδυόμενων οικονομιών — συνέβαλαν στην άμβλυνση των εμπορικών επιπτώσεων το 2025».

Ωστόσο, προειδοποίησε επίσης ότι «οι σημερινές αναταράξεις στο παγκόσμιο εμπορικό σύστημα είναι ένα κάλεσμα για δράση ώστε τα κράτη να επανασχεδιάσουν το εμπόριο και να χτίσουν ένα ισχυρότερο θεμέλιο που θα φέρει ευημερία σε όλους».

Διαβάστε ακόμη 

Η Βουλγαρία κινείται ταχύτερα από την Ελλάδα για τη στήριξη της ενεργοβόρας βιομηχανίας 

Η Αθήνα ζει με τον θόρυβο: Το κόστος ζωής με υψηλά ντεσιμπέλ και γιατί τα ακουστικά έγιναν μια λύση

Μενέλαος Τασόπουλος (Παπουτσάνης): Η βιομηχανία είναι σαν ποδήλατο – αν σταματήσεις τις επενδύσεις πέφτεις (pics)

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα