Τα επόμενα βήματα και τα οφέλη της ένταξης του ελληνικού Χρηματιστηρίου στο Euronext

Με την πρόταση εξαγοράς του συνόλου των μετοχών της ΕΧΑΕ από την Euronext να παραμένει στο βασικό θέμα συζήτησης, στην αγορά επικεντρώνονται στα επόμενα βήματα. Η ΕΧΑΕ έχει ήδη αναθέσει στη Morgan Stanley τον ρόλο του συμβούλου για τη συγκεκριμένη διαδικασία. Από την άλλη πλευρά, η Euronext δεν έχει ακόμη παρουσιάσει κάποιον χρηματοοικονομικό σύμβουλο, ωστόσο είναι πιθανό να το κάνει μέσα στις επόμενες ημέρες. Μέχρι στιγμής, τα στελέχη της Euronext χειρίζονται απευθείας τις διαπραγματεύσεις για το Χρηματιστήριο Αθηνών, με τη νομική υποστήριξη του γραφείου Λαμπαδάριου.

Η χρηματιστηριακή αγορά φαίνεται να θεωρεί δεδομένο ότι η Euronext θα χρειαστεί σύντομα να αυξήσει την προσφορά της, η οποία αυτή τη στιγμή ανέρχεται στα 6,90 ευρώ ανά μετοχή. Όλα αυτά μένει να φανούν τις επόμενες ημέρες, σε κάθε περίπτωση αποτελούν μια εξέλιξη με ιδιαίτερσ μεγάλες προοπτικές και πολύ μακρυά από την εικόνα του Χ.Α. πριν από 10 χρόνια. Τέτοιες ημέρες το 2015 το Χρηματιστήριο Αθηνών είχε αναστείλει τη λειτουργία του λόγω των capital controls που επιβλήθηκαν μετά την προαναγγελία Τσίπρα για τη διενέργεια δημοψηφίσματος επί της συμφωνίας με τους εταίρους, ανοίγοντας τον δρόμο για το τρίτο μνημόνιο.

Σήμερα το Ελληνικό Χρηματιστήριο όχι μόνο βρίσκεται στον προθάλαμο επιστροφής του σε καθεστώς ανεπτυγμένων αγορών, αλλά έχει γίνει αποδέκτης πρότασης εξαγοράς από το Euronext, τον κορυφαίο οργανισμό χρηματιστηριακών αγορών στην Ευρώπη. Εφόσον τελεσφορήσει η πρόταση εξαγοράς, το Χ.Α. θα αποτελέσει την 8η ευρωπαϊκή αγορά που γίνεται μέλος του Euronext σηματοδοτώντας όχι απλώς ένα restart, αλλά την εκκίνηση μιας πραγματικά νέας εποχής για την εγχώρια κεφαλαιαγορά.

Το φλερτ που έγινε πρόταση

Με δεδομένη την κυβερνητική πρόθεση να αναδειχθούν ο ρόλος και η σημασία του Χρηματιστηρίου, στην επενδυτική αγορά ήταν φανερή εδώ και καιρό η κατεύθυνση που θα μπορούσε να πάρει η αγορά μας: είτε θα γινόταν ένας ισχυρός περιφερειακός παίκτης μέσω εξαγορών και συμμαχιών, είτε θα εντασσόταν στο άρμα ενός μεγαλύτερου σχήματος. Για μια σειρά λόγων, προκρίθηκε η δεύτερη επιλογή που έφερε τον πολυεθνικό κολοσσό Euronext να χτυπήσει την πόρτα του Χ.Α.

Παρότι πέρασε καιρός από το αρχικό φλερτ, η επίσημη πρόταση ήρθε μόλις πριν από λίγες ημέρες. Η επίσκεψη της αντιπροσωπείας του Euronext με επικεφαλής τον Στεφάν Μπουζνιά, πρόεδρο του Εκτελεστικού Συμβουλίου του ομίλου και CEO από το 2015 έως σήμερα, συνοδεύτηκε από την κατάθεση πρότασης για εξαγορά έως και του 100% του Ομίλου Χρηματιστηρίου Αθηνών (ATHEX Group). Η αρχική πρόταση είναι με ανταλλαγή μετοχών και αποτιμά την ΕΧΑΕ στα 6,90 ευρώ ανά μετοχή, προβλέπει την έκδοση 2,7 εκατομμυρίων νέων μετοχών (ίσες με το 2,7% του αριθμού των μετοχών του Euronext) και μεταφράζεται σε σταθερή σχέση μετατροπής 21,029 κοινών μετοχών της ΕΧΑΕ για κάθε νέα μετοχή του Euronext.

Η πρόταση έρχεται ως απότοκος της ανάκτησης επενδυτικής βαθμίδας για την ελληνική οικονομία και αποτελεί επιστέγασμα της αναπτυξιακής πορείας των τελευταίων ετών, ενώ επισπεύδει την επιστροφή του Χ.Α. σε καθεστώς ανεπτυγμένων αγορών. Εγινε μάλιστα δεκτή με χαμόγελα στην Αθήνα. Το ράλι στο ταμπλό εντάθηκε και ο Γενικός Δείκτης ξεπέρασε τις 1.900 μονάδες για πρώτη φορά από τον Απρίλιο του 2010 και παρότι πολλοί θεωρούν ότι χρήζει βελτίωσης σε επίπεδο αποτίμησης της ΕΧΑΕ -κάτι εξαιρετικά πιθανό- η ουσία δεν αλλάζει.

Η προοπτική ένταξης του ATHEX Group ως Euronext-Athens -έτσι θα μετονομαστεί- σε αυτό το πολυεθνικό δίκτυο κεφαλαιαγορών, με παρουσία σε επτά χώρες και κεφαλαιοποίηση άνω των 6,3 τρισ. ευρώ, ανοίγει νέα αναπτυξιακά μονοπάτια για τις εισηγμένες εταιρείες και την εγχώρια επενδυτική κοινότητα. Πρακτικά, η ένταξη του Χ.Α. στο Euronext φέρνει την ελληνική κεφαλαιαγορά στην ευρωπαϊκή «Super League», πλάι στα μεγάλα Χρηματιστήρια του Παρισιού, του Αμστερνταμ, των Βρυξελλών, του Δουβλίνου και του Μιλάνου.
Με απλά λόγια, αν ολοκληρωθεί το deal, θα μιλάμε για μια αναβάθμιση που θα αυξήσει το κύρος και την εμπιστοσύνη της διεθνούς επενδυτικής κοινότητας προς την ελληνική αγορά και θα αποτελέσει βήμα που δύναται να επαναπροσδιορίσει τη θέση του Ελληνικού Χρηματιστηρίου στον ευρωπαϊκό και διεθνή χάρτη των κεφαλαιαγορών. Παράλληλα, θα σηματοδοτήσει την εμβάθυνση της ενσωμάτωσης της Ελλάδας στον ευρωπαϊκό χρηματοοικονομικό χώρο και θα ενισχύσει την εμπιστοσύνη των διεθνών επενδυτών.

Τα οφέλη και οι προβληματισμοί

Το βασικότερο όφελος αφορά την αυξημένη αναγνωρισιμότητα και προβολή των ελληνικών μετοχών σε ευρύτερους διεθνείς κύκλους, γεγονός που μπορεί να ενισχύσει τη ρευστότητα και να βελτιώσει τους όρους άντλησης κεφαλαίων. Επιπλέον, η πρόσβαση σε ένα πανευρωπαϊκό τεχνολογικό και λειτουργικό περιβάλλον καθιστά την είσοδο στο Χρηματιστήριο πιο οικονομική και αποτελεσματική για τις επιχειρήσεις – ειδικά όταν, όπως επισημαίνεται, σήμερα η Αθήνα είναι διπλάσια σε κόστος από το Παρίσι για μια νέα εισαγωγή (ΙΡΟ).

Εξίσου -αν όχι περισσότερο- σημαντικό στοιχείο είναι οι τεχνολογικές αλλαγές που θα επέλθουν για το ATHEX Group φέρνοντας χαμηλότερα κόστη, αυξημένη ασφάλεια και αποδοτικότητα για την επενδυτική κοινότητα. Η ένταξη στο τεχνολογικό οικοσύστημα του Euronext προσφέρει αναβάθμιση των υποδομών, με καλύτερες πλατφόρμες διαπραγμάτευσης, συστήματα εκκαθάρισης και υπηρεσίες δεδομένων. Σύμφωνα μάλιστα με την BofA, υφίστανται μεγάλες προοπτικές για συνέργειες λειτουργικού κόστους οι οποίες προκύπτουν από την τεχνολογική μετάβαση στην πλατφόρμα Optiq του Euronext και τον συνδυασμό της εκκαθάρισης, της θεματοφυλακής και του διακανονισμού.

Φυσικά, υπάρχουν και φωνές προβληματισμού, ιδιαίτερα από τον κλάδο των χρηματιστών, που εκφράζουν ανησυχίες για πιθανή συρρίκνωση της δραστηριότητας μικρότερων εταιρειών, όπως συνέβη στην Πορτογαλία, καθώς και χρηματιστηριακών εταιρειών. Ωστόσο για κάθε Λισαβόνα, υπάρχει ένα Μιλάνο ή ένα Δουβλίνο, καθώς εκεί η εξαγορά από το Euronext ενίσχυσε τα μεγέθη και την αναγνωρισιμότητα των δύο αγορών. Για παράδειγμα, η τεχνολογική πλατφόρμα Optiq, που προσφέρει ταχύτερες, πιο αξιόπιστες και φθηνότερες συναλλαγές, ενίσχυσε την ανταγωνιστικότητα του ιταλικού χρηματιστηρίου το οποίο κατάφερε να προσελκύσει πολύ περισσότερα ΙΡΟs. Αντίστοιχα, η ένταξη στο Euronext ανέδειξε το Χρηματιστήριο του Δουβλίνου κεντρική πλατφόρμα χρηματοδότησης διεθνών ομολόγων και funds, με σημαντική προσέλκυση ξένων εκδόσεων (corporate bonds, green bonds κ.λπ.). Σήμερα η Ιρλανδία είναι ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα διαπραγμάτευσης ομολόγων στην Ευρώπη χάρη στη σύνδεση με το Euronext.

Οσο για την κριτική που ασκείται με αφορμή την αγορά της Πορτογαλίας που συρρικνώθηκε μετά την εξαγορά της το 2002 από το Euronext, πράγματι αυτό συνέβη. Το Χρηματιστήριο της Λισαβόνας πραγματοποίησε λίγες νέες εισαγωγές τα τελευταία 10-15 χρόνια και ο αριθμός των εισηγμένων εταιρειών παραμένει περιορισμένος. Πριν από την ένταξη η πορτογαλική αγορά αριθμούσε περίπου 65 εισηγμένες (το 2001), ενώ σήμερα έχει περιοριστεί στις 47. Οπως εξηγούν χρηματιστές, ήταν ήδη μικρή και περιορισμένη σε βάθος και περισσότερο είχε αιτία την έλλειψη δυναμισμού σε εθνικό επίπεδο. Η ένταξη στο Euronext δεν προκάλεσε τη συρρίκνωση, αλλά μάλλον ανέδειξε τις αδυναμίες της αγοράς της Λισαβόνας, κάτι που δεν πρέπει να συμβεί στην περίπτωση της Αθήνας. Από την άλλη πλευρά, οι πορτογαλικές εταιρείες που παρέμειναν εισηγμένες είχαν μεγαλύτερη προβολή και ρευστότητα, καθώς εντάχθηκαν σε διεθνείς δείκτες του Euronext, ενώ η ενιαία πλατφόρμα του (Optiq) μείωσε τα λειτουργικά κόστη και βελτίωσε την τεχνολογική αρτιότητα για τις μεγαλύτερες εισηγμένες. Η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει την Ιταλία που εκμεταλλεύτηκε την είσοδό της στο Euronext, διατήρησε στο ταμπλό πολλές μεγάλες εγχώριες εταιρείες, αξιοποίησε το Euronext Growth και απέκτησε στρατηγικό ρόλο εντός του πανευρωπαϊκού ομίλου.

Επιπλέον, οι αλλαγές στους μετοχικούς συσχετισμούς και η ανάγκη εκσυγχρονισμού της ελληνικής αγοράς είναι δεδομένες. Και επιπρόσθετα, η πιθανή ενσωμάτωση στο Euronext αναμένεται να λειτουργήσει και ως ασπίδα απέναντι στον κίνδυνο περιθωριοποίησης της ελληνικής αγοράς, σε μια εποχή όπου η ολοκλήρωση της ευρωπαϊκής κεφαλαιαγοράς προχωρά με ταχείς ρυθμούς.
Η ΕΧΑΕ θα αποκτήσει στρατηγική συμμετοχή στην ενοποίηση των ευρωπαϊκών κεφαλαιαγορών, καθώς το Euronext αποτελεί τον πυλώνα της ενοποιημένης ευρωπαϊκής αγοράς κεφαλαίου. Η πρωτοβουλία της Ε.Ε. για την Ενωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων ξεκίνησε τον περασμένο Μάρτιο. Στοχεύει στη βέλτιστη διοχέτευση των ευρωπαϊκών αποταμιεύσεων σε παραγωγικές επενδύσεις, στην ενίσχυση της πρόσβασης των πολιτών στις κεφαλαιαγορές και τη βελτίωση των επιλογών χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις. Με την ΕΧΑΕ εντός, η Ελλάδα παραμένει στο τραπέζι των αποφάσεων ενισχύοντας τον ρόλο της σε ένα περιβάλλον που μετασχηματίζεται διαρκώς.

Τα επόμενα βήματα

Πλέον το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΧΑΕ καλείται να αξιολογήσει την πρόταση εξαγοράς στα 6,90 ευρώ ανά μετοχή, η οποία -αν και μπορεί να θεωρηθεί αρχική- ενδέχεται να βελτιωθεί. Ολα δείχνουν πως θα υπάρξει συνέχεια και σειρά διεργασιών, αφού η αγορά ωθεί προς την κατεύθυνση μιας πιθανής βελτίωσης της αποτίμησης και των όρων της πρότασης. Ηδη η μετοχή της ΕΧΑΕ οδηγήθηκε σε επίπεδα αρκετά πάνω από τα 6,90 ευρώ, όπου έγινε η αρχική αποτίμηση από το Euronext, ξεπερνώντας και τα 7,10 ευρώ στο ταμπλό.
Πολλοί θεωρούν ότι αποτελεί απλώς θέμα χρόνου και τιμής για να ολοκληρωθεί το μεγάλο αυτό deal, οπότε στο προσκήνιο έρχεται η προσπάθεια που θα απαιτηθεί για να συγκεντρωθεί το απαιτούμενο ποσοστό 90% του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΧΑΕ. Δεδομένου ότι υπάρχει μόνο ένας μέτοχος, το Capital Group, με ποσοστό άνω του 5% (κατέχει 5,09%), αναμένεται… κυνήγι μετόχων. Με βάση τα στοιχεία της ΕΧΑΕ, στο τέλος του περασμένου Ιουνίου ποσοστό 35% του μετοχικού κεφαλαίου βρίσκεται στα χέρια ξένων θεσμικών επενδυτών, 18,7% σε Ελληνες θεσμικούς και 33,6% σε ιδιώτες μετόχους. Ενδιαφέρον έχει ότι ποσοστό 5,6% κατέχουν οι ελληνικές τράπεζες και είναι ασφαλές να ειπωθεί ότι το μεγαλύτερο μέρος βρίσκεται στα Α/Κ τους, αλλά και το ότι ποσοστό 4,1% έχουν τα μέλη της ΕΧΑΕ, χρηματιστηριακές εταιρείες κ.λπ.