Κανείς δεν έπεσε από τα σύννεφα. Ούτε οι αγρότες, ούτε οι φορολογούμενοι, ούτε καν οι ίδιοι οι εμπλεκόμενοι. Γιατί αυτό που συνέβαινε για δεκαετίες με τις αγροτικές επιδοτήσεις στην Ελλάδα δεν ήταν απλώς «κακή διαχείριση» ή «γραφειοκρατική δυσλειτουργία». Ήταν ένα γιγαντιαίο, καλοστημένο πάρτι ρεμούλας και ευρωπαϊκής αρπαχτής, με οικοδεσπότες ημέτερους και καλεσμένους τους γνωστούς-αγνώστους του αγροτικού κυκλώματος.

pixabay

Η επίσημη ανακοίνωση για το λουκέτο στον ΟΠΕΚΕΠΕ και την ανάληψη της διαχείρισης των αγροτικών επιδοτήσεων από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) απλώς επισφραγίζει αυτό που όλοι υποπτεύονταν αλλά λίγοι τολμούσαν να αγγίξουν. Ήταν θέμα χρόνου. Όταν το σαράκι της αδιαφάνειας και της κουτοπονηριάς γίνεται θεσμός, κάποια στιγμή το σαθρό οικοδόμημα θα καταρρεύσει.

Γιατί ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας: το σύστημα αγροτικών ενισχύσεων στην Ελλάδα υπήρξε επί χρόνια εργαλείο πλουτισμού για λίγους, σε βάρος των πολλών. Οι ίδιοι και οι ίδιοι έπαιρναν επιδοτήσεις για «αγρούς-φαντάσματα» και «κοπάδια που δεν είδε ποτέ κανείς», καταθέτοντας χαρτιά με τη σφραγίδα του δήμου και την έγκριση του γνωστού γεωπόνου της περιοχής. Θυμάστε το «σκάνδαλο του καλαμποκιού»; Όταν τόνοι καλαμποκιού εισάγονταν από τη διαλυμένη Γιουγκοσλαβία, αλλά βαφτίζονταν ελληνικοί για να απορροφήσουν τις ευρωπαϊκές ενισχύσεις; Θυμάστε το βαμβάκι που ποτιζόταν στις καρότσες για να ζυγίζει παραπάνω; Θυμάστε τα Σαββατόβραδα στα σκυλάδικα της επαρχίας, που γέμιζαν από αγρότες με φουσκωμένες τσέπες και μηδενικά ένσημα; Ήταν κοινό μυστικό: οι επιδοτήσεις μετατράπηκαν σε χρυσό εισιτήριο για εύκολο χρήμα. Τα λεφτά δεν ήταν δικά τους, δεν τα δούλεψαν, δεν τα σεβάστηκαν. Τη λυπητερή την πλήρωνε η Ευρώπη – και τελικά, ο Έλληνας φορολογούμενος, όταν ερχόταν ο λογαριασμός για «παρατυπίες» και «παραβάσεις».

Το πιο εξοργιστικό; Ότι αυτή η διαφθορά υπονόμευσε τους τίμιους αγρότες. Αυτούς που δουλεύουν τη γη τους πραγματικά, που ξυπνούν πριν από την αυγή, που παλεύουν με καιρικά φαινόμενα, τιμές αγοράς και ακριβό πετρέλαιο. Αυτούς τους άφησαν να επιβιώνουν με ψίχουλα, την ώρα που άλλοι έστηναν «επιδοτούμενες» επιχειρήσεις-βιτρίνες, μοίραζαν κουπόνια σε συγγενείς ή κυκλοφορούσαν με… «Μερκεντέ» και Porsche Cayenne. Ετσι, ο ΟΠΕΚΕΠΕ, αντί να αποτελέσει εγγυητή της διαφάνειας και της ισότητας, μετατράπηκε σε πλυντήριο – χωρίς εισαγωγικά. Έγινε ένα όργανο εξυπηρέτησης συμφερόντων, με διαδικασίες που ευνοούσαν τους επιτήδειους και άφηναν εκτεθειμένους τους έντιμους. Η απόφαση να κατεβάσει ρολά ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν είναι απλώς «διοικητική μεταρρύθμιση», είναι η πρώτη σοβαρή προσπάθεια να περάσει το σύστημα επιδοτήσεων σε μια νέα εποχή: με διαφάνεια, με έλεγχο, με τεχνοκρατική προσέγγιση – μακριά από τις πελατειακές σχέσεις και τους τοπικούς βαρόνους.

Η ΑΑΔΕ, παρά τα προβλήματα που έχει ακόμα να επιλύσει, τουλάχιστον δεν χρωστά χάρες. Δεν συμμετείχε στο προηγούμενο πάρτι. Και, σε μια χώρα όπου η εμπιστοσύνη στους θεσμούς είναι διαρκώς υπό αμφισβήτηση, ίσως αυτό από μόνο του να είναι μια καλή αρχή. Γιατί ναι, το πάρτι τελείωσε. Καιρός ήταν. Τα ερωτήματα είναι: Θα μάθουμε ποτέ πόσα χρήματα χάθηκαν από τις λαμογιές; Θα ζητηθεί ποτέ ο λογαριασμός από αυτούς που έπιναν στην υγειά των κορόιδων;