Στην πραγματικότητα ο νέος Προϋπολογισμός βασίζεται σε ένα αισιόδοξο σενάριο. Οτι από την άνοιξη η λεγόμενη «κανονικότητα» θα επιστρέψει, οπότε αφενός θα μπορέσουν να αποσυρθούν οι κρατικές δαπάνες για τη στήριξη εργαζομένων και επιχειρήσεων, ενώ η λειτουργία της αγοράς θα επιτρέψει την κανονική πληρωμή των φόρων για να ενισχυθούν τα φορολογικά έσοδα.
Δεδομένου όμως ότι μέχρι σήμερα όλες οι αισιόδοξες προγνώσεις ανατράπηκαν, το πιθανότερο σενάριο είναι ότι, στην καλύτερη περίπτωση, η κανονικότητα θα καθυστερήσει, επομένως οι κρατικές δαπάνες θα συνεχίσουν να φουσκώνουν, ενώ τα έσοδα θα υστερούν. Ισως είναι πιο ρεαλιστικό να περιμένουμε την ανάκαμψη το 2022. Το ζήτημα είναι ποιοι θα αντέξουν μέχρι τότε.
Η κατάσταση είναι μεν καταστροφική, αλλά αντίστοιχη είναι η εικόνα σε όλες τις χώρες της Ε.Ε., όπου τα ελλείμματα έχουν εκτοξευτεί και διογκώνεται το δημόσιο χρέος.
Ηδη έχουν ξεκινήσει οι συζητήσεις για ακύρωση ή πάγωμα του χρέους που δημιουργείται λόγω της πανδημίας όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στις ΗΠΑ. Οι πληροφορίες και οι σχεδιασμοί διακινούνται ήδη παρασκηνιακά, προς το παρόν, σε επίπεδο αναλύσεων και εμπιστευτικών ενημερώσεων από ερευνητικά κέντρα και δεξαμενές σκέψης.
Οι συγκεκριμένες λύσεις δεν έχουν ακόμα βρεθεί και οι τελικές αποφάσεις δεν έχουν ωριμάσει, αλλά είναι προφανές ότι η γενική κατεύθυνση έχει συζητηθεί σε επίπεδο πολιτικών ηγεσιών, γεγονός που εξηγεί και την σχεδόν ομοιόμορφη τακτική που ακολουθούν οι κυβερνήσεις: κλείσιμο της αγοράς και παροχή ενισχύσεων ακόμα και σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου τα δημόσια οικονομικά δεν επιτρέπουν τέτοιες κινήσεις υπό κανονικές συνθήκες.
Με άλλα λόγια, είναι πιθανόν ότι οι κυβερνήσεις προεξοφλούν πως, με κάποιον τρόπο, το χρέος της πανδημίας θα διευθετηθεί, γι’ αυτό και ξοδεύουν. Θα δοθεί, βέβαια, πολιτική μάχη για τους όρους και τις προϋποθέσεις της επόμενης μέρας στην Ε.Ε.
Το ερώτημα στην Ελλάδα είναι αν τα μέτρα στήριξης επαρκούν για να κρατήσουν στη ζωή τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που αποτελούν τον κορμό της αγοράς. Πόσες από αυτές θα είναι παρούσες στην αγορά την επόμενη μέρα;
Είναι κοινό μυστικό ότι πολλές εταιρείες μένουν ανοιχτές απλώς για να εισπράττουν την επιστρεπτέα προκαταβολή, για όσο αυτή διαρκεί, ενώ είναι ήδη αποφασισμένο ότι θα βάλουν λουκέτο μόλις τα μέτρα αποσυρθούν.
Με αυτά τα δεδομένα είναι προφανές ότι οι κρατικές παρεμβάσεις είναι αναμφισβήτητα αναγκαίες, αλλά όχι και επαρκείς. Την επόμενη μέρα θα έρθει ένα τσουνάμι λουκέτων και ανεργίας, το οποίο δεν θα αφορά μόνο τα άμεσα θύματα, εργαζόμενους και επιχειρήσεις, αλλά και το σύνολο της αγοράς, αφού ένα σημαντικό τμήμα της θα τεθεί εκτός μάχης.
Είναι επομένως επιτακτική ανάγκη να γίνει συνείδηση ότι τα μέτρα στήριξης θα πρέπει να παραταθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα, να ενισχυθούν και να ληφθούν γενναίες διευκολυντικές αποφάσεις για τις οφειλές του ιδιωτικού τομέα.
Και όχι να αφεθούμε στην καταστροφική λογική που υιοθετούν ορισμένοι, ότι η πανδημία απλώς επιταχύνει την… αναπόφευκτη καταστροφή μη ανταγωνιστικών μικρομεσαίων. Ολες οι χώρες στηρίζουν τις επιχειρήσεις τους κι εμείς θα σπεύσουμε να αυτοκαταστραφούμε;
Η κυβέρνηση θα πρέπει να δώσει σκληρή μάχη στην Ε.Ε. προκειμένου να προχωρήσουν οι αποφάσεις για διαγραφή, πάγωμα ή όποια άλλη διευθέτηση του δημοσίου χρέους, έτσι ώστε να έχει την ευχέρεια να στηρίξει πολίτες και επιχειρήσεις, κυρίως δε τα μεσαία στρώματα, τα οποία κινδυνεύουν περισσότερο.