Είναι πολλές οι περιπτώσεις όπου η λειτουργία της κρατικής μηχανής δεν συμβαδίζει με την κοινή λογική, αλλά είναι και ορισμένες που, εν μέσω κρίσης, προδίδουν πλήρη αποσύνδεση των κυβερνώντων με την οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα.
Τα τελευταία χρόνια πολλές παράλογες αποφάσεις έχουν περάσει με το σκεπτικό ότι τα μέτρα τα απαιτεί το αδιάλλακτο κουαρτέτο, επομένως δεν είναι δυνατόν να γίνει κάτι διαφορετικό. Αυτό, για παράδειγμα, προβάλλει η κυβερνητική πλευρά ως δικαιολογία για την εφαρμογή ενός ιδιαίτερα αυστηρού συστήματος είσπραξης των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς την Εφορία, το οποίο οδηγεί σε εκτεταμένη χρήση των αναγκαστικών μέτρων είσπραξης (κατασχέσεις τραπεζικών λογαριασμών και μισθών) και σε ένα άκαμπτο σύστημα ρυθμίσεων που επιβαρύνει με εξωφρενικά πρόστιμα κάθε καθυστέρηση – προσαύξηση 15% για κάθε μήνα, που αντιστοιχεί σε περίπου 180% ετησιοποιημένο επιτόκιο.
Πρόκειται για μέτρα που βασίζονται σε μια καθαρά τιμωρητική και εξοντωτική λογική, η οποία εξηγείται μόνο εάν γίνει αποδεκτή η εξωφρενική εκτίμηση ότι οι Ελληνες δεν πληρώνουν εγκαίρως τις οφειλές τους… από άποψη ενώ στην πραγματικότητα έχουν την οικονομική δυνατότητα.
Πιο πρόσφατο κρούσμα της αδιέξοδης και τιμωρητικής λογικής είναι η ανακοίνωση ότι εντοπίστηκαν ηλεκτρονικά οι ιδιοκτήτες αυτοκινήτων που δεν έχουν ασφάλιση ή δεν έχουν περάσει ΚΤΕΟ και θα ειδοποιηθούν μέσω της Εφορίας (Taxis) για πολύ σημαντικά πρόστιμα.
Ασφαλώς η ύπαρξη οχημάτων χωρίς ασφάλεια ή που δεν έχουν περάσει ΚΤΕΟ αποτελεί μείζον πρόβλημα για την κοινωνία και το σύνολο. Είναι όμως προφανές ότι η επιβολή προστίμων από μόνη της δεν πρόκειται να περιορίσει το πρόβλημα, αφού είναι δύσκολο να φανταστεί κάποιος ότι ύστερα από 8 χρόνια ύφεσης ή στασιμότητας η αύξηση των ανασφάλιστων και ανέλεγκτων οχημάτων οφείλεται σε στρατηγικούς κακοπληρωτές και όχι στην οικονομική δυσπραγία των οικονομικά αφαιμασσόμενων νοικοκυριών.
Ολα αυτά βέβαια γίνονται χωρίς ουσιαστική τεκμηρίωση για τις πραγματικές δυνατότητες των πολιτών να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, ούτως ώστε να γίνεται ένας πραγματικός διαχωρισμός, αλλά και χωρίς ενδείξεις ότι τα αυστηρά τιμωρητικά μέτρα επιτυγχάνουν τον στόχο.
Για την ακρίβεια, μάλλον το αντίθετο συμβαίνει, αφού στην περίπτωση της Εφορίας οι ληξιπρόθεσμες οφειλές αυξάνονται με ρυθμό πάνω από 1 δισ. ευρώ τον μήνα, καταδεικνύοντας ότι οι περισσότεροι φορολογούμενοι δυσκολεύονται αντικειμενικά να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους λόγω της υπερφορολόγησης και της μείωσης των εισοδημάτων και όχι επειδή είναι συστηματικοί μπαταχτσήδες. Ποιος μπαταχτσής θα προτιμούσε άραγε να επιβαρυνθεί με πρόστιμο 15% για κάθε μήνα εάν είχε πραγματικά τη δυνατότητα να πληρώσει; Αλλά και ποιος οδηγός θα κυκλοφορούσε ανασφάλιστος ή χωρίς ΚΤΕΟ αν είχε οικονομική άνεση.
Η τιμωρητική λογική είναι συντηρητική και αναχρονιστική υπό κανονικές συνθήκες, αφού δεν αντιμετωπίζει τις αιτίες των προβλημάτων και δεν αποτρέπει την εμφάνισή τους. Πολύ περισσότερο όμως στην Ελλάδα της κρίσης, η εμμονή στην παραδειγματική τιμωρία της οικονομικής ασυνέπειας με το επιχείρημα του συνετισμού και του παραδειγματισμού δείχνει τεχνοκρατική ανεπάρκεια στο να βρεθούν ουσιαστικές λύσεις, αλλά και παραίτηση από την επιδίωξη σχεδιασμού προοδευτικών πολιτικών.
*Αναδημοσίευση από το Business Stories της εφημερίδας ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ (19-3-2017)