Μέσα στη δίνη της πανδημίας ακόμα και οι πιο συντηρητικοί και αργοκίνητοι θεσμοί αλλάζουν μυαλά. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο -που έψησε το ψάρι στα χείλη όλων των ελληνικών κυβερνήσεων μετά το 2010- βάζει τώρα νερό στο κρασί του σχετικά με το δημόσιο χρέος: «Δεν πειράζει αν το χρέος είναι υψηλό σε σχέση με το ΑΕΠ, αρκεί να μπορεί να αναχρηματοδοτείται με φθηνό δανεισμό. Κι αφού τα επιτόκια είναι σχεδόν μηδενικά… δεν υπάρχει θέμα χρέους». Αυτή είναι η νέα γραμμή του ΔΝΤ, όπως και του ΟΟΣΑ.

Στην ίδια γραμμή βρίσκεται και η κυρία Τζάνετ Γέλεν, που αναλαμβάνει το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, από την πλευρά της, «τυπώνει» άφθονο χρήμα και με αυτό στην ουσία χρηματοδοτεί τις κυβερνήσεις. Είναι τα προγράμματα της ΕΚΤ, που αγοράζει ή εγγυάται ό,τι κρατικό ομόλογο κυκλοφορεί, τα οποία επιτρέπουν στις κυβερνήσεις -και στην ελληνική- να δανείζονται και να χρηματοδοτούν τις δαπάνες στήριξης της οικονομίας.

Υπό κανονικές συνθήκες, αυτό απαγορεύεται διά ροπάλου, αλλά οι συνθήκες είναι έκτακτες, οπότε οι κανόνες παύουν να ισχύουν. Και όχι μόνο αυτό, αλλά η ΕΚΤ διαβεβαιώνει ότι θα συνεχίσει την πολιτική αυτή για όσο χρειαστεί. Εάν οι χώρες δέχονταν πολεμική επίθεση, ουδείς θα συζητούσε τις δαπάνες για την άμυνα της χώρας, ούτε θα ανησυχούσε για την αύξηση του ελλείμματος και τη συσσώρευση δημόσιου χρέους. Το ίδιο ισχύει και τώρα, αφού η ανθρωπότητα βρίσκεται σε πόλεμο με τον κορωνοϊό.

Εχουν ήδη αρχίσει να εξετάζονται διάφορα σενάρια για την αντιμετώπιση του προβλήματος του δημόσιου χρέους που θα έχει συσσωρευτεί, αλλά αυτή είναι η συζήτηση της επόμενης μέρας.

Προς το παρόν, το μόνο βέβαιο είναι ότι όσοι ανησυχούν για τα μελλοντικά ελλείμματα και το χρέος χάνουν την ουσία, που είναι η διάσωση της οικονομίας. Και για να διασωθεί η οικονομία πρέπει να επιζήσουν οικονομικά οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά. Ολες οι επιχειρήσεις και όλα τα νοικοκυριά. Οταν μια χώρα δέχεται επίθεση, δεν κάνει οικονομία στην άμυνα, ούτε διαχωρίζει ποιους θα υπερασπίσει και ποιους όχι.

Παρόλο, όμως, που όλος ο κόσμος προσαρμόζεται στη νέα πραγματικότητα, εκείνοι που… δείχνουν να μην έχουν πάρει χαμπάρι το παραμικρό είναι οι περίφημοι θεσμοί, η γνωστή μας τρόικα, η οποία πραγματοποιεί μεταμνημονιακή αξιολόγηση και επιμένει στο καυτό θέμα του ιδιωτικού χρέους (οφειλές στο Δημόσιο και κόκκινα δάνεια) που επιδεινώνεται λόγω πανδημίας.

Οι εκπρόσωποι των δανειστών απαιτούν να εφαρμοστεί ο νέος Πτωχευτικός και να «λυθεί» το θέμα των κόκκινων δανείων. Η κατεύθυνση είναι να ισχύσει από τον Μάρτιο ο νέος Πτωχευτικός για επιχειρήσεις με τζίρο πάνω από 700.000 ευρώ και τουλάχιστον δέκα εργαζόμενους και από τον Ιούνιο για τους υπόλοιπους, στους οποίους περιλαμβάνονται και τα φυσικά πρόσωπα.

Με λίγα λόγια, η τρόικα αγνοεί την υγειονομική και οικονομική καταστροφή που εκτυλίσσονται και πιέζει για πλειστηριασμούς σε μια περίοδο που -για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους- ουδείς γνωρίζει εάν θα εξασφαλίσει τη φυσική του επιβίωση μέχρι το καλοκαίρι.

Πολλοί δεν αντιλαμβάνονται ότι σήμερα η εικόνα είναι «παγωμένη». Το κράτος δίνει κάποια χρήματα, η εξόφληση πολλών οφειλών έχει ανασταλεί, το Δημόσιο και οι τράπεζες δείχνουν μια ανοχή… Επομένως, το μέγεθος της οικονομικής καταστροφής δεν έχει εμφανιστεί.

Τι θα συμβεί όμως γύρω στην άνοιξη, όπου, όπως φαίνεται, θα αρχίσει να αποσύρεται το δίχτυ στήριξης και προστασίας; Οταν οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν στις σωρευμένες υποχρεώσεις και θα οδηγούνται με συνοπτικές διαδικασίες στην πτώχευση;

Είναι έτοιμη τόσο η κοινωνία όσο και η κυβέρνηση για το πρωτοφανές αυτό σοκ;