Είναι αλήθεια ότι στην οικονομία και τις επιχειρήσεις το μέγεθος μετράει. Πολλές μεγάλες ελληνικές επιχειρήσεις θεωρούνται μεσαίες με τα ευρωπαϊκά δεδομένα και, βέβαια, σε πολλά πεδία το μεγάλο ψάρι τρώει το μικρό.
Είναι όμως εξίσου αληθές ότι ο βασικός παραγωγικός ιστός στην Ελλάδα στηρίζεται σε μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις. Είναι οι περίφημοι μικρομεσαίοι που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής οικονομίας και εξασφαλίζουν τις περισσότερες θέσεις εργασίας, όπως και ο θεσμός της αυτοαπασχόλησης, που είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένος στην Ελλάδα.
Συχνά δε είναι οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που παρουσιάζουν τις μεγαλύτερες δυνατότητες προσαρμογής, ελιγμών και καινοτομίας.
Από τις μικρές και τις μεσαίες επιχειρήσεις περιμένουμε το ποιοτικό άλμα που θα φέρει την καινοτομία και τη μετάβαση στην οικονομία της γνώσης. Εκεί έχει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα η Ελλάδα.
Αυτή είναι μια πραγματικότητα και δεν αποτελεί ελληνική ιδιαιτερότητα, μια «παθογένεια», όπως τη χαρακτήριζαν συστηματικά οι δανειστές στα χρόνια των μνημονίων.
Οι μικρές επιχειρήσεις και οι αυτοαπασχολούμενοι είναι σήμερα μια βασική κοινωνική και οικονομική παράμετρος και αποτελούν ζωογόνο οικονομική δύναμη σε όλη την Ευρώπη, ιδιαίτερα καθώς η τελευταία ψάχνει νέα βήματα στον τομέα της πράσινης και της ψηφιακής οικονομίας.
Είναι δε οι «μικροί» βασική κινητήριος δύναμη των πολιτικών εξελίξεων. Είναι οι μικροί και ευάλωτοι που τα τελευταία χρόνια, μέσα στο περιβάλλον της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και της κρίσης, βρίσκονται σε ανασφάλεια, την οποία εκφράζουν αποδοκιμάζοντας τις παραδοσιακές πολιτικές οικογένειες.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι η νέα κυβέρνηση του Εμανουέλ Μακρόν στη Γαλλία, που προέκυψε μετά τον ανασχηματισμό, έχει βάλει ως μία από τις τρεις βασικές οικονομικές προτεραιότητές της την προστασία των «μικρών». Μικρών επιχειρήσεων και αυτοαπασχολούμενων που κινδυνεύουν με εξαφάνιση λόγω της κρίσης του κορωνοϊού. Η στόχευση δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά και κοινωνική και πολιτική. Ο Μακρόν βλέπει ότι αυτή η κρίση μπορεί να θεριέψει πάλι την Ακροδεξιά.
Ασφαλώς ουδείς αμφισβητεί τη γενική αρχή ότι στον καπιταλισμό είναι επιθυμητή η μεγέθυνση των επιχειρήσεων, καθώς οι μεγάλες μονάδες έχουν άλλες δυνατότητες επέκτασης και δράσης στη διεθνή αγορά.
Αλλά δεν πρέπει και να εξωραΐζουμε την πραγματικότητα. Ο κύριος κορμός των μεγάλων επιχειρήσεων στην Ελλάδα έχει εμπορικό προσανατολισμό, χαμηλή προστιθέμενη αξία και χαρακτηρίζεται από ολιγοπωλιακές στρεβλώσεις και υψηλές τιμές. Αυτά είναι βασικά προβλήματα που εμποδίζουν τον ανταγωνισμό, την καινοτομία και τελικά τη διεθνή επιτυχία. Πού είναι όμως τα μέτρα για τον ανταγωνισμό και την καταπολέμηση των ολιγοπωλίων;
Το πρόβλημα στην Ελλάδα δεν είναι ότι έχουμε μικρές… Google και Amazon που… δεν έχουν τα κατάλληλα φορολογικά κίνητρα για να συγχωνευτούν. Ακόμα και στον χώρο της τεχνολογίας, οι μεγάλες εταιρείες του κλάδου κατά κύριο λόγο εμπόριο εισαγόμενων προϊόντων κάνουν.
Από την άλλη πλευρά, είναι αλήθεια ότι μεγάλο μέρος των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα δραστηριοποιείται σε τομείς μη εμπορεύσιμων αγαθών με χαμηλή προστιθέμενη αξία. Είναι και αυτό ένα αντικειμενικό πρόβλημα, το οποίο όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να πεταχτούν στο πυρ το εξώτερον οι μικροί και μεσαίοι. Θα πρέπει και γι’ αυτούς να εφαρμοστούν πολιτικές και μέτρα ενίσχυσης και επαναπροσανατολισμού, έτσι ώστε να διοχετευτεί η ενέργειά τους σε νέους τομείς που θα τις εντάξουν στις διεθνείς αλυσίδες αξίας.
Για να φτιάξεις μια… εξειδικευμένη βίδα για ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο δεν χρειάζεται μέγεθος, αλλά ειδική γνώση και καινοτομία.