Παραδοσιακά ο κλάδος του επαγγελματικού τουριστικού σκάφους ήταν μία τουριστική δραστηριότητα αναβαθμισμένων υπηρεσιών, μεγαλύτερης προσωπικής σχέσης του πελάτη με τον πάροχο της υπηρεσίας, και θεωρείται, χωρίς αυτό να είναι προϋπόθεση ή η πραγματικότητα, τουρισμός απευθυνόμενος σε ανώτερες εισοδηματικά τάξεις. Η ουσία είναι ότι είναι μία μορφή τουριστικής δραστηριότητας με μικρές οικονομικές διαφορές από ένα παραδοσιακό ταξίδι διακοπών – αναψυχής, σε ένα καλό ξενοδοχείο ή κατάλυμα, που συγχρόνως δίνει τη δυνατότητα στον πελάτη να διαλέξει το πού θα μετακινηθεί, να προσεγγίσει μοναδικές παράκτιες περιοχές, να διαφοροποιήσει το τι θα κάνει.
Ο κλάδος στην Ελλάδα εκτιμάται ότι περιλαμβάνει περί τα 5000 επαγγελματικά σκάφη όλων των μεγεθών, με τον μεγαλύτερο αριθμό αυτών μέχρι 24 μέτρα, που δεν απαιτούν μόνιμο πλήρωμα, και αποτελούν και το μεγαλύτερο πλήθος των ναυλώσεων σκαφών αναψυχής, ιστιοπλοϊκών ή μηχανοκίνητων.
Όμως, ενώ όλα αυτά ακούγονται «πολύ ωραία», στην πραγματικότητα ο κλάδος των περίπου 1000 επιχειρήσεων, οικογενειακών ή μικρών κατά κύριο λόγο, αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα, πολυσχιδείς δυσκολίες, και μικρή διάθεση αντιμετώπισης αυτών από τις αρχές, ενώ τα επαγγελματικά σωματεία του κλάδου δεν έχουν καταφέρει ακόμα να ευαισθητοποιήσουν αρκετά, τις πολιτικές ηγεσίες των αρμόδιων υπουργείων, παρά τις πολλές συναντήσεις, επιστολές, συζητήσεις.
Το μεγαλύτερο – αριθμητικά – επαγγελματικό σωματείο του κλάδου ο ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΑΝΕΥ ΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ – ΣΙΤΕΣΑΠ, έχει εκλογές Διοικητικού Συμβουλίου την ερχόμενη Κυριακή (26.7.2020) στην Αττική και πρέπει να εκλεγούν όχι απλά οι βέλτιστοι, αλλά οι γνώστες της κατάστασης και αυτοί που έχουν διάθεση, πρόθεση και σθένος, να παλέψουν για να λυθούν τα προβλήματα, που χρόνια τώρα ταλανίζουν τον κλάδο, τους επιχειρηματίες, και τους εργαζόμενους σε αυτόν, και ουσιαστικά καταλήγουν να κρατάνε δέσμια την ανάπτυξη μιάς τουριστικής δραστηριότητας που έχει πολλές θετικές προοπτικές και δυνατότητες να αυξηθεί, αξιοποιώντας τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της.
Γιατί το λέμε αυτό; Για τρείς λόγους:
(1) γιατί το άμεσο μέλλον δεν είναι τόσο ζοφερό όσο φαίνεται – και οι πελάτες αργούν να ανακάμψουν, και ο μισός τουλάχιστον χρόνος της σαιζόν, που παραδοσιακά άρχιζε τον Απρίλιο, έχει ήδη φύγει, γιατί έρχονται οι χειμωνιάτικοι μήνες που δεν έχουμε κίνηση, και γιατί τα voucher που έχουν εκδοθεί απαιτούν παροχή υπηρεσιών χωρίς είσπραξη χρημάτων, και τα χρήματα που εισπράχθηκαν στο παρελθόν έχουν ήδη ξοδευτεί
(2) γιατί έχουν συσσωρευτεί πάρα πολλά προβλήματα που δεν λύθηκαν στο παρελθόν, ενώ μερικά, απλά μετατέθηκαν και θα ξαναβρεθούν μπροστά μας, και τα προβλήματα διαχέονται σε όλες τις εκφάνσεις της δραστηριότητας, θέματα οικονομικά, φορολογικά, εργασιακά, θέματα λειτουργίας και ομαλής διακίνησης των σκαφών, θέματα ναυτιλιακών ελέγχων και επιθεωρήσεων, καθυστερήσεις νομοθετικών ρυθμίσεων και γραφειοκρατικών διαδικασιών, υστέρηση της εφαρμογής της ψηφιακής τεχνολογίας (μητρώο κ.α.) και διάφορα άλλα, μεγάλα και μικρά προβλήματα
(3) γιατί οι απαιτούμενες λιμενικές και άλλες δομές και υποδομές είναι ανεπαρκείς, πολλές σε κακή κατάσταση, πολλές ανύπαρκτες σε περιοχές της Ελλάδας που αν υπήρχαν θα αναπτυσσόταν η δραστηριότητα, και χωρίς να διαφαίνεται ότι υπάρχει η χρειαζούμενη σοβαρότητα και προγραμματισμός αντιμετώπισης των προβλημάτων αυτών, και, συγκριτικά, η χώρα είναι πολύ πίσω σε ανάπτυξη λιμενικών εγκαταστάσεων και θέσεων ελλιμενισμού.
Πολλά θέματα θα είχαν μπεί σε κάποια σειρά, αλλά δυστυχώς δεν υπήρξε και αντιμετώπιση με την δέουσα σοβαρότητα των θεμάτων στην Περιφέρεια, χωρίς να θέλω να μειώσω την σοβαρότητα των προβλημάτων που υπάρχουν στην Αττική.
Το πρωτεύον πρόβλημα σήμερα στην Αττική είναι η κατάσταση στην Μαρίνα Αλίμου, που είναι όσο και ο κορωνοϊός, μία πρωτόγνωρη περίπτωση. Ιδιαίτερο πρόβλημα δημιουργεί η, από την προηγούμενη Κυβέρνηση, απόφαση της ιδιωτικοποίησης της Μαρίνας Αλίμου, που σήμερα βρίσκεται στο τελευταίο στάδιο και, όπως φαίνεται θα δημιουργήσει συνθήκες, κάτω από τις οποίες θα βρεθούν «χωρίς σπίτι» εκατοντάδες επαγγελματικά σκάφη.
Κατά ΤΑΙΠΕΔ ο διαγωνισμός για την ιδιωτικοποίηση και την παραχώρηση έχει τυπικά τελειώσει, αλλά πάνω από ένα έτος καθυστερεί η ενεργοποίηση της παραχώρησης. Η πληροφόρηση από τον ανάδοχο, είναι, στην καλύτερη περίπτωση, ελλιπής ή ανύπαρκτη, οι επαγγελματίες με περισσότερα από 800 σκάφη (από τις επισήμως 1100 θέσεις) που ελλιμενίζονται στην Μαρίνα Αλίμου, την μεγαλύτερη της Ελλάδος, βρίσκονται σε εκκρεμότητα για την επόμενη μέρα και την επόμενη περίοδο. Ο παραχωρησιούχος, κατά δηλώσεις του ΤΑΙΠΕΔ (γιατί οι συμβατικοί όροι κρατούνται σαν επτασφράγιστο μυστικό), έχει υποχρέωση να διατηρήσει στο πρώτο έτος το 60% των επαγγελματικών θέσεων ελλιμενισμού, το δεύτερο το 40% και το τρίτο το 20%, χωρίς βέβαια τις δεσμεύσεις του επαγγελματικού τιμολογίου που ισχύει από χρόνια, και που είναι περίπου στο 1 / 3 του κόστους αντίστοιχου ιδιωτικού σκάφους σε όμορες μαρίνες της Αττικής.
Οι επαγγελματίες διερωτόμαστε: με ποία κριτήρια θα αποπεμπούν το 40% των επαγγελματικών σκαφών στο πρώτο έτος (η ολοκλήρωση της παραχώρησης αναμένεται από τον Σεπτέμβριο 2020); Στο νέο τιμολόγιο του παραχωρησιούχου, που δεν το έχει ανακοινώσει, τι επιβάρυνση θα έχουν τα επαγγελματικά σκάφη;
Η «ΚΟΙΝΣΕΠ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΩΦΕΛΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΣΗ ΔΟΜΩΝ ΕΛΛΙΜΕΝΙΣΜΟΥ ΣΚΑΦΩΝ» (με διακριτικό τίτλο ΚΟΙΝΣΕΠ «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΑΣΗ ΓΙΩΤΙΝΓΚ»), που ιδρύθηκε ακριβώς με μέλη επαγγελματίες, που σχεδόν όλοι έχουν σκάφη στην Μαρίνα Αλίμου, έχει προσεγγίσει τα αρμόδια υπουργεία για να ζητήσει να χωροθετηθεί μία νέα επαγγελματική μαρίνα, για να ελλιμενίσει τα επαγγελματικά σκάφη, γιατί η Αττική έχει μεγάλη έλλειψη θέσεων ελλιμενισμού.
Η ΚΟΙΝΣΕΠ έχει υποβάλει (από τον Αύγουστο 2018) και συγκεκριμένες προτάσεις για οκτώ (8) ενδεικτικές θέσεις στην Νοτιο-Ανατολική Αττική, για την χωροθέτηση αυτή, αλλά ακόμη απάντηση δεν έχει δοθεί, αν και όλοι φαίνεται ότι αναγνωρίζουν το πρόβλημα.
Με λίγα λόγια δηλαδή, ο κλάδος του επαγγελματικού τουριστικού σκάφους αναψυχής απαιτεί δραστηριότητα για να έχει δραστηριότητα! Μέχρι σήμερα είμασταν «ακόλουθοι» των εξελίξεων, σήμερα πρέπει να γίνουμε «προάγγελοι».
Ποιες είναι οι δράσεις που απαιτούνται;
Η πανδημία του κορωνοϊού έχει αλλάξει και τις συνθήκες και τις προδιαγραφές της τουριστικής δραστηριότητας, αλλά και έχει προσθέσει δυσκολίες όχι μόνο για τις διαδικασίες προσαρμογής στα πρωτόκολλα, αλλά και γενικότερα για την αύξηση της αίσθησης ασφάλειας προς τον πελάτη που πρέπει να προβάλλει ο κλάδος.
Είμαστε βέβαιοι ότι χωρίς συγκεκριμένο πρόγραμμα και χωρίς προδιαγεγραμμένους στόχους, οι επαγγελματίες δεν μπορούν να προσβλέπουν σε επίλυση των προβλημάτων και σε σαφή αναδιάρθρωση του όλου πλαισίου λειτουργίας των επιχειρήσεων, που χρειάζεται για να ξεκινήσουμε πάλι μία αποδοτική δραστηριότητα και να πληρώνουμε τις υποχρεώσεις μας χωρίς άγχος.
Κάνουμε ένα νέο ξεκίνημα, και ο τουρισμός γενικότερα, και το επαγγελματικό σκάφος ειδικότερα. Εκτός από την γενικότερη κατάσταση της επανεκκίνησης της τουριστικής δραστηριότητας, πρέπει να επικεντρώσουμε την προσοχή μας και στα ειδικά προβλήματα του κλάδου του τουριστικού σκάφους αναψυχής.
Έχουμε ήδη επεξεργαστεί ένα συγκεκριμένο Πρόγραμμα Δράσεων που στοχεύει στην επόμενη περίοδο και που θα κοινοποιηθεί αναλυτικά στην Γενική Συνέλευση του ΣΥΝΔΕΣΜΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΤΩΝ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΣΚΑΦΩΝ ΑΝΕΥ ΠΛΗΡΩΜΑΤΟΣ – ΣΙΤΕΣΑΠ, την Κυριακή 26 Ιουλίου 2020, που ελπίζουμε να ενστερνιστούν όλοι, και που αναφέρεται σε τέσσερεις άξονες στόχων:
Πρώτος άξονας δράσεων: Η αντιμετώπιση των προβλημάτων του κλάδου – πολυσχιδή δυστυχώς, πολύπλοκα και σε πολλά συναρμόδια υπουργεία – και η δρομολόγηση της επίλυσής τους, όχι μόνο με μετάθεση του προβλήματος, στο εγγύς μέλλον, ή με προσωρινή αναστολή της εφαρμογής μέτρων, που το μόνο που κάνουν είναι ότι διαιωνίζουν ή/και διογκώνουν το πρόβλημα και προσθέτουν στο άγχος για την επίλυσή του.
Δεύτερος άξονας δράσεων: Η σωστή οργάνωση και λειτουργία του επαγγελματικού σωματείου – ΣΙΤΕΣΑΠ, η βελτίωση των σχέσεων με τα μέλη, η παρακολούθηση των μελών που είναι στην περιφέρεια και η αύξηση του αριθμού τους, καθώς και η καλύτερη επικοινωνία για τον εντοπισμό και επίλυση προβλημάτων των μελών.
Τρίτος άξονας δράσεων: Η ανάπτυξη της δραστηριότητας του κλάδου – εκτός από το συγκεκριμένο στρατηγικό σχέδιο ενεργειών για την ανάπτυξη του κλάδου – περισσότερα σκάφη και κυρίως περισσότερη πελατείας και σε μεγαλύτερη διάρκεια περιόδου – χρειάζεται ανάλογη προβολή και διαφήμιση που υστερεί πολλά χρόνια.
Τέταρτος άξονας δράσεων: Η αναγνώριση του Σωματείου και της εκπροσώπησης του μέσα στη χώρα, αλλά και έξω από αυτήν, η δραστηριοποίηση του στα Ευρωπαϊκά όργανα και στις όμορες χώρες, η δημοσιοποίηση των θεμάτων του κλάδου στα ΜΜΕ και η γεωγραφική επέκταση των δράσεων του Σωματείου.
Παράλληλη ενέργεια σε όλα αυτά είναι και η καλύτερη και πληρέστερη διαδικτυακή παρουσία του κλάδου, και η παρουσία του και των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Ελλάδας, σαν χώρας του σκάφους αναψυχής, στις γεωγραφικές αγορές των πελατών και των δυνητικών πελατών.
Εάν εφαρμόσουμε ένα σωστό και κοινά αποδεκτό στρατηγικό σχέδιο βιώσιμης ανάπτυξης του κλάδου, που θα αντιμετωπίζει και τα προβλήματα όλων των επαγγελματιών του κλάδου, θα ωφεληθούμε όλοι, και ατομικά, και οι επιχειρηματικές μας δραστηριότητες.
Η κοινή συμπόρευση είναι απαραίτητη, είναι θετικό βήμα για την επόμενη μέρα και είναι και η μόνη που θα φέρει αποτελέσματα.
*Ο Πάρις Λουτριώτης είναι μέλος (και πρώην Πρόεδρος) Διοικητικού Συμβουλίου ΣΙΤΕΣΑΠ Πρόεδρος ΚΟΙΝΣΕΠ «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΑΣΗ ΓΙΩΤΙΝΓΚ» – Υποψήφιος στις Εκλογές του ΔΣ του ΣΙΤΕΣΑΠ