Πλειστάκις έχω επικριθεί, γιατί από την παρούσα στήλη ισχυρίζομαι στις αναγκαιότητες διαρκούς ανάπτυξης της οικονομίας, μεταρρυθμίσεων, αλλαγής παραγωγικού μοντέλου, περαιτέρω απλοποίησης των διαδικασιών για παραγωγικές επενδύσεις, για τη δημιουργία φιλικότερου επιχειρηματικού περιβάλλοντος, την παραγωγή ανταγωνιστικών προϊόντων που θα συμβάλλουν στην αύξηση των εξαγωγών, τη λελογισμένη διάθεση των πλεονασμάτων της οικονομίας και της αδήριτης ανάγκης πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας.
Έχω επικριθεί επίσης από καλοπροαίρετους αλλά και από τα τρολ του διαδικτύου (με τα οποία μαθαίνουμε να ζούμε) πως τα βλέπω όλα καλά και ανθηρά στην οικονομία γιατί τελώ σε διατεταγμένη υπηρεσία από την κυβέρνηση. Φυσικά και δεν απολογούμαι για τις απόψεις μου κι ούτε αλλάζω κάθε τόσο θέσεις.
Από την περίοδο της χρεοκοπίας διατύπωνα την άποψη -και την επαναλαμβάνω μέχρι σήμερα- πως τα μνημόνια δημιούργησαν μια ερημοποίηση της ελληνικής οικονομίας, μια μαύρη τρύπα από την οποία θα χρειαστούν τουλάχιστον 30 χρόνια για να επανέλθουμε στα επίπεδα προ κρίσης, όταν στο μεταξύ οι άλλες χώρες της ΕΕ αναπτύσσονταν. Μια χαμένη γενιά, δηλαδή. Η βίαιη προσαρμογή που μας επέβαλλαν οι δανειστές κατεδάφισε την ελληνική οικονομία, τις επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά.
Το ΑΕΠ της χώρας συρρικνώθηκε κατά 30%, οι καταναλωτικές δαπάνες μειώθηκαν κατά 24%, οι κρατικές δαπάνες κατά 20% και οι επενδύσεις έπεσαν κατά 65%.
Την ίδια περίοδο η μεταποιητική δραστηριότητα έπεσε στο μισό, το λιανικό εμπόριο και η επαγγελματική δραστηριότητα κατά 30%, ενώ η ανεργία εκτοξεύτηκε στο 30%.
Στη δεκαετία τους δικού μας Γολγοθά, οι περισσότερες χώρες της ΕΕ συνέχιζαν την ανάπτυξ;h τους και τις αυξήσεις μισθών των πολιτών τους.
Αποτέλεσμα όλων αυτών, ακόμα και σήμερα και παρά την ανάπτυξη που σημειώνεται τα τελευταία 5 χρόνια, η eλληνική οικονομία είναι μικρότερη κατά 19% από το 2007 και η οικονομία της ΕΕ στο σύνολό της έχει αυξηθεί κατά 17%. Αναφορικά τώρα με τους μισθούς, όχι τους ονομαστικούς αλλά τους πραγματικούς, μειώνονταν συνεχώς μέχρι το 2022 και ξεπέρασαν το 30% από το προ κρίσης επίπεδα ενώ οι μέσες αυξήσεις στην ΕΕ στην ίδια περίοδο ήταν κοντά στο 17%.
Αυτή λοιπόν είναι η πραγματική κατάσταση και εξ ου η κατάταξη των Ελλήνων στους φτωχότερους της ΕΕ, με μόνη τη Βουλγαρία να μας ακολουθεί και δεν ξέρω για πόσο ακόμα.
Σε καμιά περίπτωση επομένως δεν ισχυρίζομαι πως γίναμε ξαφνικά γη της επαγγελίας αλλά ωστόσο θα μπορούσαμε να είμαστε πολύ χειρότερα αν στο τιμόνι της χώρας βρίσκονταν ανεύθυνοι λαϊκιστές με λεφτόδενδρα και παροχές χωρίς μέτρο. Τα προβλήματα σαφώς και δεν τελείωσαν και η επιστροφή στην εποχή των παχιών αγελάδων δεν γίνεται με μαγικά ραβδιά αλλά με σοβαρότητα, υπομονή και επιμονή και κυρίως μακριά από τα λάθη του παρελθόντος που μας οδήγησαν στη χρεοκοπία.
Το σημερινό οικονομικό περιβάλλον με την επιμονή της ακρίβειας και του πληθωρισμού, με τις κρατικές αδυναμίες σε κρίσιμους τομείς όπως η υγεία, η ασφάλεια, η παιδεία, η γήρανση του πληθυσμού, η υστέρηση σε νέες επενδύσεις και εξαγωγές, και την παρατηρούμενη μεταρρυθμιστική κόπωση, σίγουρα δεν είναι και το ιδανικότερο. Και τα κατάλοιπα και οι υποχρεώσεις της χώρας από τα μνημόνια είναι ακόμα εδώ. Δεν εξέλιπαν. Όπως δεν εξέλιπε και το τεράστιο χρέος της χώρας το οποίο ναι μεν μειώνεται ως ποσοστό του ΑΕΠ αλλά όχι σε απόλυτους αριθμούς. Η μείωση οφείλεται στην ανάπτυξη, δηλαδή την αύξηση του ΑΕΠ. Ανά πάσα στιγμή όμως η θηλιά του χρέους μπορεί να σφίξει ξανά, αν ανακοπεί η ανάπτυξη η οποία ναι μεν για τα επόμενα δύο χρόνια με βάση τα οικονομικά μοντέλα είναι εξασφαλισμένη αλλά οι προϋποθέσεις για τη συνέχεια είναι αρκετές. Βασική προϋπόθεση είναι η σταθερότητα και βέβαια μακριά από απρόβλεπτες καταστάσεις όπως καταστροφές από την κλιματική κρίση αλλά και δυσμενείς διεθνείς εξελίξεις σε οικονομικό και γεωστρατηγικό επίπεδο.
Με άλλα λόγια, μπορεί να μην έχουμε γίνει παράδεισος, απλά ξεκολλήσαμε από τον βυθό, αλλά εύκολα αν δεν προσέξουμε μπορούμε να ξαναζήσουμε μια πραγματική οικονομική κόλαση σε λίγα χρόνια από σήμερα.