Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις σχετίζονται με πολλές πτυχές της καθημερινότητας και αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της ευρωπαϊκής οικονομίας. Η ποικιλομορφία τους είναι τεράστια, από ταχέως εξελισσόμενες ψηφιακές νεοφυείς επιχειρήσεις, έως πιο παραδοσιακές επιχειρήσεις του αναλογικού κόσμου που δεν έχουν ακόμη αποκτήσει τις δεξιότητες που απαιτούνται για να επωφεληθούν από τις τελευταίες ψηφιακές καινοτομίες.

Εκτιμάται ότι 95 εκατομμύρια άτομα απασχολούνται σε 24 εκατομμύρια επιχειρήσεις. Συνολικά, αυτό ισοδυναμεί με συνεισφορά 4 τρισεκατομμυρίων ευρώ στην προστιθέμενη αξία της ΕΕ. Ωστόσο, ιδίως οι ΜμΕ εκείνες που δεν έχουν ακόμη ψηφιοποιηθεί, αντιμετωπίζουν σημαντικότερες προκλήσεις λόγω του Covid-19 σε σύγκριση με τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις.

Με αφορμή την ημέρα των Ηνωμένων Εθνών για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, θεωρούμε ότι τώρα είναι η στιγμή να επισημάνουμε τον σημαντικό ρόλο που πρέπει να διαδραματίσει η ψηφιακή υποδομή στη διασφάλιση της ανθεκτικότητας των ΜμΕ, καθώς και την ανάγκη για αποτελεσματικές κυβερνητικές πολιτικές με έμφαση στην υιοθέτηση και ενσωμάτωση ψηφιακών τεχνολογιών από τις ΜμΕ.

Σχετικά μέτρα, σε συνδυασμό με τη δημιουργία ολοκληρωμένων πολιτικών για τη δημιουργία ψηφιακών οικοσυστημάτων ΜμΕ, μπορούν να διασφαλίσουν ότι αυτές θα εξελθούν από την κρίση αυτή ισχυρότερες.

Αποφυγή νέου ψηφιακού χάσματος

Είναι αυτονόητο ότι πολλές ΜμΕ αντιμετωπίζουν σημαντικές μειώσεις στη ζήτηση των πελατών και αναστάτωση στην αλυσίδα εφοδιασμού τους ως αποτέλεσμα του Covid-19. Οι επιπτώσεις αυτές απειλούν να μειώσουν τις πιθανότητες οικονομικής ανάκαμψης των ΜμΕ, ιδίως σε σύγκριση με μεγαλύτερες επιχειρήσεις.

Ακόμη και πριν από την κρίση, οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις είχαν ένα πλεονέκτημα έναντι των ΜμΕ που είχαν σημειώσει πρόοδο στην ψηφιοποίηση και την καινοτομία. Ωστόσο, ο Covid-19 ανέδειξε τις διαφορές μεταξύ των ΜμΕ που βρίσκονται σε διαφορετικά επίπεδα ψηφιακής ετοιμότητας. Περισσότερο ψηφιακά προηγμένες εταιρείες βρίσκονται σε πλεονεκτικότερη θέση για να προσαρμοστούν και να βγουν από την κρίση ισχυρότερες.

Με άλλα λόγια, η κατάσταση αυτή θα μπορούσε να δημιουργήσει ένα νέο ψηφιακό χάσμα.

Το γεφύρωμα του χάσματος αυτού θα βοηθήσει τις ΜμΕ να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις του Covid-19, παρέχοντας οφέλη τόσο στις επιχειρήσεις όσο και στην ευρύτερη οικονομία. Αλλά αυτό είναι κάτι περισσότερο από την απλή παροχή στις ΜμΕ μιας «τεχνολογικής λύσης».

Αφορά πρωτίστως τη βελτίωση των ψηφιακών δυνατοτήτων των ΜμΕ και τη δημιουργία νέων μεθόδων εργασίας. Η αυξημένη πρόσβαση σε πληροφορίες και πιο παραγωγικές και ολοκληρωμένες ψηφιακές λύσεις συμβάλλει επίσης στην προώθηση της καινοτομίας. Αυτό το είδος καινοτομίας μπορεί να αναζωογονήσει την ευρωπαϊκή οικονομία.

Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορετικά εμπόδια στην ψηφιοποίηση των ΜμΕ, κυρίως επειδή ενδέχεται να μη διαθέτουν πρόσβαση σε ψηφιακά εργαλεία ή την οργανωτική δυνατότητα ή τους ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους για να ψηφιοποιήσουν αποτελεσματικά τις λειτουργίες τους.

Μακροπρόθεσμα, οι ΜμΕ πρέπει να υιοθετήσουν νέες τεχνολογίες, εάν επιθυμούν να παραμείνουν ανταγωνιστικές και να ευδοκιμήσουν σε αυτό το περιβάλλον του ψηφιακού μετασχηματισμού που αλλάζει ολόκληρο το επιχειρηματικό μοντέλο των εταιρειών και πρέπει να υποστηρίζεται από ένα οικοσύστημα και ψηφιακές δεξιότητες.

Είναι έτσι απαραίτητο οι εταιρείες και οι πολίτες της ΕΕ να είναι όχι μόνο χρήστες, αλλά να γίνουν παραγωγοί της τεχνολογίας. Μία Ευρώπη της καινοτομίας θα διατηρήσει το προβάδισμά της στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση και θα εξασφαλίσει τη μελλοντική της ευημερία.

Είναι ώρα για το επόμενο βήμα

Αναγνωρίζοντας τη σημασία των ΜμΕ, οι κυβερνήσεις αρχίζουν ήδη να δίνουν προτεραιότητα στη στήριξή τους εν μέσω της πανδημίας του Covid-19. Η στήριξη αυτή μπορεί να περιλαμβάνει δωρεάν ή επιδοτούμενη πρόσβαση σε ευρυζωνική σύνδεση ή λογισμικό, ενισχύσεις και προγράμματα κουπονιών για προμήθεια λογισμικού και εξοπλισμού, πρόσβαση σε εκπαιδευτικά εργαλεία και κατάρτιση και εξειδικευμένη υποστήριξη. Αυτά είναι μέτρα που υποστηρίζουμε από κοινού.

Όμως, πρέπει να προχωρήσουμε παρακάτω. Η ΕΕ έχει τώρα την ευκαιρία να διαμορφώσει μια οικονομία καινοτομίας γύρω από τις ΜμΕ. Οι ΜμΕ πρέπει να λάβουν δίκαιο μερίδιο του προϋπολογισμού της ΕΕ για την ψηφιακή καινοτομία, προκειμένου να αντιμετωπίσουν ορισμένες από τις προκλήσεις αυτές. Η κρίση μπορεί να αποτελέσει την αρχή μιας ολοκληρωμένης και βιώσιμης διαδικασίας ψηφιακού μετασχηματισμού που θα βασίζεται σε ψηφιακά οικοσυστήματα ΜΜΕ.

Για να υπάρξει πρόοδος, απαιτείται πολύπλευρη πολιτική αντίδραση για την αντιμετώπιση των προκλήσεων για την ψηφιοποίηση των ΜΜΕ. Αυτό απαιτείται επίσης επειδή η κρίση έχει πλήξει ορισμένους τομείς με διαφορετικούς τρόπους. Για ορισμένους, οι πωλήσεις δεν είναι πλέον δυνατές. Άλλοι κατάφεραν να συνεχίσουν τις συναλλαγές, αλλά σε σημαντικά χαμηλότερη ποσότητα, επειδή δεν μπόρεσαν να υιοθετήσουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό.

Επομένως, οι πολιτικές πρέπει να είναι αρκετά ευέλικτες, ώστε να συνδυάζουν μια σειρά μέτρων για να ανταποκρίνονται στις ανάγκες διαφορετικών ΜμΕ. Κάποιες από αυτές μπορεί να χρειαστεί να επικεντρωθούν στη μείωση του κόστους βραχυπρόθεσμα ή στην κατάρτιση για να αυξήσουν τις ικανότητες και τις δεξιότητες μακροπρόθεσμα. Οι ΜμΕ πρέπει να διαθέτουν κίνητρα και τη δημόσια υποστήριξη για να υιοθετήσουν τις νέες τεχνολογίες και να ξεκινήσουν το ταξίδι καινοτομίας τους.

Επιπλέον, πρέπει να δοθεί έμφαση στην παροχή πόρων (π.χ. κουπόνια για επενδύσεις) και εργαλείων που διευκολύνουν τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Ωστόσο, τέτοιες παρεμβάσεις πρέπει να είναι πραγματικά προληπτικού χαρακτήρα και όχι «κατ’ επιλογήν».

Οι επενδύσεις αυτού του τύπου πρέπει επίσης να εναρμονιστούν με μια ευρύτερη στρατηγική για την ψηφιοποίηση της οικονομίας μέσω επιχειρηματικών οικοσυστημάτων, συμπεριλαμβανομένων ιδίως καινοτόμων ΜμΕ και νεοφυών επιχειρήσεων. Ακόμη, πρέπει να βασίζονται σε ολοκληρωμένες συμπράξεις δημόσιου – ιδιωτικού τομέα και να αξιοποιούν προγράμματα επαναπροσδιορισμού και ανανέωσης των δεξιοτήτων σε ψηφιακές τεχνολογίες και ψηφιακή μόρφωση, ειδικά για ανέργους ή άτομα που διατρέχουν κίνδυνο ανεργίας λόγω του Covid-19.
Τέλος, μία εθνική «ψηφιακή κυριαρχία» πρέπει να αποτελεί βασικό ζήτημα πολιτικής.

Οι ΜμΕ πρέπει να είναι σε θέση να επωφελούνται από ένα ψηφιακό οικοσύστημα βασισμένο στο ανοικτό πνεύμα και τη διαλειτουργικότητα. Η πολιτική πρέπει να δίνει τη δυνατότητα στις ψηφιακές νεοφυείς επιχειρήσεις και τις καινοτόμες ΜμΕ να ανταγωνίζονται με καλύτερους όρους και να αναπτύσσονται απρόσκοπτα, αντιμετωπίζοντας επιτυχώς τα εμπόδια στη λειτουργία της αγοράς και τις αθέμιτες πρακτικές που εφαρμόζουν οι φύλακες των ψηφιακών πυλών.

Η Vodafone θα δημοσιεύσει σύντομα μια νέα μελέτη πολιτικής σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο η ψηφιακή υποδομή μπορεί να στηρίξει την ανθεκτικότητα των ΜμΕ στο πλαίσιο του Covid-19. Σε αυτήν θα περιλαμβάνονται τα ευρήματα μίας νέας έρευνας σχετικά με τη στάση και την αντίδραση των ΜμΕ στην παρούσα κρίση. Ευελπιστούμε ότι οι ιδέες αυτές θα συνεχίσουν να τροφοδοτούν τη σημαντική αυτή συζήτηση και θα βοηθήσουν στην οικοδόμηση ενός περισσότερο ψηφιακού μέλλοντος για τις ΜμΕ σε ολόκληρη την Ευρώπη.

*Κάτια Σταθάκη,  Γενική Διευθύντρια του Vodafone Business – Sebastiano Toffaletti, Γενικός Γραμματέας του European Digital SME Alliance