Πόσο μπορεί να διαρκέσει το πάρτι στο χρηματιστήριο της Αθήνας; Η απάντηση δεν είναι «όσο η ελληνική οικονομία αναπτύσσεται, το χρέος μειώνεται, οι επενδύσεις αυξάνονται και οι εταιρίες παρουσιάζουν βελτιωμένα οικονομικά αποτελέσματα». Η δοκιμασία που έχει μπροστά του το ΧΑ είναι η επικείμενη αναβάθμισή του στην κατηγορία των ώριμων αγορών. Μια σύνθετη διαδικασία που περνά μέσα από ένα τεχνικό πλέγμα που έχουν ορίσει τέσσερις εξειδικευμένοι οίκοι ( MSCI, FTSE Russel, S&P DowJones και STOXX).

Το Ελληνικό Χρηματιστήριο είναι το μοναδικό σήμερα στην Ευρωζώνη που δεν ανήκει στις ώριμες αλλά στις αναδυόμενες αγορές. Η αναβάθμισή του μετά από 13 χρόνια θα έκλεινε μια πληγή της κρίσης και ασφαλώς έχει τη δική της πολιτική σημασία. Το ζήτημα όμως είναι ποιες είναι οι επιδράσεις που θα έχει αυτό το γεγονός στην χρηματιστηριακή αγορά. Η αναβάθμιση σήμερα θεωρείται πιθανή για το δεύτερο εξάμηνο 2026 με άλλους να την προσδιορίζουν για το 2027. Αυτά όμως αλλάζουν λόγω της δημόσιας πρότασης που έκανε το Εuronext. Ο συνασπισμός των ευρωπαϊκών χρηματιστηρίων (Ιταλία, Πορτογαλία, Βέλγιο, Παρίσι κ.λπ.) το πιθανότερο είναι ότι θα αποκτήσει τον έλεγχο του ΧΑ είτε με 35%, είτε με 51% μέχρι τέλος Νοεμβρίου. Το ΧΑ από τους πρώτους μήνες του 2026 ενσωματώνεται στον συνασπισμό του Εuronext και αυτό μπορεί να θεωρηθεί έκτακτο γεγονός και να επιταχύνει την αναβάθμισή του.

Εκτός από τον προφανή συμβολισμό της αναβάθμισης, χρηματιστηριακές αρχές και πολιτική ηγεσία υποστηρίζουν ότι θα αποτελέσει καταλύτη για εισροές νέων κεφαλαίων από index funds. Υπάρχουν διάφορες εκτιμήσεις για το ύψος τους και το βασικό επιχείρημα που προβάλλουν είναι ότι οι ώριμες αγορές ελκύουν πολύ μεγαλύτερο όγκο θεσμικών κεφαλαίων από τις αναδυόμενες.

Το ΧΑ όμως στις αναδυόμενες αγορές έχει σήμερα σημαντικά πλεονεκτήματα. Καταρχήν νομισματική σταθερότητα γιατί οι επενδυτές αγοράζουν σε ευρώ. Επίσης λόγω Ευρωζώνης το ΧΑ ήταν στις πρώτες πέντε θέσεις των αναδυόμενων. Στις ώριμες θα είναι στις πέντε τελευταίες.

Επιπλέον η εμπειρία από την προηγούμενη φορά, το 2001, που αναβαθμίστηκε το ΧΑ στις ώριμες αγορές ήταν οδυνηρή. Τα Funds που επενδύουν σε αναδυόμενες αρχίζουν να πουλάνε σταδιακά μέχρι να μηδενίσουν τις θέσεις τους και αυτά που επενδύσουν σε αναπτυγμένες/ώριμες αγορές από την ενδεδειγμένη ημερομηνία αναβάθμισης και μετά αποφασίζουν αν θα αγοράσουν μετοχές του ΧΑ και σε ποια έκταση. Αν οι συνθήκες στις αγορές είναι θετικές, η σταδιακή διαδικασία “αλλαγής φρουράς” των funds, μπορεί να ολοκληρωθεί σε διάστημα ενός έτους.

Τις δυσάρεστες επιπτώσεις που θα έχει για τους επενδυτές η αναβάθμιση του ΧΑ υποστηρίζει με έμφαση η μεγαλύτερη αμερικανική τράπεζα η JP Morgan. Θεωρεί ότι θα οδηγήσει την ελληνική αγορά από την κορυφή των αναδυόμενων αγορών στο περιθώριο των ανεπτυγμένων αγορών. Μπορεί να προσφέρει θεσμικό κύρος, ωστόσο θα έχει αρνητικές λειτουργικές επιπτώσεις. Και συγκεκριμένα η JP Morgan πιστεύει ότι θα υπάρξει μείωση της κάλυψης από αναλυτές και απώλεια θεματικής παρουσίας στα μεγάλα funds. Σήμερα, η Ελλάδα κατά την JP Morgan έχει μερίδιο περίπου 4% στον δείκτη MSCI EMEA EM και 0,60% στον MSCI EM. Με την αναβάθμιση η χώρα θα μεταπηδήσει στον MSCI Europe, αποκτώντας μόλις 0,40% και 0,07% αντίστοιχα στον MSCI Europe και MSCI World. Μάλιστα η JP Morgan μεταξύ άλλων σημείωνε πως: «Δεν έχουμε ακούσει ούτε έναν διαχειριστή κεφαλαίων από τις ανεπτυγμένες αγορές να επιθυμεί την ένταξη της Ελλάδας στους δείκτες τους».

Μια άλλη μεγάλη διεθνής τράπεζα που επίσης διατηρεί σοβαρές αμφιβολίες για την αναβάθμιση του ΧΑ, είναι η HSBC η οποία υποβάθμισε τον Σεπτέμβριο το ΧΑ, επιλέγοντας ουδέτερη στάση. Για την απόφαση αυτή, εκτός των αποδόσεων που επιτεύχθηκαν, η HSBC επικαλείται ως έναν από τους λόγους ανησυχίας των αναλυτών της τις επενδυτικές θέσεις στο ΧΑ, καθώς το 60% των funds που επενδύουν στις διεθνείς αναδυόμενες αγορές έχουν τώρα έκθεση στην Ελλάδα, έναντι μόλις 40% το 2022. Για την αναβάθμιση του ΧΑ στις ανεπτυγμένες αγορές, η HSBC αναφέρει πως παρότι θα είναι ένδειξη βελτιωμένου κύρους και θα μπορούσε να προκαλέσει re-rating ενέχει και κινδύνους. Οι ελληνικές μετοχές θα αντιπροσωπεύουν ένα πολύ μικρότερο ποσοστό των δεικτών των ανεπτυγμένων αγορών, με αποτέλεσμα οι επενδυτές να παραβλέπουν το ΧΑ και να μειώνουν τη ρευστότητα, ειδικά καθώς περισσότερες ελληνικές μετοχές θα μπορούσαν να ενταχθούν στην κατηγορία της μικρής κεφαλαιοποίησης στο πλαίσιο των ανεπτυγμένων αγορών.