Στη δεκαετία του ΄80 και του ’90, η πιο συνηθισμένη ερώτηση από τους μεγαλύτερους προς τα παιδιά ήταν «τι θες να γίνεις όταν μεγαλώσεις;». Τότε, πέραν των απαντήσεων «θέλω να μπω στο Δημόσιο» – ΠΑΣΟΚάρα γαρ – οι περισσότεροι πιτσιρικάδες απαντούσαν «γιατρός» ή «δικηγόρος», πολλές φορές χωρίς να έχουν καμία κλίση προς αυτά τα επαγγέλματα ή τις ανάλογες δεξιότητες και ικανότητες.

/ 123RF

Πολλοί, βέβαια, όντως σπούδασαν το trend εκείνων των εποχών και όντως πρόκοψαν ή και «πρόκοψαν», ανάλογα πάντα με τις συγκυρίες.
Σήμερα, τα αντίστοιχα παιδιά της Gen Alpha θα σου απαντήσουν «ποδοσφαιριστής, για τα λεφτά που βγάζουν», «τραγουδιστής που θα βγω από τάλεντ σόου», «μοντέλο, για να περπατάω σε πασαρέλες με ακριβά ρούχα» ή ακόμη «YouTuber» και influencer, χωρίς να σκέφτονται το κομμάτι της μόρφωσης ή της εκπαίδευσης. Το φαινόμενο δεν είναι τυχαίο: αυτή η ενασχόληση φέρνει αναγνωρισιμότητα, λεφτά με το τσουβάλι και ευελιξία στις ώρες εργασίας, χωρίς να είναι παγιδευμένοι σε οκτάωρα ή δωδεκάωρα. Πάνω από 3 στα 10 παιδιά της Gen Alpha δηλώνουν ότι θέλουν να γίνουν δημιουργοί περιεχομένου στα social media, ενώ περίπου το 32% των παιδιών 12–15 ετών αναφέρουν ως ιδανικό επάγγελμα το «YouTuber», σύμφωνα με την Kaspersky.

Και τι κάνεις ως γονέας; Το πρώτο βήμα είναι να δείξετε ενδιαφέρον και όχι να επικρίνετε. Όταν ένα παιδί λέει ότι θέλει να γίνει YouTuber, μην το σταματήσετε, αλλά ανοίξτε διάλογο μαζί του. Ρωτήστε γιατί θέλει να έχει παρουσία στο διαδίκτυο, τι θέλει να μοιράζεται και ενημερωθείτε για τα ενδιαφέροντά του. Δείχνοντας ότι παίρνετε σοβαρά τις φιλοδοξίες του, χτίζετε εμπιστοσύνη και δημιουργείτε την ευκαιρία να μιλήσετε για την ασφάλεια στο διαδίκτυο.

Μην παραδώσετε απλώς στο παιδί το τηλέφωνο. Καθίστε δίπλα του και δημιουργήστε λογαριασμούς μαζί. Εξηγήστε του πώς να επιλέγει τις σωστές ρυθμίσεις ιδιωτικότητας, πώς να απενεργοποιεί την ετικέτα τοποθεσίας, να χρησιμοποιεί ισχυρούς κωδικούς και τον έλεγχο ταυτότητας δύο παραγόντων. Έτσι, μειώνεται η έκθεση σε κινδύνους και το παιδί μαθαίνει καλές συνήθειες για τη χρήση του διαδικτύου από νωρίς.

Εξηγήστε τι είναι ασφαλές να μοιράζεται και τι όχι. Πολλά παιδιά θέλουν να δημοσιεύουν τα πάντα, από το πού βρίσκονται και με ποιον είναι μέχρι καθημερινές τους δραστηριότητες. Διδάξτε τους ότι διευθύνσεις, σχολείο, καθημερινές συνήθειες ή φωτογραφίες με προσωπικά στοιχεία πρέπει να παραμένουν ιδιωτικά. Η κατανόηση των ορίων προστατεύει την προσωπική τους ασφάλεια και ενισχύει την αυτοπειθαρχία τους στο διαδίκτυο.

Παρακολουθήστε μαζί το ψευδώνυμό τους στο Google. Κάντε αναζήτηση για το όνομα χρήστη ή το handle τους και δείτε τι εμφανίζεται. Ελέγξτε αν υπάρχουν προσωπικές φωτογραφίες, σχόλια ή περιεχόμενο που θα μπορούσε να εκθέσει δεδομένα τους. Με αυτό τον τρόπο εντοπίζετε προβλήματα ή πιθανή κακή χρήση του περιεχομένου πριν εξελιχθούν σε σοβαρά ζητήματα.

Προειδοποιήστε για απάτες και ύποπτες συνεργασίες. Οι νέοι influencers συχνά δέχονται μηνύματα για δωρεάν προϊόντα ή συνεργασίες που μοιάζουν όνειρο αλλά κρύβουν κινδύνους. Διδάξτε τα παιδιά να είναι προσεκτικά, να αναγνωρίζουν ψεύτικες συνεργασίες μέσω email ή συνδέσμων που μπορούν να κλέψουν προσωπικά δεδομένα ή στοιχεία σύνδεσης.

Τέλος, συζητήστε για τους αγνώστους στο διαδίκτυο. Μάθετέ τους ότι δεν έχουν όλοι καλές προθέσεις. Κάποιοι μπορεί να προσποιούνται φίλους και να ζητούν προσωπικές πληροφορίες ή να επιχειρούν χειρισμό. Διδάξτε τα να αναγνωρίζουν κινδύνους και να σας λένε ό,τι συμβαίνει χωρίς φόβο.

Όταν οι γονείς εμπλέκονται ενεργά και απομακρύνονται οι κίνδυνοι, τότε ίσως υπάρχουν ευκαιρίες μάθησης και τα παιδιά και αυτοπεποίθηση για να δημιουργούν online, σύμφωνα πάντα με την εταιρεία κυβερνοασφάλειας και ψηφιακής ιδιωτικότητας Kaspersky.

Τελικά, αν ένα παιδί θέλει να γίνει YouTuber ή influencer ας το κάνει, αλλά πάντα με τη δική σας καθοδήγηση και επίβλεψη. Αλλωστε, εμείς οι γονείς που «γραμματικοί μαθαίναμε, νταουλιτζήδες βγήκαμε», ξέρουμε ότι μόνο οι γνώσεις δεν φτάνουν για να πληρώσουμε λογαριασμούς ρεύματος ή σούπερ μάρκετ. Η στήριξη και η καθοδήγηση όμως δημιουργούν ασφάλεια, υπευθυνότητα και αυτοπεποίθηση για την ψηφιακή ζωή των παιδιών. Το εάν θα σας ακούσουν και δεν θα κάνουν, τελικά, του κεφαλιού τους, αποτελεί θέμα για ένα άλλο άρθρο γνώμης.