Hδη στο οικονομικό επιτελείο σβήνουν και αναθεωρούν τις προβλέψεις τους, βάζοντας στο τραπέζι δυσμενέστερα σενάρια για την εξέλιξη των οικονομικών δεικτών. Σε ένα από αυτά, και χωρίς να υπολογίζουν γενικευμένο lockdown, η πρόβλεψη για την ύφεση το 2020 αφήνει πίσω το 8% και πλέον προβλέπουν 10%, ακόμα και 12%.
Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι η δοκιμασία που θα κληθούμε να υποστούμε όλοι θα είναι πολύ μεγαλύτερη, ενώ ψαλιδίζονται και οι ελπίδες για γρήγορη ανάπτυξη (5,5% ήταν το αισιόδοξο σενάριο προτού ενσκήψει το δεύτερο κύμα) το 2021. Ακόμα και οι προβλέψεις για την Ευρωζώνη κάνουν λόγο για μηδενική ανάπτυξη τον επόμενο χρόνο στο αισιόδοξο σενάριο, χωρίς να αποκλείουν την ύφεση.
Η καθημερινότητά μας πλέον, πέρα από τις γενικές απαγορεύσεις, μπαίνει μέρα με τη μέρα σε νέα πρωτόγνωρα μονοπάτια, με την οικονομία και την αγορά σε καταστολή. Η εστίαση, για παράδειγμα, που συμμετέχει με 30% στη διαμόρφωση του τζίρου της αγοράς, δέχεται το ένα πλήγμα μετά το άλλο και είναι αμφίβολο αν θα αντέξει και νέα περιστολή της δραστηριότητάς της. Στο εμπόριο, όπως χαρακτηριστικά λέει ο πρόεδρος των εμπόρων της Αθήνας, όποια επιχείρηση κλείσει σε ένα νέο lockdown, δεν θα το κάνει προσωρινά, αλλά μόνιμα. Η απασχόληση μπορεί προσώρας, λόγω των προγραμμάτων στήριξης, να μη δείχνει την πραγματική εικόνα καθώς δεν καταγράφονται όσοι αναγκάζονται να ζουν με τα επιδόματα, όμως στο επόμενο διάστημα δεν είμαι βέβαιος αν μπορεί να κρυφτεί κι άλλο αυτή η στρεβλή εικόνα. Τα επενδυτικά προγράμματα ιδιωτών μπορεί να είναι ενεργά στα χαρτιά, πλην όμως στην πράξη πάνε από αναβολή σε αναβολή μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο με την πανδημία.
Εκτός όμως από αυτές τις δυσοίωνες προοπτικές στην οικονομία, η οποία στο τέλος θα αναγκαστεί να στραγγίσει τα διαθέσιμα και να διογκώσει έτι περαιτέρω το εξωτερικό χρέος, έστω κι αν μπορούμε και δανειζόμαστε φθηνότερα τώρα, το χειρότερο και πιο επικίνδυνο φρονώ ότι είναι άλλο.
Το χειρότερο είναι ότι όλοι μας έχουμε κουραστεί αφόρητα. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι ειδικά εμείς, και σε αντίθεση με τους άλλους Ευρωπαίους, ερχόμαστε από μια δεκαετή οικονομική κρίση που άλλαξε τις ζωές μας με βίαιο και ανελέητο τρόπο.
Στο κλείσιμο της οικονομίας τον περασμένο Μάρτιο πιστέψαμε ότι αυτό το πάγωμα θα ήταν προσωρινό, κρεμάσαμε και τις ελπίδες, αλλά και τη διάθεσή μας στο καλοκαίρι που ερχόταν και δώσαμε βάση σε αυτά που έλεγαν οι επιστήμονες, ότι από το φθινόπωρο τα πράγματα θα είναι καλύτερα γιατί θα υπάρχουν εμβόλια και θα αρχίσει να κερδίζεται η μάχη με αυτό τον ύπουλο εχθρό.
Τώρα, όμως, τι; Μια γενική θολούρα και ένα πρόωρο και απρόσμενο δεύτερο κύμα ενός μεταλλαγμένου ιού που εξαπλώνεται με απίστευτους ρυθμούς. Τον Μάρτιο η πλειονότητα του κόσμου στοιχήθηκε πίσω από τις επιλογές της κυβέρνησης, την εμπιστεύτηκε και την επιβράβευσε για τους χειρισμούς της.
Σήμερα παρατηρούμε ένα κύμα αμφισβήτησης των επιλογών της. Η αντιπολίτευση της επιτίθεται γιατί καθυστέρησε και καθυστερεί να πάρει σκληρότερα περιοριστικά μέτρα και στην κοινωνία εξαπλώνονται ψεκασμένες θεωρίες περί μη ύπαρξης του κορωνοϊού. Μεταξύ των αρνητών της μάσκας και των κοινωνικών αποστάσεων, άνθρωποι μορφωμένοι, ακόμα και καθηγητές πανεπιστημίου που δεν θα περίμενε κανείς να πέφτουν σε αυτό το επίπεδο και να ασκούν την επιρροή τους στους φοιτητές, αλλά και στους αφελείς της κοινωνίας.
Η κατάσταση βρίσκεται, δυστυχώς, ένα βήμα προτού χαθεί ο έλεγχος, και μακάρι στην πράξη να διαψευστούν τα δυσμενή σενάρια.