Με ένα ραντεβού στα τυφλά, μοιάζει η πορεία της χώρας στο επόμενο διάστημα, καθώς διαπιστώνεται πως δεν υπάρχει ούτε μια σταθερά πάνω στην οποία μπορούν να γίνουν υποθέσεις και σεναριολογίες. Φυσικό συνακόλουθο αυτή τη στιγμή ουδείς να μπορεί να προβλέψει τις εξελίξεις. Έτσι, ενώ πιθανολογούσαμε ως σοβαρό ενδεχόμενο να κλείσει η αξιολόγηση εγκαίρως, ώστε να προλάβουμε το Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου και να φύγει πάνω από τη χώρα αυτό το άχθος αρούρης, είδαμε τελικά να γκρεμίζονται οι προσδοκίες που καλλιεργούσαν όλο το προηγούμενο διάστημα και οι δυο πλευρές. Αυτή τη στιγμή, ουδείς γνωρίζει τα επόμενα βήματα κι αν υπάρχει plan Β, αν υπάρχει όντως ενδεχόμενο πολιτικής διευθέτησης του προβλήματος ή αν θα ανοίξει η συζήτηση για τη ρύθμιση του χρέους που είναι όρος για να μπει στο πρόγραμμα και το ΔΝΤ αλλά και αντίστροφα να μπει πρώτα το ΔΝΤ και μετά να διευθετηθεί το χρέος όπως απαιτούν οι Γερμανοί. Και φυσικά, να μη θεωρούμε πως εάν και όταν γίνει η ρύθμιση, αυτή θα λύσει όλα μας τα προβλήματα στην αποπληρωμή του. Περί μιας μικρής επιμήκυνσης 4-5 ετών από τα 28 στα 32-33 χρόνια και για ένα μικρό μέρος του συνολικού χρέους (65 δισ. από τα 330) και σταθεροποίηση του επιτοκίου μιλάμε και τίποτα περισσότερο. Ωστόσο ικανή και αναγκαία προϋπόθεση για ένταξη στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ.
Αυτά όμως είναι όλα στον αέρα κυριολεκτικά όσο η βασική παράμετρος, αυτή της ολοκλήρωσης της αξιολόγησης, εμφανίζει τόσο μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα σε αυτά που ζητούν οι δανειστές και σ’ αυτά που προσπαθεί να περισώσει η κυβέρνηση στα εργασιακά και συνδικαλιστικά ζητήματα.
Σαν να μην έφθαναν όμως μόνο τα οικονομικά προβλήματα που ταλανίζουν τη χώρα και τους πολίτες, βλέπουμε να εντείνονται και εθνικά ζητήματα που μας ήρθαν κυριολεκτικά από το πουθενά.
Εκμεταλλευόμενοι, οι άσπονδοι φίλοι μας και γείτονες, την δεινή οικονομική θέση της χώρας και την αδυναμία της να υψώσει φωνή, προβάλλουν αίφνης κάθε λογής παράλογες απαιτήσεις από επαναδιαπραγμάτευση της Συνθήκης της Λωζάνης μέχρι την ανακίνηση του θέματος της Τσαμουριάς. Φρονώ πως δεν είναι διόλου τυχαία αυτά τα γεγονότα και δεν ξέρω μέχρι που είναι αποφασισμένοι να φθάσουν Τούρκοι και Αλβανοί, βλέποντας την αμηχανία της Αθήνας.
Και δεν διόλου τυχαίο το ναυάγιο των συνομιλιών για την εξεύρεση λύσης για το Κυπριακό την ώρα μάλιστα που όλα έδειχναν πως αυτή τη φορά θα υπάρξει λύση και δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ποιος έβαλε το χεράκι του την τελευταία στιγμή.
Μήπως όμως το διεθνές περιβάλλον είναι θετικό και μπορεί να ευνοήσει τις εξελίξεις στα θέματα μας; Το ακριβώς αντίθετο θα έλεγα. Ο λαϊκισμός και με αφορμή το Brexit και τη νίκη Τραμπ, τείνει να γίνει κυρίαρχη πολιτική θέση και δράση σε όλη την Ευρώπη και δεν ξέρουμε τι αλλαγές θα φέρει στις σταθερές του συστήματος που γνωρίσαμε μέχρι σήμερα. Και οι λαϊκιστικές φωνές σαν πρώτο επιχείρημα έχουν την απείθαρχη Ελλάδα που βαρέθηκαν να πληρώνουν και να σώζουν. Ούτε θέλω να σκέφτομαι τι μπορεί να συμβεί αν ο λαϊκισμός επικρατήσει της λογικής σε Ιταλία, Γαλλία, Γερμανία και τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες που έχουν μπροστά τους εκλογές. Παρέλκει η αναφορά στον εγχώριο δεξιό και αριστερό λαϊκισμό και πια δεινά μας πρόσθεσε τα τελευταία χρόνια.
Και τώρα, μετά από τόσα παθήματα που φάνηκε να επικρατεί ο ρεαλισμός, όλοι οι οιωνοί είναι πλέον εναντίον μας, έτσι που κάθε προηγούμενη πρόταση να μοιάζει καλύτερη απ’ αυτές που προσφέρονται σήμερα.