Η χώρα μας, τα τελευταία 11 χρόνια, αντιμετωπίζει πρωτοφανείς κρίσεις, με τη μία να διαδέχεται την άλλη, με αποκορύφωμα την τωρινή διπλή κρίση (υγειονομική και οικονομική). Η κυβέρνηση κλήθηκε εκ των πραγμάτων να αντιμετωπίσει επειγόντως αυτή την πρωτοφανή διπλή κρίση και να διαχειριστεί με τον καλύτερο τρόπο τόσο τις συνέπειες της πανδημίας όσο και τη ζημιά που προκαλείται καθημερινά στην οικονομία και κατ’ επέκταση στην κοινωνία και τους πολίτες.
Οι αποφάσεις και τα μέτρα που ελήφθησαν για τη στήριξη επιχειρήσεων και νοικοκυριών ήταν πρωτοφανή, αν λάβει κανείς υπόψη τις αντοχές της οικονομίας, που μόλις προ ολίγου είχε βγει λαβωμένη από τη χρεοκοπία. Ενδεχομένως να μπορούσε να κάνει κι άλλα ή να προέκυψαν αστοχίες και αδικίες στην προσπάθεια να σταθούν όρθιες και η κοινωνία και οι επιχειρήσεις. Πάντως, ουδείς μπορεί να της προσάψει πως δεν μερίμνησε σχεδόν για το σύνολο του πληθυσμού.
Πορευόμαστε λοιπόν τους τελευταίους έξι μήνες με επιδόματα, διευκολύνσεις, αναστολές πληρωμών και υποχρεώσεων και προσπαθούμε μέρα-μέρα να αντιμετωπίσουμε τα επερχόμενα συνεχή κύματα προβλημάτων, καθώς όσο δεν αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά η πανδημία, άλλο τόσο μεγεθύνονται τα προβλήματα στην οικονομική δραστηριότητα.
Φρονώ, όμως, ότι παράλληλα με τη διαχείριση των εγγενών προβλημάτων που φέρνει η διπλή κρίση θα έπρεπε παράλληλα να έβλεπε η κυβέρνηση ως ευκαιρία τις μεταρρυθμίσεις και την απαλλαγή του κράτους από τα βαρίδια που μας ταλανίζουν εδώ και δεκαετίες.
Μα, μεταρρυθμίσεις εν μέσω αυτής της τεράστιας κρίσης και της βαθιάς ύφεσης, θα πει κανείς. Αν όχι τώρα, τότε πότε; Αν δεν περιοριστεί η γραφειοκρατεία τώρα, τότε πότε; Αν δεν περιοριστεί το κράτος και δεν γίνουν οι ιδιωτικοποιήσεις τώρα, τότε πότε; Αν δεν συγχωνευτούν τομείς του Δημοσίου με παραπλήσιο έργο, τότε πότε; Αν δεν εκσυγχρονιστεί η Δικαιοσύνη τώρα, ώστε να μειωθεί ο χρόνος απόδοσής της, τότε πότε; Αν δεν αποφασιστεί να δοθούν κίνητρα για επενδύσεις και να απλοποιηθούν οι εκδόσεις αδειών τώρα, τότε πότε;
Αν δεν απλοποιηθεί το φορολογικό σύστημα και δεν μειωθούν οι φορολογικές επιβαρύνσεις τώρα, τότε πότε;
Μέσα στον γενικό βαρύ λογαριασμό της κρίσης ας προστεθεί και το κόστος των μεταρρυθμίσεων. Πολλές δε από αυτές δεν απαιτούν καν κονδύλια (συγχωνεύσεις φορέων του Δημοσίου με συγγενές αντικείμενο, όπως οι 5 φορείς καταπολέμησης του οικονομικού εγκλήματος) και ίσα-ίσα που θα δημιουργήσουν και οικονομίες κλίμακος. Βούληση και αποτελεσματικότητα απαιτούνται και, κυρίως, να σπάσουν αυγά.
Η απόδοση των μεταρρυθμίσεων δεν είναι μια αφηρημένη έννοια. Είναι άμεσα μετρήσιμη και το αποτύπωμά τους θα φανεί άμεσα.
Η επόμενη μέρα της κρίσης δεν θα πρέπει να μας βρει στο ίδιο σημείο, αλλά σε μια καλύτερη βάση εκκίνησης ώστε η πολυπόθητη ανάπτυξη με επενδύσεις και νέες θέσεις εργασίας να είναι ευκολότερη και να μη στηρίζεται μόνο στις δημόσιες επενδύσεις. Ναι, τα λεφτά από το Ταμείο Ανάκαμψης θα βοηθήσουν στον εκσυγχρονισμό του κράτους και των υποδομών του. Η προεργασία όμως πρέπει να γίνει από τώρα, γιατί απλά οι μεταρρυθμίσεις δεν πρέπει να περιμένουν το εμβόλιο ή το φάρμακο για τον κορωνοϊό. Οπως δεν περιμένουν τα… αναδρομικά των συνταξιούχων που θα πληρωθούν εν μέσω οικονομικής λαίλαπας!
Τα βήματα που έχουν γίνει το τελευταίο διάστημα στις ψηφιακές υπηρεσίες του κράτους είναι σημαντικά μεν, αλλά όχι αρκετά. Απέδειξαν όμως πως όταν υπάρχει η βούληση και η άμεση ανάγκη, γίνονται πράγματα σε χρόνο ρεκόρ. Ας δούμε επομένως και τις μεταρρυθμίσεις ως άμεση και επείγουσα ανάγκη κι ας δράσουμε ανάλογα. Γιατί οι κρίσεις δημιουργούν ευκαιρίες σε όσους μπορούν να τις δουν.
Ιδού λοιπόν πεδίον δόξης λαμπρό ώστε η επόμενη μέρα να μας έχει απαλλάξει τουλάχιστον από τις χρόνιες παθογένειες και αγκυλώσεις του ελληνικού κράτους και της δημόσιας διοίκησης.