Οπως πανθομολογείται, τόσο η χώρα μας όσο και οι άλλες χώρες μπαίνουν σε εντελώς αχαρτογράφητα νερά, αφού ακόμα δεν γνωρίζουμε ούτε το μέγεθος ούτε το βάθος της ύφεσης που θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε τον επόμενο 1-1,5 χρόνο.
Η Ελλάδα αναγνωρίζεται διεθνώς ως ένα success story στην αντιμετώπιση της πανδημίας και αυτό το πετύχαμε όλοι μαζί.
Η υγειονομική αυτή κρίση, πέραν των επιπτώσεων, μας άλλαξε ως ανθρώπους και ως κοινωνία και αναδείχθηκαν κάποιες νέες αξίες, όπως η αλληλεγγύη, το ψηφιακό κράτος, η τηλεργασία, η κοινωνική συνοχή κ.λπ. οι οποίες πρέπει να παραμείνουν στην πρώτη γραμμή και την επομένη της λήξης της πανδημίας.
Η επανεκκίνηση της οικονομίας δεν θα είναι εύκολη υπόθεση που θα γίνει με το πάτημα ενός κουμπιού. Εύκολα κλείνεις μια οικονομία, αλλά πολύ δύσκολα την ξανανοίγεις.
Τα ερωτήματα αλλά και τα διακυβεύματα της επόμενης μέρας είναι πολλά και θα τα καταφέρουμε μόνο αν και πάλι λειτουργήσουμε όλοι μαζί είτε πρόκειται για επιχειρήσεις είτε για εργαζομένους, με άξονα πάντα την αλληλεγγύη και την προστασία της κοινωνικής συνοχής.
Στη νέα εποχή περιττεύει η πρόταξη των συμφερόντων της επιχείρησης και των κλαδικών διεκδικήσεων, αγνοώντας τις δημοσιονομικές αντοχές της χώρας.
Οπως το υγειονομικό προσωπικό της χώρας υπερέβαλε εαυτόν τις ημέρες του κορωνοϊού, έτσι και όλοι εμείς οι υπόλοιποι πρέπει να ξεπεράσουμε τον εαυτό μας αν θέλουμε να βγούμε μιαν ώρα αρχύτερα από τη νέα ύφεση και να μειώσουμε τις επιπτώσεις.
Πέραν των άλλων, η πανδημία ανέδειξε και κάποιες άλλες πτυχές της οικονομίας που τις είχαμε ξεχάσει ή και μας είχε βολέψει να τις παραγκωνίσουμε.
Για παράδειγμα, το μεγάλο χτύπημα στον τουρισμό αλλά και τις συναφείς υπηρεσίες για τη φετινή χρονιά φανέρωσε πως η οικονομία μας δεν μπορεί να είναι σε τέτοιον βαθμό εξαρτημένη από την τουριστική βιομηχανία.
Χρειάζεται παράλληλα και η ανάπτυξη και άλλων τομέων της οικονομίας, όπως είναι ο πρωτογενής αλλά και η μεταποίηση, έτσι ώστε να ενισχυθεί στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό η αυτάρκεια της χώρας αλλά και ο περιορισμός των εισαγωγών μόνο σε αυτά που δεν μπορούμε να παράγουμε εδώ. Να περιορίσουμε στον μέγιστο βαθμό το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου με μια παράλληλη εξωστρέφεια της παραγωγής μας.
Το παράγω – εξάγω πρέπει να γίνει κλειδί στην επόμενη μέρα αν θέλουμε να κερδίσουμε το νέο και μεγαλύτερο στοίχημα, αυτό της ανάταξης της οικονομίας.
Η οικονομία, για να μιλήσουμε με ιατρικούς όρους (που πλέον μας έχει κάνει όλους «ειδικούς» ο κ. Σωτήρης Τσιόδρας!), βρίσκεται τους δύο τελευταίους μήνες στον αναπνευστήρα του κράτους. Η αποσωλήνωση πρέπει να γίνει σταδιακά και με προσεκτικές κινήσεις από την κυβέρνηση, η οποία πρέπει να φροντίσει να σταθεί αρωγός σε επιχειρήσεις και εργαζομένους με τα σωστά φάρμακα.
Και στην περίπτωση αυτή, όπως λένε οι οικονομολόγοι αλλά και οι επιχειρηματίες, απαιτείται ένα πρόγραμμα άμεσων επενδύσεων ταχείας απόδοσης και αυξημένης εγχώριας προστιθέμενης αξίας σε συνδυασμό με μεταρρυθμίσεις, ιδιωτικοποιήσεις αλλά και άρση των γραφειοκρατικών εμποδίων στις επενδύσεις.
Παράλληλα είναι αναγκαίο να δοθούν κίνητρα για τη διατήρηση των θέσεων εργασίας με μείωση του μη μισθολογικού κόστους και επιδότηση των εργοδοτικών εισφορών, όπου κρίνεται απαραίτητο.
Αναμφίβολα στη νέα οικονομική κρίση που μπήκαμε λαβωμένοι και απροετοίμαστοι, οι επιχειρήσεις θα «κάψουν» μεγάλο μέρος των κεφαλαίων τους και πολλές άλλες μικρότερες, που δεν είχαν προλάβει να συνέλθουν από τη δεκαετή χρεοκοπία, θα αναγκαστούν να γίνουν τα θύματα της μοιραίας αναδιάρθρωσης που έρχεται.
Η μεγάλη εικόνα όμως στην οποία πρέπει να εστιάσουμε είναι ο περιορισμός όσο γίνεται της ύφεσης, αφού κάθε μονάδα του ΑΕΠ που χάνεται ισοδυναμεί με απώλεια 1,2 δισ. καταναλωτικής δαπάνης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εσωτερική αγορά.
Οι επόμενοι αρκετοί μήνες θα είναι δύσκολοι για όλους. Είναι όμως στο χέρι μας να καταφέρουμε να βγούμε νικητές και από αυτό τον πόλεμο γιατί οι Ελληνες έχουμε αποδείξει πως στα δύσκολα τα καταφέρνουμε καλύτερα, και κυρίως αν έχουμε σωστή καθοδήγηση από ειδικούς και όχι μαθητευόμενους μάγους.