Αν τα τελευταία τρία χρόνια ήταν ένα διάστημα δύσκολο και έντονο για την υπόθεση που λέγεται “Brexit”, οι επόμενοι 11 μήνες δείχνουν να είναι ακόμη πιο δύσκολοι. Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ευρωπαϊκή Ένωση κινούνται ήδη σε αντίθετες τροχιές, προτού καν αρχίσουν να διαπραγματεύονται τους όρους της μελλοντικής τους σχέσης.
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον θεωρεί το Brexit ως μια ευκαιρία για τη χώρα του να απελευθερωθεί από αυτό που ο ίδιος θεωρεί ως περιοριστικούς κανόνες της ΕΕ. Ωστόσο, οι διαπραγματευτές των Βρυξελλών είναι επιφυλακτικοί, καθώς έτσι υπάρχει κίνδυνος να αναδείξουν έναν δυνητικό ανταγωνιστή στο κατώφλι τους. Όπως προειδοποίησε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αυτό το μήνα, η μελλοντική πρόσβαση της Βρετανίας στην ενιαία αγορά εξαρτάται από το κατά πόσο ο Τζόνσον συμφωνεί και συνεπώς προτίθεται να συμμορφωθεί με τους κανόνες του ευρωπαϊκού μπλοκ.
Η επίτευξη συμβιβασμού θα είναι μια δύσκολη υπόθεση και, σε ιδιωτικές τους συζητήσεις, αξιωματούχοι της ΕΕ προειδοποιούν ότι θα υπάρξει εχθρική ατμόσφαιρα. Η απόφαση του Τζόνσον να αποκλείσει την παράταση της μεταβατικής περιόδου -η οποία διατηρεί τη Βρετανία κλειδωμένη στους κανόνες της ΕΕ μέχρι το τέλος του 2020- σημαίνει ότι οι διαπραγματευτές θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στα πιο σημαντικά στοιχεία μιας μελλοντικής εμπορικής συμφωνίας κατά το επόμενο έτος. Άλλες συμφωνίες για δευτερεύουσας σημασίας τομείς, μπορούν να ακολουθήσουν αργότερα.
Στο επίκεντρο των συζητήσεων θα είναι μια προσπάθεια για σύναψη συμφωνίας ελεύθερου εμπορίου που επιτρέπει τη ροή αγαθών μεταξύ των δύο περιοχών χωρίς δασμούς ή ποσοστώσεις. Αλλά αυτό είναι μόνο ένα μικρό κομμάτι της όλης διαπραγμάτευσης. Ακολουθεί μια σύνοψη των σημαντικότερων από τις θέσεις της ΕΕ, όπως παρουσιάζονται σε επίσημα έγγραφα και συνεντεύξεις με αξιωματούχους στις Βρυξέλλες.
Το πρώτο είναι οι ισότιμοι όροι ανταγωνισμού, που δεν θα παρέχουν στη Βρετανία οικονομικό πλεονέκτημα έναντι των χωρών- μελών της ΕΕ
Το δεύτερο είναι η αλιεία, με την Ευρώπη να εμφανίζεται ανυποχώρητη στην “αμοιβαία πρόσβαση στα αλιευτικά ύδατα και τους πόρους”.
Ακολουθούν οι χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, με επίκεντρο τα προνόμια όσων δρουν στο Σίτι του Λονδίνου και -ως τώρα- απολαμβάνουν ΚΑΙ τα οφέλη από την ιδιότητά τους ως εταιρείες της ΕΕ. Οι επιχειρήσεις αυτές, λέει ο φον ντερ Λάιεν, δεν θα έχουν πλέον διαβατήριο για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε όλο το ευρωπαϊκό μπλοκ
Και στο θέμα της ασφάλειας οι δυο πλευρές έχουν διαφορετικές θέσεις, ωστόσο εδώ διαφαίνεται προοπτική συμβιβασμού. Επειδή το θέμα είναι λιγότερο συνδεδεμένο με τη Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου, μια συμφωνία μπορεί να είναι πιο εύκολη, σύμφωνα με αξιωματούχους της ΕΕ.
Στο ζήτημα της προστασίας δεδομένων, οι δύο πλευρές πρέπει να εξασφαλίσουν μια συμφωνία που θα επιτρέψει στους οργανισμούς να μεταφέρουν ελεύθερα δεδομένα σχετικά με πελάτες προς και από την ΕΕ, χωρίς να παραβιάζουν τους αντίστοιχους κανόνες.
Ένα ακόμα “αγκάθι” αποτελούν οι μεταφορές. Η ΕΕ επιθυμεί μια συμφωνία που θα διασφαλίζει τη συνδεσιμότητα, αλλά δεν παρέχει στο Ηνωμένο Βασίλειο πλήρη πρόσβαση στην ενιαία αγορά αεροπορικών μεταφορών του ευρωπαϊκού μπλοκ.
Τέλος στο κομμάτι της ενέργειας, ο εφοδιασμός με ηλεκτρική ενέργεια και φυσικό αέριο θα τεθεί υπό συζήτηση. Εδώ, η ΕΕ επιθυμεί την άνευ διακρίσεων πρόσβαση στα δίκτυα, τις εγγυήσεις ισότιμων όρων, την ανεξάρτητη ρύθμιση, καθώς και την απαγόρευση των περιορισμών στις εισαγωγές και τις εξαγωγές κλπ