Τον Ιούνιο, ο Εμανουέλ Μακρόν υποδέχθηκε στο Μέγαρο των Ηλυσίων τον Τζένσεν Χουάνγκ της Nvidia. Η αφορμή ήταν η νέα συνεργασία με τη Mistral, την ηγετική γαλλική startup ΑΙ, για την ανάπτυξη μερικών από τα μεγαλύτερα κέντρα δεδομένων στη Γαλλία. Στο τραπέζι, όμως, ο Χουάνγκ δεν χάιδεψε αυτιά καθώς προειδοποίησε πως η Ευρώπη κινείται αργά, «όπως το κρασί σας, περιμένετε να ωριμάσει».
Το μήνυμα αφύπνισης βρήκε ανταπόκριση. Η ήπειρος, γνωστή περισσότερο για ρύθμιση παρά για καινοτομία, προσπαθεί να εξασφαλίσει μερίδιο από την παγκόσμια έκρηξη της ΑΙ. Οι ελάχιστοι τεχνολογικοί γίγαντες της—SAP και ASML—ανακοινώνουν δισεκατομμύρια για εγχώριες νεοφυείς επιχειρήσεις και υπηρεσίες προσαρμοσμένες στις ευρωπαϊκές ανάγκες, ενώ κυβερνήσεις δεσμεύονται για τερατώδη data centers με ορίζοντα την εθνική ασφάλεια και την ανάπτυξη.
Ο φόβος της εξάρτησης
Από τον Καναδά έως τη Μέση Ανατολή, όλοι τρέχουν να μη μείνουν πίσω. Στην Ευρώπη ο διάχυτος φόβος είναι διπλός: διαρροή ταλέντου και υπερεξάρτηση από αμερικανικές πλατφόρμες. Στις Βρυξέλλες συζητείται ακόμα και ένας «διακόπτης απενεργοποίησης». Αν ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών επέβαλλε γεωπολιτικά, θα μπορούσαν οι αμερικανικές εταιρείες να κλείσουν υπηρεσίες; Η συζήτηση ακουμπά ζητήματα κυριαρχίας, ιδιωτικότητας και ανθεκτικότητας.
Παρά την ορμή, η Ευρώπη δεν έχει αποδείξει ότι διαθέτει τα τεχνικά και κεφαλαιακά μέσα για να ανταγωνιστεί τις ΗΠΑ και την Κίνα σε προηγμένα τσιπ ή θεμελιώδη μεγάλα γλωσσικά μοντέλα. Αντίθετα, οι ρεαλιστές βλέπουν ισχυρό πεδίο σε εφαρμογές ΑΙ, cloud υπηρεσίες με ευρωπαϊκή συμμόρφωση και αμυντική τεχνολογία.
Η περίπτωση της Pigment (εργαλεία ΑΙ για χρηματοοικονομικό σχεδιασμό) είναι αποκαλυπτική. Ο Μακρόν την προωθεί ως μελλοντικό ηγέτη, όμως για να ανταγωνιστεί το Excel στηρίζεται σε μοντέλα της OpenAI (μεγάλος υποστηρικτής η Microsoft). Το μάθημα; Η «κυρίαρχη ΑΙ», όραμα όπου κάθε χώρα ελέγχει δεδομένα, τσιπ και κέντρα δεδομένων είναι στόχος, αλλά σήμερα η αλυσίδα αξίας παραμένει διακρατικά εξαρτημένη.
Η ρητορική της «κυρίαρχης ΑΙ» έγινε δημοφιλής. Η SAP εξήγγειλε «λύσεις ΑΙ φτιαγμένες στη Γερμανία για τη Γερμανία», μολονότι η συνεργασία είναι με την OpenAI του Σαν Φρανσίσκο. Άλλοι παίκτες, όπως η Nebius (Άμστερνταμ), υπέγραψαν συμβόλαιο 19 δισ. δολ. με τη Microsoft, η Black Forest Labs συνεργάζεται με xAI και Meta, ενώ η Mistral άντλησε κεφάλαια από την ASML ανεβάζοντας αποτίμηση σε 11,7 δισ. ευρώ, ένδειξη ότι η Ευρώπη μπορεί να παράγει ηγέτες μοντέλων.
Νεοεισερχόμενοι στην αγορά τσιπ ΑΙ επιχειρούν να σπάσουν το μονοπώλιο αντίληψης υπέρ της Nvidia. Η άποψη τους είναι ότι η προέλευση του υλικού είναι κρίσιμη για την κυριαρχία όσο τα δεδομένα και τα μοντέλα. Χωρίς δικές σου εταιρείες ημιαγωγών και δεξιότητες, «κινδυνεύεις να γίνεις υποτελής».
Οι νέοι δασμοί από τον Λευκό Οίκο αναζωπύρωσαν τις ευρωπαϊκές ανησυχίες. Η ΕΕ ανακοίνωσε σχέδιο για να γίνει «παγκόσμιος ηγέτης» στην ΑΙ, επιδοτώντας τσιπ και γιγαντιαία κέντρα δεδομένων (gigafactories). Παράλληλα, η συζήτηση για Cloud Act και πρόσβαση αρχών σε δεδομένα τροφοδοτεί τη στροφή προς ευρωπαϊκά σύννεφα και ρήτρες κυριαρχίας.
Το κίνημα “Eurostack”
Μια νέα πολιτική πρόταση πιέζει. Ευρωπαϊκοί φορείς να υποχρεώνονται να αγοράζουν ευρωπαϊκές τεχνολογικές υπηρεσίες. Ακόμα κι αν οι λύσεις υστερούν έναντι του ChatGPT ή του Azure, οι υποστηρικτές θεωρούν ότι η τεχνολογική ανεξαρτησία αξίζει το κόστος, με ορίζοντα σύγκλισης καθώς αυξάνονται οι επενδύσεις.
Παρά τη δραστηριότητα, το χρηματοδοτικό χάσμα είναι τεράστιο. Οι Big Tech των ΗΠΑ προβλέπεται να δαπανήσουν 344 δισ. δολ. φέτος κυρίως σε data centers για ΑΙ, ποσό που υπερκαλύπτει τα ευρωπαϊκά πλάνα. Η ανάπτυξη παραμένει υποτονική σε αρκετές οικονομίες, ενώ λείπουν ευρωπαϊκοί όμιλοι με ισχύ ισολογισμού τύπου Microsoft, Amazon, Google.
Η SAP ανεβάζει δεσμεύσεις για δημόσιες υπηρεσίες και ΑΙ, αλλά ο Κρίστιαν Κλάιν πλέον υποστηρίζει πως οι επιδοτήσεις για τσιπ και γιγάντια κέντρα ίσως στοχεύουν λάθος πρόβλημα, πως η Ευρώπη πρέπει να διπλασιάσει σε λογισμικό και εφαρμογές, γιατί το υλικό, από Silicon Valley και Ασία, δεν αντικαθίσταται εύκολα.
Συνεργασίες με Nvidia—και επιμονή στην υποδομή
Παρά τις ενστάσεις, οι συμφωνίες με Nvidia πληθαίνουν. Από τον βρετανικό υπερυπολογιστή στο Μπρίστολ έως νέα ευρωπαϊκά cloud έργα. Ταυτόχρονα, κυβερνήσεις στηρίζουν γίγα-εργοστάσια με συμμετοχή τοπικών παρόχων. Ο όμιλος Schwarz σχεδιάζει 11 δισ. ευρώ σε cloud, ενώ η Γαλλία επέλεξε τη Fluidstack για εγκατάσταση υπερυπολογιστών ισχύος gigawatt, ένδειξη ότι ευελιξία και εξειδίκευση στην ΑΙ μπορούν να ανταγωνιστούν τους αμερικανικούς κολοσσούς.
Ο Μακρόν έχει δεσμευθεί για 109 δισ. ευρώ σε κέντρα δεδομένων και εξοπλισμό, προβάλλοντας συστηματικά Mistral και Pigment ως εμβλήματα. Ωστόσο, όταν το Ηνωμένο Βασίλειο παρουσίασε τα τελευταία μεγάλα σχέδια υποδομής ΑΙ, οι εταίροι ήταν Nvidia, OpenAI και Microsoft, η πραγματιστική εξάρτηση μένει.
Η Ευρώπη κινείται πιο γρήγορα από ποτέ. Κεφάλαια, ρυθμιστικά εργαλεία, συμμαχίες και τοπικές υποδομές χτίζουν μια ασπίδα κυριαρχίας. Όμως η κλίμακα επενδύσεων των ΗΠΑ, η τεχνολογική πρωτοπορία στην υπολογιστική ισχύ και η αλληλεξάρτηση της αλυσίδας αξίας σημαίνουν ότι η ευρωπαϊκή ηγεσία θα κερδηθεί εκεί που έχει συγκριτικό πλεονέκτημα. Κάθετη ενσωμάτωση εφαρμογών, ασφάλεια δεδομένων, συμμόρφωση, βιομηχανικό λογισμικό και ειδικευμένα κέντρα δεδομένων σε κρίσιμους κλάδους.
Το στοίχημα δεν είναι να αντιγράψει η Ευρώπη τη Silicon Valley, αλλά να ορίσει δικό της υπόδειγμα. Έξυπνα κτήρια και πόλεις, λιγότερο ενεργοβόρα υπολογιστικά κέντρα, υπερ-ασφαλείς πλατφόρμες για δημόσιο και βιομηχανία, ανοιχτά αλλά κυρίαρχα οικοσυστήματα. Αν αυτό επιτευχθεί, ο αφορισμός του Χουάνγκ θα ανατραπεί. Το «καλό κρασί» της Ευρώπης μπορεί να ωριμάσει γρηγορότερα, χωρίς να θυσιάσει την ποιότητα.
Διαβάστε ακόμη
Πώς το ψυγείο σας μπορεί να γίνει Porsche – H νέα συναρπαστική σειρά της Smeg
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.