Η Ευρωπαϊκή Ένωση συμφώνησε να αναπτύξει μια ναυτική εγκατάσταση στη Μεσόγειο, προκειμένου να διασφαλίσει την επιβολή του εμπάργκο όπλων, το οποίο ανακοινώθηκε στο Βερολίνο τον Ιανουάριο, αλλά που σε μεγάλο βαθμό έχει παραβιαστεί, εναντίον των αντιμαχόμενων παρατάξεων στη Λιβύη.
Η νέα αυτή επιχείρηση είναι εναρμονισμένη με τη δήλωση του επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, στην πρόσφατη διάσκεψη για την Ασφάλεια της Λιβύης, που έγινε στο Μόναχο: «Η Ευρώπη πρέπει να αναπτύξει την αντίληψη ότι διαθέτει εξουσία».
Ωστόσο, ο Μπορέλ κατέστησε σαφές από τότε ότι τα ναυτικά σκάφη θα μπορούσαν να αποσυρθούν αν γίνουν “πόλοι έλξης” για μετανάστες που προσπαθούν να φτάσουν στην Ευρώπη μέσω της Λιβύης. Πράγματι, αυτός ο φόβος ήταν ο λόγος για τον οποίο αποσύρθηκαν τα πλοία σε προηγούμενο χρόνο, αλλά και ήταν βασική αντίρρηση για την πρόσφατη αυτή ανάπτυξη. Η Ευρώπη, όπως φαίνεται, χάνει την «όρεξή της για εξουσία» όταν αντιμετωπίζει ριψοκίνδυνα σκάφη γεμάτα με μετανάστες.
Στο Μόναχο, ο Ζοζέπ Μπορέλ εξέφρασε την απογοήτευσή του για το γεγονός ότι το σύστημα συναίνεσης της ΕΕ συχνά περιορίζει την κοινή ευρωπαϊκή δράση. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη δέσμευση για την εξωτερική πολιτική της ΕΕ από τη συλλογική παράνοια σχετικά με τη μετανάστευση, ιδίως την παράτυπη μετανάστευση. Μια εμμονή με τους αποκλεισμούς των μεταναστών έχει αποδυναμώσει την ικανότητα της ΕΕ να πιέσει αξιόπιστα για αλλαγές πολιτικής μεταξύ των νότιων γειτόνων της. Έτσι, επέτρεψε μερικές φορές σε αυτούς τους γείτονες να αποσπάσουν κονδύλια από τους τρομοκρατημένους Ευρωπαίους.
Το 2015, μετά από ραγδαία αύξηση των αιτούντων άσυλο που προέρχονταν από την Τουρκία με κατεύθυνση την Ευρώπη μέσω της Ελλάδας, η ΕΕ συμφώνησε να καταβάλει 6 δισεκατομμύρια ευρώ στην Άγκυρα προκειμένου αυτή να καλύψει το κόστος φιλοξενίας 3,6 εκατομμυρίων προσφύγων – μεταναστών. Η εφαρμογή αυτής της συμφωνίας είχε πενιχρά αποτελέσματα αλλά η Τουρκία εκπλήρωσε σε μεγάλο βαθμό τη συμφωνία: οι ροές των μεταναστών κατά μήκος της Ανατολικής Μεσογείου μειώθηκαν από 882.000 το 2015, σε 82.000 το 2019.
Ωστόσο, ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που έχει σαφή επίγνωση του φόβου της Ευρώπης, έχει απειλήσει επανειλημμένα να «ανοίξει τις πύλες» κατά τη συζήτηση ορισμένων διαφορών που έχει με την ΕΕ. Πρόσφατα, απείλησε να το πράξει σε απάντηση στις δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων, οι οποίοι χαρακτήρισαν τις τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία ως “εισβολή”.
Ίσως η πιο ανησυχητική εκδήλωση του φόβου που υπάρχει στην ΕΕ για τη μετανάστευση είναι η εκ μέρους της χρηματοδότηση των «ακτοφυλακών» της Λιβύης, που ευθυγραμμίζονται γενικά με τις πολιτοφυλακές, προκειμένου αυτές να αναχαιτίσουν πλοία που μεταφέρουν μετανάστες. Ο κατάλογος των καταχρήσεων από αυτές τις πολιτοφυλακές είναι τόσο εκτεταμένος όσο και τρομακτικός, καθώς εκτείνεται από τη φυλάκιση μεταναστών σε ζωολογικό κήπο, μέχρι τις καταγγελίες για βασανιστήρια και δολοφονίες. Μέλη τέτοιων ομάδων κατηγορούνΊσως η πιο ανησυχητική εκδήλωση του φόβου που υπάρχει στην ΕΕ για τη μετανάστευση είναι η εκ μέρους της χρηματοδότηση των «ακτοφυλακών» της Λιβύηςται ότι πωλούν τους μετανάστες για δούλους, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής δουλείας.
Αν και οι αξιωματούχοι της ΕΕ και των Ηνωμένων Εθνών γνωρίζουν το πρόβλημα, η χρηματοδότηση αυτών των πολιτοφυλακών συνεχίζεται.