Οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο κινδυνεύουν να πέσουν στην παγίδα της μετάθεσης σοβαρών προβλημάτων στο μέλλον, στην προσπάθειά τους να διασφαλίσουν ότι η οικονομική ανάπτυξη θα εξακολουθεί να κινείται ανοδικά.
Με την περικοπή των ήδη χαμηλών επιτοκίων για την ενίσχυση της παγκόσμιας οικονομίας, οι υπεύθυνοι για τη νομισματική πολιτική κινδυνεύουν να διογκώσουν τις φούσκες των περιουσιακών στοιχείων που ενδεχομένως κάποια στιγμή θα  εκραγούν και ταυτόχρονα να υποστηρίξουν τις εταιρείες –  «ζόμπι» που συνεχίζουν να μειώνουν την ανάπτυξη.

Ενθαρρύνουν επίσης μια επικίνδυνη συσσώρευση μόχλευσης σε έναν κόσμο όπου το συνολικό χρέος προσεγγίζει ήδη τα 250 τρισεκατομμύρια δολάρια.

Οι περικοπές των επιτοκίων «θα προκαλέσουν ανεπιθύμητη ανάληψη κινδύνων από τους δανειολήπτες και θα διευρύνουν  την ενδεχόμενη επόμενη ύφεση», δήλωσε ο Steven Ricchiuto, επικεφαλής οικονομολόγος της Mizuho Securities USA LLC.

Μόλις αυτή την εβδομάδα, ο Διευθύνων Σύμβουλος της UBS Group AG Sergio Ermotti προειδοποίησε ότι η χαλαρότερη νομισματική πολιτική δημιουργεί τον κίνδυνο δημιουργίας μιας φούσκας περιουσιακών στοιχείων.

Ο Πρόεδρος της Federal Reserve Jerome Powell αναμένεται να μειώσει τα επιτόκια την επόμενη εβδομάδα και ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Mario Draghi σημείωσε σήμερα, Πέμπτη, ότι θα προβεί σε μειώσεις επιτοκίων τον Σεπτέμβριο. Ενας αριθμός τραπεζών αναδυόμενων οικονομιών έχει ήδη κάνει μειώσεις επιτοκίων  ενώ η Τουρκία μείωσε τα επιτόκια αναφοράς, σήμερα.

Η άποψη των οικονομολόγων του Bloomberg

«Η Fed επιδιώκει να μειώσει τα επιτόκια σε ένα περιβάλλον όπου η ανάπτυξη δεν είναι αρκετά δυναμική,  η ανεργία χαμηλή, ενώ  η αβεβαιότητα στις εμπορικές σχέσεις των ΗΠΑ απειλεί να αμβλύνει τον οποιονδήποτε θετικό αντίκτυπο. Σε περίπτωση που  τελικά έρθει ύφεση, οι περικοπές που θεωρήθηκαν απαραίτητες ασφάλειες τότε θα αξιολογηθούν κάτω από ένα διαφορετικό πρίσμα.  αναφέρει ο Tom Orlik, επικεφαλής οικονομολόγος στο Bloomberg Economics

Ένας άλλος λόγος τον οποίο οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της Fed και της ΕΚΤ είναι έτοιμοι να προβάλουν,  είναι η εμπιστοσύνη τους ότι τα χαμηλότερα επιτόκια δεν θα οδηγήσουν σε ξέσπασμα ανεπιθύμητου πληθωρισμού. Πράγματι, έχουν δείξει ότι είναι υπέρ μιάς αύξησης των τιμών για να βοηθήσουν στην άνοδο των ποσοστών πληθωρισμού που θεωρούν ότι είναι πολύ χαμηλές.

Ο ίδιος ο Πάουελ ανάφερε  ότι οι δύο τελευταίες οικονομικές κρίσεις των Η.Π.Α. δεν προήλθαν από υψηλό πληθωρισμό. Αυτή του 2000, προήλθε από τις τιμές των μετοχών, ιδίως εκείνων των εταιρειών υψηλής τεχνολογίας. Το 2007, προήλθε από τις τιμές των κατοικιών.

Με τις τιμές των χρηματιστηρίων των ΗΠΑ να δημιουργούν ήδη  υψηλά ιστορικά ρεκόρ και περίπου 13 τρισ. δολάρια ομολόγων με αρνητικά ποσοστά, υπάρχει ανησυχία ότι μπορεί να επαναληφθεί μιοα παρόμοια κρίση.

«Σίγουρα σε μια περίοδο όπου οι τιμές των μετοχών είναι αυξημένες, θα πρέπει να υπάρχει μια αυξημένη προσοχή αναφορικά με το θέμα της πραγματικής αξίας των περιουσιακών στοιχείων των εταιρειών», δήλωσε ο Πρόεδρος της Fed Boston, Eric Rosengren, , στην οποία σηματοδότησε την πιθανή αντίθεσή του σε μια ευρέως διαδεδομένη -επιβεβλημένη μείωση του επιτοκίου.

Ενώ οι τιμές των μετοχών δεν βρίσκονται ακόμη σε επίπεδα  «φούσκας», θα μπορούσαν να καταλήξουν εκεί μέσα στους επόμενους έξι έως εννέα μήνες, εάν οι επενδυτές πεισθούν  ότι η Fed θα τις προστατεύσει από τις απώλειες, δήλωσε ο Ethan Harris, επικεφαλής της παγκόσμιας οικονομικής έρευνας στην Bank of America Corp.

«Εάν εξακολουθείτε να προβαίνετε σε  μειώσεις των επιτοκίων τελικά δημιουργείτε μια φούσκα”, είπε.

Και φυσικά δεν είναι μόνο ο τομέας των αγορών περιουσιακών στοιχείων που θα ωφεληθεί από τα χαμηλότερα επιτόκια. Ωφελημένες θα είναι και οι εταιρείες που έχουν πρόβλημα να εξυπηρετήσουν τα χρέη τους.

Το μερίδιο των αποκαλούμενων εταιρειών «ζόμπι» – οι επιχειρήσεις που δεν είναι σε θέση να καλύψουν το κόστος εξυπηρέτησης του χρέους από λειτουργικά κέρδη για παρατεταμένη περίοδο και έχουν μειώσει τις προοπτικές ανάπτυξης – έχει αυξηθεί σε περίπου 6% των μη εισηγμένων ετιαρειών σε αγορές προηγμένων οικονομιών. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό των τελευταίων δεκαετιών,  σύμφωνα με την Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών.

Από την ανάλυση που πραγματοποίησε η BIS με έδρα  τη Βασιλεία διαπιστώθηκε ότι τα χαμηλότερα επιτόκια παίζουν σημαντικό ρόλο στην διατήρηση των εταιρειών «ζόμπι». Έχει επίσης προειδοποιήσει ότι οι τράπεζες είναι ευάλωτες σε μια απότομη αρνητική μεταβολή στην αγορά δανείων με μια  μόχλευση ύψους 1,3 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.

Οι εταιρείες αυτές επηρεάζουν την αύξηση της παραγωγικότητας ολόκληρης της οικονομίας, όχι μόνο επειδή είναι λιγότερο παραγωγικές, αλλά και επειδή αφαιρούν πόρους που διατίθενται σε πιο παραγωγικές επιχειρήσεις.

Νομισματική Ενίσχυση

Βεβαίως, οι μειώσεις των επιτοκίων θα ενισχύσουν το κλίμα σε μια όλο και πιο εύθραυστη περίοδο. Η εμπιστοσύνη των επιχειρήσεων, η μεταποιητική βιομηχανία και το εμπόριο πλήττονται  και ο παγκόσμιος πληθωρισμός παραμένει χαμηλός.

«Οι μειώσεις των επιτοκίων έχουν τροφοδοτήσει τις φούσκες των τιμών των περιουσιακών στοιχείων. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν ανησυχίες ότι ορισμένες εταιρείες δεν μπορούν να επιβιώσουν από μια σταθερή αύξηση του κόστους εξυπηρέτησης του χρέους», δήλωσε ο Gabriel Sterne της Oxford Economics Ltd. «Αλλά τα πιο σημαντικά σημεία» πρόσθεσε «είναι ότι οι ανοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό είναι πολύ μικροί, η ανάπτυξη είναι πολύ χαμηλή, η δημοσιονομική πολιτική είναι πολύ δειλή – εκτός των  ΗΠΑ – και οι κεντρικοί τραπεζίτες τα τελευταία 10 χρόνια είναι πολύ συντηρητικοί ».

Η πολιτική χαμηλών επιτοκίων εδώ και αρκετά χρόνια  έχει  αφήσει μια προβληματική  κληρονομιά. Ένα παράδειγμα: ο αριθμός των ομολόγων  σε ευρώ, με αρνητική απόδοση – μια κατάσταση που μέχρι πρόσφατα συσχετίστηκε με εξαιρετικά ασφαλείς κρατικούς δανειολήπτες – σήμερα ανέρχεται σε 14, σύμφωνα με στοιχεία που συνέταξε η Bloomberg. Στην αρχή του έτους δεν υπήρχαν.

Το παγκόσμιο χρέος αυξήθηκε κατά 3 τρισεκατομμύρια δολάρια το πρώτο τρίμηνο του 2019 και σήμερα αντιπροσωπεύει σχεδόν το 320% της παγκόσμιας οικονομικής παραγωγής σύμφωνα με το Ινστιτούτο Διεθνών Οικονομικών. Ανησυχία προκακλεί ακόμη το γεγονός ότι οι εταιρείες στις αναδυόμενες αγορές εξαρτώνται όλο και περισσότερο από βραχυπρόθεσμους δανεισμούς.

«Η ασφάλεια της μείωσης των επιτοκίων σίγουρα ενέχει κινδύνους» δήλωσε η Janet Henry, επικεφαλής οικονομολόγος της HSBC Holdings Plc.