Οι νέοι φόροι στις εξαγωγές δυσχεραίνουν την παραγωγή και τις πωλήσεις, δημιουργώντας σοβαρές προκλήσεις για τους υφαντές των Εβρίδων.
Τον Δεκέμβριο του 1957, ο Σκωτσέζος πάστορας Μέρντοχ ΜακΡέι ξεκίνησε ένα μακρύ ταξίδι από τα νησιά Λιούις και Χάρις, στις Εξωτερικές Εβρίδες της βορειοδυτικής Σκωτίας. Προορισμός του ήταν η Ουάσινγκτον, όπου επρόκειτο να καταθέσει στην Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου των ΗΠΑ. Η αφορμή ήταν οι νέοι δασμοί που είχε επιβάλει ο πρόεδρος Ντουάιτ Αϊζενχάουερ στις εισαγωγές μαλλιού. Το μέτρο αυτό απειλούσε να προκαλέσει σοβαρές οικονομικές συνέπειες για τους κατοίκους του νησιού, οι οποίοι ζούσαν από την παραγωγή χειροποίητων ρούχων από τουίντ (υφάσματα με μεγάλη ζήτηση στις Ηνωμένες Πολιτείες). Σακάκια, παντελόνια και καπέλα που φτιάχνονται από αυτό το ύφασμα είχαν γίνει ιδιαίτερα αγαπητά στην Αμερική, από τους τραπεζίτες και τους πολιτικούς, μέχρι τους ηθοποιούς και τους λάτρεις της μόδας. Ο ΜακΡέι υπερασπίστηκε με επιτυχία την τοπική κοινότητα, προστατεύοντας το βασικό τους εισόδημα. Δε θα μπορούσε, όμως, να φανταστεί πως, σχεδόν 70 χρόνια αργότερα, τις ισορροπίες αυτές θα ανέτρεπε ένας άλλος πολιτικός σαν τον Λιούις: ο Ντόναλντ Τραμπ.
«Ο Τραμπ μπορεί να παρουσιάζει τον εαυτό του ως άνθρωπο με σκωτσέζικη καταγωγή και ακόμη να χρησιμοποίησε την οικογενειακή Βίβλο στην ορκωμοσία του», λέει ο Ιαν Μάρτιν, που ασχολείται με την υφαντική, «αλλά πραγματικά δεν νοιάζεται. Νοιάζεται μόνο για τον εαυτό του, για κανέναν άλλο».
Ο Μάρτιν είναι ένας από τους μόλις 150 υφαντές που παράγουν τουίντ, ένα ύφασμα από χοντρό, υφασμένο μαλλί. Η κλωστοϋφαντουργία είναι η ζωή του. Ξεκίνησε να ετοιμάζει τα νήματα για τον αργαλειό από τα πέντε του χρόνια. Τύλιγε το νήμα γύρω από ξύλινα καρούλια, που ήταν απαραίτητα για να φορτωθεί το νήμα στον αργαλειό. Σήμερα, στα 57 του, υφαίνει περίπου 8.000 μέτρα τουίντ κάθε χρόνο, ενώ παράλληλα φροντίζει ένα αγρόκτημα 15 στρεμμάτων με 600 πρόβατα. Χρησιμοποιεί έναν αργαλειό που αγόρασε ο παππούς του το 1926, τον οποίο φυλάει σε ένα εργαστήριο μαζί με τη συλλογή οικογενειακών Βίβλων του, πολύχρωμα καρούλια και μια βαριά κουβέρτα που ύφανε στο χέρι η γιαγιά του.
Το χαρακτηριστικό διαγώνιο σχέδιο του τουίντ, που παράγεται αποκλειστικά στα νησιά των Εβρίδων, επηρεάζεται άμεσα από τους υψηλούς δασμούς που επέβαλε ο πρόεδρος των ΗΠΑ στις εισαγωγές. Οι δασμοί αυτοί αυξάνουν σημαντικά το κόστος των προϊόντων και δυσχεραίνουν την πρόσβαση των παραγωγών του τουίντ στην αμερικανική αγορά. Ο Τραμπ αναφέρεται στους δασμούς ως «αναγκαία μέτρα» για την προστασία των θέσεων εργασίας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Παρά το γεγονός ότι η συνολική αξία των βρετανικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ ανέρχεται σε 59,3 δισεκατομμύρια λίρες, οι παραγωγοί του τουίντ εξακολουθούν να επιβαρύνονται με δασμούς ύψους 10%, ποσοστό ισοδύναμο με εκείνο που επιβάλλεται σε μεγάλες βρετανικές εταιρείες, όπως η Jaguar Land Rover, η Diageo και η Burberry.
Οι κάτοικοι των νησιών προειδοποιούν, όπως είχε κάνει και ο ΜακΡέι πριν από επτά δεκαετίες, ότι οι δασμοί απειλούν τον παραδοσιακό τρόπο ζωής που υπάρχει στα νησιά από τον 18ο αιώνα. Τα απομακρυσμένα αυτά νησιά φιλοξενούν περίπου 26.000 ανθρώπους, οι περισσότεροι από τους οποίους ζουν στα Λιούις και Χάρις, σύμφωνα με το Bloomberg.
Η μητέρα του Προέδρου των ΗΠΑ, Μαίρη Άνν ΜακΛιόντ, ήταν μία από αυτούς τους νησιώτες. Μεγάλωσε στο Λιούις και το 1930, σε ηλικία 17 ετών, μετανάστευσε στη Νέα Υόρκη.
«Πολλοί νησιώτες πηγαίνουν να εργαστούν αλλού και δεν επιστρέφουν ποτέ στην πατρίδα τους, αλλά για ανθρώπους όπως εμένα, η καλλιέργεια της γης και η υφαντουργία είναι στο αίμα μας», λέει ο Μάρτιν, «αυτό είναι που με ωθεί να διατηρήσω ζωντανές αυτές τις παραδόσεις».
Αναγέννηση του τουίντ μέσω της Nike
Η παραγωγή του υφάσματος προστατεύεται από βρετανικό νόμο του 1993, ο οποίος ορίζει ότι το τουίντ μπορεί να φτιάχνεται μόνο από καθαρό μαλλί προβάτου. Αυτό το μαλλί πρέπει να έχει βαφτεί και υφανθεί στις Εξωτερικές Εβρίδες, με το ύφασμα να υφαίνεται στο χέρι μέσα στα σπίτια και να ολοκληρώνεται στις Δυτικές Νήσους. Το έτοιμο προϊόν εξάγεται σε περίπου 55 χώρες, με τις μεγαλύτερες αγορές να είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ιαπωνία. Το τουίντ χρησιμοποιείται σε πλειάδα προϊόντων, από πολυτελή κοστούμια και αθλητικά παπούτσια μέχρι φιάλες ουίσκι.
Ακολουθεί χάρτης με την ακριβή τοποθεσία του νησιού Λιούις.
Η βιομηχανία υπήρξε ιστορικά ευάλωτη στις προτιμήσεις των Αμερικανών καταναλωτών, οι οποίοι είχαν καθοριστική επιρροή στον κλάδο. Το να αποκτήσει κανείς ένα κοστούμι από τουίντ ήταν μια σημαντική στιγμή για τους νέους άνδρες της μεταπολεμικής εποχής. Ωστόσο, όταν τη δεκαετία του 1980 οι Αμερικανοί άρχισαν να προτιμούν πιο ελαφριά υφάσματα αντί για μαλλί, οι παραγωγοί τουίντ στα νησιά των Εβρίδων βρέθηκαν αντιμέτωποι με σοβαρή οικονομική κρίση. Χρόνια αργότερα, η κυκλοφορία ενός παπουτσιού περιορισμένης έκδοσης με τουίντ από την εταιρεία Nike, έφερε το ύφασμα ξανά στο προσκήνιο, προσελκύοντας το ενδιαφέρον του νεότερου κοινού και δίνοντας νέα ώθηση στη βιομηχανία τη δεκαετία του 2000.
Το παλιό εργοστάσιο Shawbost, που χτίστηκε τη δεκαετία του 1920 και είχε εγκαταλειφθεί για καιρό, άρχισε ξανά τη λειτουργία του το 2007 υπό την επωνυμία Harris Tweed Hebrides Ltd., με σκοπό να προσελκύσει το ενδιαφέρον των Αμερικανών καταναλωτών. Σήμερα, αποτελεί το μεγαλύτερο από τα τρία εργοστάσια του κλάδου και τον μεγαλύτερο ιδιωτικό εργοδότη στο νησί. Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας, ο κύκλος εργασιών του για το 2023 έφτασε περίπου τις 9 εκατομμύρια λίρες, ενώ οι Ηνωμένες Πολιτείες παραμένουν η βασική αγορά εξαγωγών. Κάθε χρόνο παράγεται περίπου 1 εκατομμύριο μέτρα ύφασμα, με το Shawbost να καλύπτει το 65% αυτής της παραγωγής. Το εργοστάσιο συνεργάζεται με διεθνείς μάρκες όπως οι Ralph Lauren, Brooks Brothers και Christian Dior.
Η Μάργκαρετ Ανν ΜακΛόντ, διευθύνουσα σύμβουλος της Harris Tweed Hebrides, χαρακτηρίζει τον δασμό της τάξεως του 10% «ιδιαίτερα ανησυχητικό», ιδίως καθώς προστίθεται στους ήδη υψηλούς φόρους απασχόλησης στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε μια περίοδο όπου η παγκόσμια αγορά των πολυτελών προϊόντων παρουσιάζει επιβράδυνση.
Η ζήτηση για το ύφασμα επηρεάζεται επίσης από τους αυξημένους δασμούς που έχει επιβάλει η κυβέρνηση Τραμπ στις εξαγωγές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αν και το μέτρο αυτό δεν συνεπάγεται άμεσο κόστος για τα εργοστάσια των Εβρίδων, κάθε παράγοντας που αυξάνει την τελική τιμή ενός ενδύματος από τουίντ για τον Αμερικανό καταναλωτή μπορεί να τον αποθαρρύνει από την αγορά.
Την περασμένη εβδομάδα, το Διεθνές Εμπορικό Δικαστήριο των ΗΠΑ κήρυξε παράνομες τις δασμολογικές επιβαρύνσεις του Τραμπ. Ωστόσο, ο Λευκός Οίκος υπέβαλε αίτημα επανεξέτασης της απόφασης, το οποίο έγινε αποδεκτό. Έτσι, η τελική απόφαση έχει καθυστερήσει, με αποτέλεσμα όσοι επηρεάζονται από τα μέτρα να παραμένουν σε αναμονή, χωρίς να γνωρίζουν ποια θα είναι η τελική απόφαση.
«Δεν πρόκειται να μεταφέρουμε την παραγωγή στο εξωτερικό. Δεν μπορούμε να το κάνουμε, ακόμα κι αν το θέλαμε, γιατί ο νόμος δεν το επιτρέπει», λέει ο Κάλουμ Ίαν Μακίβερ, προσωρινός διευθύνων σύμβουλος της Harris Tweed Authority, ενός νομικού φορέα υπεύθυνου για την προστασία της φήμης του υφάσματος. «Η εγκατάσταση των εργοστασίων παραγωγής στις ΗΠΑ είναι ο στόχος του Τραμπ. Όμως, στην περίπτωση του τουίντ, εμπλέκονται πολλοί διαφορετικοί κλάδοι και τοπικές επιχειρήσεις, και η εφαρμογή ενός τέτοιου μέτρου είναι εξαιρετικά δύσκολη και ακατάλληλη. Πρόκειται για μια υπερβολικά γενική λύση σε ένα πολύ πιο σύνθετο και συγκεκριμένο πρόβλημα».
Παραγωγική διαδικασία
Η κατασκευή του τουίντ είναι μια πολύπλοκη διαδικασία που διαρκεί μήνες. Ξεκινά με τη συλλογή καθαρού προβατίσιου μαλλιού που προέρχεται από ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο, όχι μόνο από τις Εβρίδες. Αρχικά, οι ίνες βάφονται στο εργοστάσιο, με βάση μία από τις 60 βασικές αποχρώσεις, πριν περάσουν στο στάδιο του κλωσίματος. Στη συνέχεια, μαλλιά διαφόρων χρωμάτων ζυγίζονται και αναμειγνύονται προσεκτικά, ακολουθώντας ακριβείς συνδυασμούς που σχεδιάζει ο υπεύθυνος χρωματισμού του εργοστασίου, με στόχο την παραγωγή μιας ευρείας παλέτας αποχρώσεων.
Στη συνέχεια, το μαλλί υποβάλλεται σε μια διαδικασία που ονομάζεται «λανάρισμα», κατά την οποία οι ίνες χτενίζονται μηχανικά για να ξεμπερδευτούν και να αναμειχθούν ομοιόμορφα. Το αποτέλεσμα είναι ένα νήμα που μοιάζει με μαλλί της γριάς, με αποχρώσεις που κυμαίνονται από ροζ-κόκκινο έως απαλό καφέ ή γήινο πράσινο. Το νήμα αυτό υφαίνεται στη συνέχεια για να αποκτήσει μεγαλύτερη αντοχή και να είναι κατάλληλο για το τύλιγμά του σε μεγάλα ξύλινα καρούλια. Τότε, οι κλωστές είναι έτοιμες για το επόμενο στάδιο της ύφανσης.
Στη συνέχεια, το νήμα παραδίδεται σε έναν από τους ανεξάρτητους υφαντές του νησιού. Αφού ολοκληρωθεί η ύφανση, το ύφασμα πλένεται, στεγνώνει, σιδερώνεται με ατμό και κόβεται στο εργοστάσιο. Στη συνέχεια, ελέγχεται και, αν πληροί τα αυστηρά πρότυπα, σφραγίζεται με το επίσημο σήμα πιστοποίησης «Orb» της Harris Tweed Authority (HTA), πριν σταλεί για εξαγωγή.
Αυτή η πολύπλοκη διαδικασία απασχολεί περίπου 300 εργαζόμενους σε μύλους και εργαστήρια υφαντουργίας, πολλοί από τους οποίους ζουν σε απομακρυσμένα χωριά σε όλο το νησί. Η αρμόδια αρχή εκτιμά πως ο τομέας αυτός δημιουργεί έμμεσα άλλες 100 θέσεις εργασίας σε εστιατόρια, μπαρ και καταστήματα. Επιπλέον, υπάρχουν περίπου 1.000 τοπικοί τεχνίτες που φτιάχνουν και πουλούν ρούχα και μικρά αξεσουάρ χρησιμοποιώντας το ύφασμα.
«Το τουίντ είναι πραγματικά προϊόν της κοινότητας», λέει η ΜακΛόντ, «και η οικονομική ευημερία των κατοίκων των νησιών εξαρτάται άμεσα από αυτόν τον τομέα».
Οι νησιώτες δεν πιστεύουν ότι η σχέση με την οικογένεια Τραμπ θα αποδειχθεί καθοριστική στις προσπάθειες αναθεώρησης των δασμών. Η μητέρα του προέδρου, αφού εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ, παντρεύτηκε τον κτηματομεσίτη Φρέντερικ Τραμπ. Παρόλο που ο γιος της συχνά υπερηφανεύεται για τη σκωτσέζικη καταγωγή του και τα γήπεδα γκολφ που διατηρεί στη Σκωτία, δεν έχει δείξει ουσιαστικό ενδιαφέρον για το νησί Λιούις. Η τελευταία του επίσκεψη εκεί περιορίστηκε σε μια σύντομη στάση τριών ωρών το 2008.
Το Bloomberg News απηύθυνε ερωτήσεις σχετικά με τις ανησυχίες των κατοίκων των νησιών, οι οποίοι εκφράζουν την άποψη ότι ο πρόεδρος Τραμπ δεν δείχνει ενδιαφέρον για τις Εβρίδες και τον αντίκτυπο των δασμών. Ο Κους Ντεσάι, αναπληρωτής εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, απάντησε μέσω ηλεκτρονικού μηνύματος. Επισήμανε ότι οι αποφάσεις του προέδρου Τραμπ «καθοδηγούνται αποκλειστικά από το συμφέρον του αμερικανικού λαού».
Οι λιανοπωλητές που πωλούν ενδύματα από τουίντ, όπως η βρετανική μάρκα ραπτικής αξίας 10 εκατομμυρίων λιρών Peter Christian, έχουν ήδη προσαρμοστεί στο νέο καθεστώς δασμών. Με τους πελάτες των ΗΠΑ να αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 70% των πωλήσεων των κοστουμιών της εταιρείας, η ίδια η εταιρεία πρόσφερε έκπτωση 10% με την ονομασία «αντίστροφοι δασμοί» στις αρχές Απριλίου και μείωσε τη διαφήμιση στις αρχές του 2025. Αυτές οι αλλαγές έγιναν εξαιτίας της επιβράδυνσης των πωλήσεων στις ΗΠΑ, που είχε ήδη ξεκινήσει πριν από την επιβολή των δασμών.
Το τουίντ παίζει σημαντικό ρόλο στον τουριστικό τομέα των νησιών, ο οποίος εκτιμάται σε 75 εκατομμύρια λίρες. Τον περασμένο χρόνο, το Στόρνογουεϊ υποδέχτηκε 57.000 επιβάτες κρουαζιερόπλοιων, περισσότερους από κάθε άλλη φορά. Πολλοί επιλέγουν να επισκεφθούν τα υφαντουργία, ώστε να γνωρίσουν από πρώτο χέρι τις παραδόσεις της περιοχής. Παράλληλα, πραγματοποιούν αγορές σε τοπικά εστιατόρια και παμπ, καθώς και σε καταστήματα ένδυσης, από όπου προμηθεύονται σακάκια από τουίντ, καθώς και μικρά αναμνηστικά, όπως θήκες, μπρελόκ και καπέλα.
«Προς το παρόν, δεν έχει νόημα να επαναληφθεί το ταξίδι του ΜακΡέι το 1957 για να ασκηθεί πίεση στην Ουάσινγκτον, λόγω της αβεβαιότητας και των διαρκών αλλαγών που επικρατούν γύρω από τους δασμούς», δήλωσε ο Μακίβερ της HTA.
Στο Στόρνογουεϊ, οι εκφράσεις που χρησιμοποιούνται είναι πιο άμεσες, διατηρώντας όμως ευγενικό ύφος. Μπροστά από το κατάστημα Lewis Revival, που βρίσκεται απέναντι από το λιμάνι και ειδικεύεται σε αντίκες, υπήρχε ένα πανό με τη φράση «Ντροπή σου, Ντόναλντ Τζον». Το πανό αφαιρέθηκε την περασμένη εβδομάδα μετά από παρέμβαση του δημοτικού συμβουλίου.
«Δεν είναι καθόλου αγαπητός εδώ», λέει η Μίριαμ Χάμιλτον, 32 ετών, υφάντρια στο Κρόσμποστ, ένα γραφικό χωριό 10 μίλια από το Στόρνογουεϊ. Παρόλο που οι Αμερικανοί αποτελούν περίπου το ήμισυ των online πωλήσεών της, δεν σκοπεύει να μειώσει τις τιμές της για να ανακουφίσει τους Αμερικανούς πελάτες της από το βάρος των υψηλότερων δασμών. «Αυτοί ψήφισαν τον πρόεδρό τους και μπορούν να πληρώσουν τους δασμούς», δήλωσε.
Διαβάστε ακόμη
Πλειστηριασμοί: Από τον ακριβό “Pharo” μέχρι τη Μύκονο και τους γυάλινους πύργους (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.