H αποτυχία ή η επιτυχία της επόμενης συνόδου κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα θα βασιστεί στη δυνατότητα προσφοράς κλιματικών αποζημιώσεων από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου, κάτι το οποίο αποτελεί διχαστικό και κύριο ερώτημα όσον αφορά την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.
Η σύνοδος COP27 η οποία θα ξεκινήσει στις 6 Νοεμβρίου και θα ξεκινήσει την Κυριακή 6 Νοεμβρίου στην Αίγυπτο συμπεριλαμβάνει 30.000 στελέχη κυβερνήσεων των κρατών-μελών του ΟΗΕ οι οποίοι θα μελετήσουν τις επιλογές και τα θέματα επί τάπητος όσον αφορά την κλιματική αλλαγή και την αντιμετώπισή της.
Ένα εκ των θεμάτων αυτών αποτελεί και η πρόταση για την παροχή κλιματικών αποζημιώσεων των πλουσιότερων κρατών προς τις αναπτυσσόμενες οικονομίες για την αντιστάθμιση του χρηματοδοτικού χάσματος. Οι διπλωμάτες 130 χωρών αναμένεται να υποστηρίξουν την πρόταση δημιουργίας ενός ταμείου αποζημιώσεων για την κλιματική αλλαγή, κάτι το οποίο θεωρούν ως καίριο συστατικό μιας επιτυχημένης, συνολικής προσπάθειας αντιμετώπισης της κλιματικής κρίσης.
Οι πλουσιότερες χώρες του πλανήτη, αν και είναι ιστορικά οι μεγαλύτεροι παραγωγοί αερίων του θερμοκηπίου έχουν πολλές φορές αντιταχθεί σε παρόμοιες προτάσεις παροχής χρηματοδότησης για την αποζημίωση των ζημιών που προκαλούν. Αρκετά στελέχη των κυβερνήσεων αυτών υποστηρίζουν πως η δημιουργία ενός τέτοιο κοινού ταμείου θα προκαλέσει σωρεία μηνύσεων και αγωγών για παράβαση των περιβαλλοντικών κανόνων που θα περιπλέξουν την προσπάθεια επίλυσης του προβλήματος.
Σύμφωνα με τον Σάλιμουλ Χακ, επικεφαλής του International Centre for Climate Change and Development, η φετινή διαμάχη μεταξύ των παρευρισκομένων στη σύνοδο COP27 θα αφορά το συγκεκριμένο θέμα και ενδέχεται να διχάσει τα στελέχη της διεθνούς κοινότητας.
Η χρηματοδότηση της αποζημίωσης των κλιματικών ζημιών βρίσκεται, μεν, στην προσωρινή ατζέντα του ΟΗΕ, αλλά οι ρυθμιστές θα κληθούν να λάβουν αποφάσεις όσον αφορά τη συμπερίληψη της πρότασης στην επίσημη ατζέντα της συνάντησης.
Ο Χακ, από την πλευρά του, τονίζει πως «οι πλούσιες χώρες και πάλι θα αρνηθούν να χρηματοδοτήσουν τις προσπάθειες καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής των αναπτυσσόμενων οικονομιών οι οποίες είναι και τα κύρια θύματα της κρίσης αυτής», προσθέτοντας πως «η συμπερίληψη του θέματος αυτού στην επίσημη ατζέντα του ΟΗΕ αποτελεί το μεγάλο στοίχημα της φετινής συνάντησης. Εάν δεν καταφέρουμε να συμπεριλάβουμε τις κλιματικές αποζημιώσεις, το καλύτερο που θα μπορούσαμε να κάνουμε είναι να φύγουμε από τη Σύνοδο και να επιστρέψουμε στα σπίτια μας, αφού οποιαδήποτε άλλη λύση είναι ήσσονος σημασίας. Οι κλιματικές αποζημιώσεις είναι το καίριο ερώτημα στο οποίο πρέπει να δώσει απάντηση ο ΟΗΕ».
Μείωση και προσαρμογή
Η κλιματική αποζημίωση διαφέρει από τις προτάσεις μείωσης και προσαρμογής των επιπτώσεων. Η μείωση αφορά τις προσπάθειες περιορισμού των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου μέσω της ενεργειακής μετάβασης από τους υδρογονάνθρακες σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ η προσαρμογή αφορά την προετοιμασία του πλανήτη για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή. Αυτοί είναι και οι δύο κύριοι πυλώνες του πλαισίου αντιμετώπισής της μέχρι τώρα, με τις αποζημιώσεις να αποτελούν τον τρίτο, προτεινόμενο πυλώνα.
Σύμφωνα με τον ειδικό απεσταλμένο των ΗΠΑ για το κλίμα Τζον Κέρι, η Ουάσινγκτον «δε θα εμποδίσει τη διαπραγμάτευση για τις αποζημιώσεις στη Σύνοδο», υποδεικνύοντας πως οι Ηνωμένες Πολιτείες ενδέχεται, για πρώτη φορά, να δεχτούν να συζητήσουν για την πιθανότητα δημιουργίας τέτοιου ταμείου. Η προσέγγισή του αυτή αποτελεί στροφή 180 μοιρών από τις δηλώσεις του τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν είχε τονίσει πως οι ΗΠΑ δεν είναι έτοιμες να μιλήσουν για αποζημιώσεις.
Το τεστ της επιτυχίας
Οι υποστηρικτές των αποζημιώσεων υποστηρίζουν πως η δημιουργία του κοινού ταμείου είναι σημαντική για την αντιστάθμιση των ζημιών που προκαλούνται από τους τυφώνες, τις πλημμύρες ή τις φωτιές, αλλά και για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες όπως αυτή της αύξησης της στάθμης των θαλασσών.
«Πρόκειται για το μεγαλύτερο τεστ της επιτυχίας του COP27», τόνισε ο Χαρτζίτ Σινγκ, στέλεχος του Climate Action Network, προσθέτοντας πως «η περιορισμένη αντιμετώπιση αυτή των ζημιών που προκαλεί η κλιματική αλλαγή δεν είναι αρκετή. Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο υποφέρουν λόγω των ζημιών αυτών κάθε μέρα». Ο Σινγκ μίλησε για τις επιπτώσεις των πρόσφατων πλημμυρών στο Πακιστάν αλλά και της δριμύτατης περιόδου ξηρασίας στην ανατολική Αφρική, υπογραμμίζοντας πως «η σύνοδος COP27 είναι η σημαντικότερη μέχρι τώρα. Πρέπει να σιγουρευτούμε πως θα στηρίξουμε την κλιματική δικαιοσύνη μέσω της δημιουργίας ενός νέου συστήματος χρηματοδότησης προς υποστήριξη των φτωχότερων στρωμάτων της κοινωνίας μας που βρίσκονται αντιμέτωπα με τις μεγαλύτερες επιπτώσεις των ακραίων καιρικών συνθηκών».
Τι είναι οι αποζημιώσεις
Οι αποζημιώσεις για την κλιματική αλλαγή δεν είναι κάτι το οποίο έχει χαρακτηριστεί ενδελεχώς, αλλά αφορά την οικονομική αποζημίωση των ατόμων που επηρεάζονται αρνητικά από την κλιματική κρίση, αλλά και την αποζημίωση για τις χαμένες ζωές που αυτή πολλές φορές προκαλεί.
«Πιστεύω πως οι αποζημιώσεις έχουν διαφορετικές σημασίες για διαφορετικά άτομα ανά τον κόσμο, αλλά βάσει των δικών μου εκτιμήσεων, θα πρέπει να αφορούν την αποζημίωση των ζημιών οι οποίες δεν μπορούν να αποφευχθούν μέσω των στρατηγικών μείωσης ή προσαρμογής», τόνισε η ερευνητής του Πανεπιστημίου του Μπρίστολ, Ρέιτσελ Τζέιμς στο CNBC.
«Γι αυτόν το λόγο, είναι απαραίτητη η άμεση δημιουργία ενός πλαισίου κλιματικής δικαιοσύνης, αφού δεν έχουμε ακόμα δημιουργήσει ένα μηχανισμό αντιμετώπισης των προβλημάτων αυτών ακόμα», συμπλήρωσε.
Η Τζέιμς ανέφερε, επίσης, πως οι χώρες του νότιου ημισφαιρίου θα τονίσουν τη σημασία της αναπροσαρμογής του -βάσει των επικαιροποιημένων δεδομένων- πενιχρού ποσού των $100 δισ. που δεσμεύτηκαν πως θα παρέχουν οι πλούσιες χώρες για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής το μακρινό 2009. «Πρόκειται για θέμα εμπιστοσύνης. Εάν δεν λάβουμε χρηματοδότηση για τη μείωση και την προσαρμογή που μας έχουν υποσχεθεί, τότε θα πρέπει να αναρωτηθούμε για την ικανότητα άντλησης κεφαλαίων των χωρών αυτών».
Μόλις ένα μέλος του ΟΗΕ, η Δανία, έχει μέχρι τώρα υποσχεθεί την χρηματοδότηση του ταμείου αποζημιώσεων για την κλιματική αλλαγή, με $13,3 εκατ.
Η ηγέτης της Σκωτίας (η οποία δε συμπεριλαμβάνεται ως χώρα στον ΟΗΕ) Νίκολα Στέρτζον, από την πλευρά της ανακοίνωσε την χρηματοδότηση του ταμείου με $1,15 εκατ. πέρυσι κατά τη διάρκεια της συνόδου COP26 στη Γλασκώβη, ως παράδειγμα προς μίμηση.
Τεράστιες ζημιές
«Οι ζημιές που προκαλεί η κλιματική αλλαγή συμβαίνουν καθημερινά και θα συνεχίσουν να λαμβάνουν χώρα καθημερινά από εδώ και στο εξής», τόνισε ο Χακ, προσθέτοντας πως «για παράδειγμα, ο τυφώνας Ίαν ήταν η μεγαλύτερη καταιγίδα που έχει πλήξει την αμερικανική πολιτεία της Φλόριντα. Οι ακραίες καιρικές συνθήκες αυτές, όμως, θα συνεχίσουν να επιδεινώνονται. Έχουμε, πια εισέλθει σε μία περίοδο όπου η κλιματική αλλαγή προκαλεί πραγματικές, τεράστιες ζημιές και απώλεια ζωών. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε την πρόκληση αυτή και, όπως όλα δείχνουν, είμαστε απροετοίμαστοι. Ακόμα και η πλουσιότερη χώρα του κόσμου πιάστηκε στον ύπνο».
Σύμφωνα με τον αναλυτή της ΜΚΟ Reclaim Finance, Πάντι ΜακΚάλι, αν και το ζήτημα των αποζημιώσεων θα συζητηθεί στη Σύνοδο, κανείς δεν αναμένει τη λήψη πραγματικών αποφάσεων.
«Δεδομένης της τρέχουσας γεωπολιτικής κατάστασης και της διχογνωμίας μεταξύ των βόρειων και των νότιων χωρών, δεν προβλέπω συμφωνία. Η μόνη ελπίδα είναι η λήψη απόφασης για τη δημιουργία ενός μηχανισμού ο οποίος θα προωθήσει το θέμα των αποζημιώσεων», τόνισε ο ΜακΚάλι.
Διαβάστε επίσης
Πόσο θα αυξηθούν το 2023 οι εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών
Αλέξανδρος Μάνος: Οι νέες επενδύσεις, η επέκταση και τα έργα της Intrasoft στην «εποχή Netcompany»
Ο μυθικός γάμος με φόντο την Καλντέρα του «βασιλιά» της Σαντορίνης (pics, video)