Παρότι η δημιουργία πλούτου μέσω κρυπτονομισμάτων δεν είναι νέα πρακτική, αρκετά νοικοκυριά δεν είναι αρκετά εξοικειωμένα με αυτή τη μέθοδο. Η πρόσφατη απότομη πτώση της αξίας ψηφιακών νομισμάτων, όπως του bitcoin και του ether, έχει μειώσει σημαντικά την εμπιστοσύνη των επενδυτών, ιδιαίτερα αφού μέχρι πρόσφατα κατέγραφαν ιστορικά υψηλές τιμές. Ως αποτέλεσμα, το μέλλον του κλάδου μοιάζει αβέβαιο. Υπάρχουν ανησυχίες όσον αφορά την πορεία των τιμών, όμως σε πολλά νοικοκυριά, βασικός προβληματισμός είναι το πώς τα κρυπτονομίσματα μπορούν να αποκρυφθούν με σχετική ευκολία από έναν ανυποψίαστο σύζυγο.
Σε περιπτώσεις διαζυγίου, τα κρυπτονομίσματα προκαλούν προβλήματα παρόμοια με αυτά που παλαιότερα δημιουργούσαν οι κρυφοί τραπεζικοί λογαριασμοί στο εξωτερικό. Η διαφορά είναι ότι τα ψηφιακά χρήματα μπορούν να μεταφερθούν γρήγορα και χωρίς να αφήνουν εμφανή ίχνη. Όπως εξήγησε ο Μαρκ Γκραμπόφσκι, καθηγητής κυβερνοδικαίου και ψηφιακής ηθικής, «η κυριότητα δεν φαίνεται από το όνομα σε έναν λογαριασμό, αλλά καθορίζεται από το ποιος διαθέτει τα στοιχεία που επιτρέπουν την πρόσβαση στα χρήματα».
«Εάν ένας σύζυγος ελέγχει τον ψηφιακό λογαριασμό κρυπτονομισμάτων, ουσιαστικά ελέγχει τα κεφάλαια που ανήκουν στο ζευγάρι», δήλωσε ο Γκραμπόφσκι.
Οι δικηγόροι πρέπει να συλλέξουν πληροφορίες από τα χρηματιστήρια και να εξετάσουν τις καταγεγραμμένες συναλλαγές των κρυπτονομισμάτων, προκειμένου να διαπιστωθεί αν αυτά ανήκαν σε κάθε σύζυγο πριν ή κατά τη διάρκεια του γάμου, σύμφωνα με το CNBC.
«Χωρίς πλήρη διαφάνεια και σαφείς κανόνες για το πώς πρέπει να παρακολουθούνται οι μεταφορές και οι συναλλαγές κρυπτονομισμάτων, είναι εύκολο για έναν σύζυγο να κρύψει ή να παρουσιάσει λιγότερα από τα χρήματα που διαθέτει. Τα δικαστήρια προσπαθούν ακόμη να αντιμετωπίσουν αυτό το ζήτημα», δήλωσε ο Γκραμπόφσκι.
«Στην πράξη, η κατανομή των κρυπτονομισμάτων σε περίπτωση διαζυγίου θα έπρεπε να γίνεται όπως η διανομή οποιουδήποτε άλλου περιουσιακού στοιχείου», δήλωσε η Ρενέ Μπάουερ, δικηγόρος διαζυγίων με εμπειρία σε υποθέσεις που αφορούν ψηφιακά νομίσματα. Η ίδια, εξήγησε πως το βασικό ζήτημα για το οποίο συχνά διαφωνούν τα ζευγάρια «είναι ποιος θα έχει τον έλεγχο των ψηφιακών λογαριασμών που περιέχουν τα χρήματα αυτά».
«Αυτό το ζήτημα οδηγεί σε μια σειρά από πιο σύνθετα προβλήματα, τα οποία η παραδοσιακή διανομή περιουσίας δεν είναι σε θέση να καλύψει προς το παρόν. Η πρώτη πρόκληση είναι να εξακριβωθεί με ακρίβεια ποια κρυπτονομίσματα υπάρχουν και ποιος έχει πρόσβαση σε αυτά», πρόσθεσε η Μπάουερ.
Η ανίχνευσή τους γίνεται αντικείμενο της δουλειάς ειδικών, όπως ντετέκτιβ ή εμπειρογνωμόνων σε ψηφιακά δεδομένα. Μόλις πιστοποιηθεί η αυθεντικότητα του ψηφιακού περιουσιακού στοιχείου, ακολουθεί διαδικασία κατά την οποία καθορίζεται πώς θα μοιραστούν τα χρήματα στο ζευγάρι.
«Μερικοί σύζυγοι επιθυμούν να διατηρηθεί ο ψηφιακός λογαριασμός αμετάβλητος, ειδικά αν τον διαχειρίζονταν οι ίδιοι κατά τη διάρκεια του γάμου, ενώ άλλοι προτιμούν να λάβουν την αξία των νομισμάτων σε μετρητά ή σε άλλες μορφές», δήλωσε η Μπάουερ.
Τα δικαστήρια συνεχίζουν να εξετάζουν ποια διαδικασία είναι η καταλληλότερη για να διανέμονται τα ψηφιακά χρήματα σε αυτές τις περιπτώσεις.
«Υπάρχει επίσης το ζήτημα της ασφάλειας των ψηφιακών λογαριασμών. Αν ένας σύζυγος παραδώσει τα στοιχεία που επιτρέπουν την πρόσβαση στα κρυπτονομίσματά του, παραδίδει ουσιαστικά τον πλήρη έλεγχο των χρημάτων. Αν αρνηθεί να τα παραδώσει, το δικαστήριο πρέπει να αποφασίσει πώς θα εξασφαλίσει την πρόσβαση», δήλωσε η Μπάουερ.
Η Μπάουερ εξήγησε πως έχει δει περιπτώσεις όπου δικηγόροι με περιορισμένη γνώση στα κρυπτονομίσματα προσπαθούν να αποδώσουν την αξία ενός bitcoin σε άλλο περιουσιακό στοιχείο, χωρίς να λαμβάνουν υπόψη ότι η διαδικασία «δεν είναι απλή, ούτε δίκαιη», σύμφωνα με την ίδια.
«Πολλοί δικηγόροι διαζυγίων δεν έχουν επαρκή γνώση για τα κρυπτονομίσματα και δεν ζητούν να διαπιστώσουν πλήρως ποια και πόσα υπάρχουν. Στο Κονέκτικατ, οι ψηφιακοί λογαριασμοί δεν καταγράφονται ξεχωριστά στις οικονομικές δηλώσεις. Αυτό σημαίνει ότι, αν δεν διεξαχθεί προσεκτικός έλεγχος, κάποιοι σύζυγοι ενδέχεται να χάσουν σημαντικά περιουσιακά στοιχεία», πρόσθεσε η Μπάουερ.
Κατανομή της αξίας των κρυπτονομισμάτων σε υποθέσεις διαζυγίων
Μία από τις λίγες εταιρείες που παρέχουν υπηρεσίες εντοπισμού ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων είναι η BlockSquared Forensics. Ο Ράιαν Σετλς, ιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας με έδρα το Τέξας, ανέφερε ότι η ζήτηση για τις υπηρεσίες της έχει αυξηθεί σημαντικά από την ίδρυσή της το 2023. Η BlockSquared ειδικεύεται αποκλειστικά στην ανίχνευση κρυπτονομισμάτων στο πλαίσιο οικογενειακού δικαίου και υποθέσεων διαζυγίων.
«Όταν ένας σύζυγος υποψιάζεται ότι ο σύντροφός του αποκρύπτει κρυπτονομίσματα, ο δικηγόρος του μπορεί να απευθυνθεί στην BlockSquared», είπε ο Σετλς. «Η εταιρεία αναλαμβάνει από απλές επαληθεύσεις των περιουσιακών στοιχείων, έως εκτενείς έρευνες, εντοπίζοντας κρυπτονομίσματα σε όλο τον κόσμο, ακόμη και σε πιο δυσδιάκριτους ψηφιακούς λογαριασμούς και πλατφόρμες ανταλλαγής. Στη συνέχεια, η BlockSquared παρουσιάζει στον σύζυγο μια αναφορά που καταγράφει και χρονολογεί τις κινήσεις των ψηφιακών χρημάτων», πρόσθεσε.
«Η έρευνα στον συγκεκριμένο τομέα γίνεται ολοένα και πιο συνηθισμένη, ιδιαίτερα σε υποθέσεις διαζυγίων που αφορούν συζύγους με υψηλή καθαρή περιουσία», επισήμανε ο Σετλς.
Ο εντοπισμός και η επαλήθευση ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων σε υποθέσεις διαζυγίου αναμένεται να γίνεται όλο και πιο συχνή διαδικασία. «Η γενιά των millennials κατέχει το μεγαλύτερο μέρος των κρυπτονομισμάτων παγκοσμίως. Με την αύξηση της συνολικής αξίας των ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων των ζευγαριών, η ανάγκη για επαλήθευση και καταγραφή τους κατά τη διάρκεια μιας διαδικασίας διαζυγίου θα αποκτήσει πολύ μεγαλύτερη σημαντικότητα», δήλωσε ο Σετλς.
Ο Σετλς επισήμανε επίσης ότι «πρέπει να ληφθούν υπόψη οι φορολογικές υποχρεώσεις των συζύγων, οι οποίες χρειάζεται να εξεταστούν και να διευθετηθούν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας του διαζυγίου».
«Υπάρχουν πολλαπλά φορολογικά ζητήματα με τα οποία οι περισσότεροι, ακόμη και οι δικηγόροι, δεν είναι πλήρως εξοικειωμένοι», ανέφερε ο Σετλς, προσθέτοντας ότι ο αριθμός των φορολογικών υποχρεώσεων και των απαιτήσεων αναφοράς που προκύπτουν ακόμα και από μία μόνο συναλλαγή «μπορεί να εκπλήξει ακόμα και τους πιο έμπειρους νομικούς».
«Οι περισσότεροι δικηγόροι δεν κατανοούν πλήρως τον τρόπο λειτουργίας και τα τεχνικά χαρακτηριστικά των κρυπτονομισμάτων και προχωρούν χωρίς να έχουν επαληθεύσει σημαντικά στοιχεία», είπε ο Σετλς.
Σε πολλές περιπτώσεις, οι σύζυγοι δεν γνώριζαν ότι ο/η σύντροφός τους είχε επενδύσει σε κρυπτονομίσματα. Όταν τα ψηφιακά αυτά περιουσιακά στοιχεία πρέπει να μοιραστούν, ενδέχεται προκύψουν σημαντικές φορολογικές υποχρεώσεις. Αυτό σημαίνει ότι το άτομο που λαμβάνει ψηφιακά κεφάλαια ίσως χρειαστεί να πληρώνει φόρους για την αύξηση της αξίας τους από την στιγμή που αγοράστηκαν, ποσό το οποίο μπορεί να είναι πολύ υψηλό.
«Σε αντίθεση με έναν παραδοσιακό τραπεζικό λογαριασμό, η αξία των κρυπτονομισμάτων μπορεί να μεταβληθεί έντονα ακόμα και μέσα σε μία ημέρα», εξήγησε η Μπάουερ. «Η πώληση των κρυπτονομισμάτων για τον διαμοιρασμό της περιουσίας μπορεί να προκαλέσει διαφωνίες σχετικά με την τρέχουσα αξία τους μεταξύ των συζύγων. Αν διατηρηθούν χωρίς πώληση, οι συνεχείς διακυμάνσεις στην αξία τους μπορεί να δημιουργήσουν νέες εντάσεις ανάμεσα στους συζύγους», πρόσθεσε.
Η παρακολούθηση των κρυπτονομισμάτων από τις αρχές είναι δύσκολη, καθώς η Εφορία μέχρι σήμερα δεν εφαρμόζει αυστηρούς και συγκεκριμένους κανόνες για την καταγραφή και τον έλεγχο αυτών των ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων. Αυτό δυσχεραίνει την επαλήθευση των στοιχείων και τον έλεγχο των συναλλαγών, αν και οι κανόνες πρόκειται να γίνουν αυστηρότεροι για τις δηλώσεις που θα υποβληθούν το 2026 και αφορούν το φορολογικό έτος 2025.
«Υπάρχουν πολλά στοιχεία που πρέπει να εξεταστούν. Πολλοί δικηγόροι δείχνουν ότι κατανοούν το θέμα, αλλά στην πραγματικότητα δυσκολεύονται να παρακολουθήσουν όλες τις λεπτομέρειες», εξήγησε ο Σετλς.
Οι εταιρείες που παρέχουν υπηρεσίες εντοπισμού κρυπτονομισμάτων σε περιπτώσεις διαζυγίου συνήθως αναλαμβάνουν δράση μόνο όταν υπάρχει σοβαρή υπόνοια ότι ένας σύζυγος αποκρύπτει σημαντικά ψηφιακά περιουσιακά στοιχεία. Ο Σετλς εξήγησε ότι η βασική αμοιβή για τις υπηρεσίες της εταιρείας ξεκινά από 9.000 δολάρια, ενώ μια πλήρης διερεύνηση μπορεί να κοστίσει έως 50.000 δολάρια. Το κόστος αυτό συχνά υπερβαίνει τις αμοιβές ενός δικηγόρου.
Προβλήματα και προκλήσεις στη διανομή κρυπτονομισμάτων σε διαζύγια
Σε περίπτωση διαζυγίου, τα κρυπτονομίσματα που αποκτήθηκαν κατά τη διάρκεια του γάμου θεωρούνται μέρος της κοινής περιουσίας του ζευγαριού. Τα δικαστήρια δεν παραχωρούν στον κάθε σύζυγο το ίδιο το ηλεκτρονικό σύστημα ή τον λογαριασμό όπου φυλάσσονται τα κρυπτονομίσματα, γιατί πρόκειται για στοιχεία που δεν μπορούν να χωριστούν ή να μεταβιβαστούν αυτούσια. Αυτό που μοιράζεται είναι η οικονομική αξία των κρυπτονομισμάτων. Η αξία αυτή εκτιμάται και κατανέμεται σύμφωνα με τις ισχύουσες νομικές διαδικασίες.
«Ο νόμος δεν θεωρεί τα κρυπτονομίσματα ιδιαίτερα ασυνήθιστα ή άξια ειδικής αντιμετώπισης», δήλωσε ο Ρόμαν Μπεκ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Bentley, όπου διευθύνει το Crypto Ledger Lab. «Για φορολογικούς λόγους και για τους περισσότερους κανόνες περί περιουσίας, τα κρυπτονομίσματα θεωρούνται περιουσιακά στοιχεία και όχι ακριβώς χρήματα», πρόσθεσε.
Στην περίπτωση διαζυγίου, τα δικαστήρια και οι δικηγόροι συνήθως επιλέγουν μία από τις τρεις λύσεις: να διανεμηθεί με δίκαιο και αναλογικό τρόπο το σύνολο της αξίας των κρυπτονομισμάτων που ανήκει στο ζευγάρι, να πωληθούν τα κρυπτονομίσματα και να μοιραστούν τα έσοδα, ή να κρατήσει ο ένας τα κρυπτονομίσματα και να δώσει στον άλλον άλλα περιουσιακά στοιχεία που έχουν την ίδια αξία, ώστε η μοιρασιά να θεωρείται δίκαιη.
«Το πραγματικό ζήτημα δεν είναι «ποιος παίρνει τα κρυπτονομίσματα;», αλλά «πώς μοιράζεται η αξία τους στους συζύγους;»», εξήγησε ο Μπεκ.
«Από τεχνική άποψη, ένας ψηφιακός λογαριασμός για τα κρυπτονομίσματα είναι απλώς ένα σύνολο κωδικών που επιτρέπουν την πρόσβαση στα νομίσματα. Αυτοί οι κωδικοί μπορεί να φυλάσσονται σε ηλεκτρονικές συσκευές όπως υπολογιστές ή κινητά, σε ειδικές εφαρμογές, ή ακόμα και σε χαρτί. Σε περίπτωση διαζυγίου, ο λογαριασμός δεν μπορεί να χωριστεί σε μέρη, αλλά αξία των κρυπτονομισμάτων πρέπει να μοιραστεί με άλλους τρόπους, όπως πώληση ή ανταλλαγή με άλλα περιουσιακά στοιχεία», είπε ο Μπεκ.
Βασικό προβληματισμό αποτελεί το γεγονός ότι η αξία των κρυπτονομισμάτων μέρα με τη μέρα μεταβάλλεται σημαντικά, δημιουργώντας διαφωνίες ανάμεσα σε ένα ζευγάρι που βρίσκεται σε διαδικασία διαζυγίου για το «πώς» και «πότε» θα γίνει διαμοιρασμός της αξίας των ψηφιακών περιουσιακών τους στοιχείων.
Τους τελευταίους δύο μήνες, η αξία του bitcoin σημείωσε σημαντική πτώση της αξίας του κατά 35%, προβληματίζοντας τους επενδυτές. Οι καθημερινές διακυμάνσεις καταγράφουν μεγάλες ανόδους, αλλά και πτώσεις της αξίας των κρυπτονομισμάτων.
Μια ορθολογική λύση για τα ζευγάρια θα ήταν να δημιουργήσει ο κάθε σύντροφος έναν ξεχωριστό λογαριασμό για κρυπτονομίσματα, ώστε να μπορούν να συνεχίσουν να κατέχουν το μερίδιό τους, ή να συντάξουν μια νομική συμφωνία που να αποδίδει ένα μέρος της αξίας στο ένα μέλος, και το υπόλοιπο στο δεύτερο μέλος.
«Δεν υπάρχει ανάγκη για πώληση κρυπτονομισμάτων σε τέτοιες περιπτώσεις», είπε ο Μπεκ. «Ωστόσο, συχνά ένας από τους δύο συντρόφους μέρος δεν είναι εξοικειωμένος με την κατοχή λογαριασμού και επομένως δεν αισθάνεται άνετα με αυτή τη λύση».
«Φυσικά, ένα ζευγάρι που πρόκειται να πάρει διαζύγιο δεν θα ήθελε να προχωρήσει σε πώληση των κρυπτονομισμάτων που έχει στην κατοχή του σε μια περίοδο που η πώληση θα οδηγούσε σε ζημιές, και όχι κέρδη. Σε αυτή την περίπτωση, δεν είναι ασυνήθιστη η ανάθεση της λειτουργίας του λογαριασμού σε έναν αξιόπιστο τρίτο, ο οποίος ενεργεί ως αντιπρόσωπος εκ μέρους και των δύο. Ο αντιπρόσωπος αυτός μπορεί να πουλήσει τα κρυπτονομίσματα μόλις βελτιωθούν οι συνθήκες της αγοράς και υπάρχει δυνατότητα επίτευξης ενός ελάχιστου συμφωνημένου κέρδους», είπε ο Μπεκ.
«Ενώ από οικονομική και τεχνική άποψη δεν υπάρχει κανένα εμπόδιο σε αυτή την προσέγγιση, είναι απαραίτητο να συμφωνήσουν και οι δύο σύντροφοι. Βέβαια, οι περισσότεροι φέρονται να θέλουν η διαδικασία να τελειώσει το συντομότερο δυνατό», πρόσθεσε ο ίδιος.
Ένα σημαντικό πλεονέκτημα των κρυπτονομισμάτων είναι ότι, παρότι συχνά επιτρέπουν τη διατήρηση της ανωνυμίας των κατόχων τους, ορισμένα χαρακτηριστικά τους μπορούν να προσφέρουν διαφάνεια και να διευκολύνουν διαδικασίες όπως αυτή του διαζυγίου.
«Τα δημόσια ψηφιακά συστήματα καταγραφής συναλλαγών, όπως αυτά που χρησιμοποιούνται για τα πιο γνωστά ψηφιακά νομίσματα, είναι απόλυτα διαφανή και κάθε συναλλαγή καταγράφεται μόνιμα. Έτσι, δημιουργείται ένα πλήρες αρχείο ελέγχου, στο οποίο κάθε κίνηση χρημάτων μπορεί να εντοπιστεί με ακρίβεια. Το πραγματικό όριο στην αξιοποίηση αυτών των δεδομένων δεν το θέτει ο νόμος, αλλά οι δυνατότητες της εγκληματολογικής ανάλυσης», σύμφωνα με τον Μπεκ.
Έρευνες των τελευταίων ετών, όπως αυτές των οργανισμών Gallup και Pew Research, δείχνουν ότι περίπου το 14% έως 17% των ενηλίκων στις Ηνωμένες Πολιτείες κατέχουν ψηφιακά νομίσματα. Η ευρεία χρήση τους αναγκάζει το οικογενειακό δίκαιο να βασίζεται όλο και περισσότερο σε αντικειμενικά δεδομένα για τη λήψη αποφάσεων.
Ο συνδυασμός πλήρως καταγεγραμμένων οικονομικών συναλλαγών και εξελιγμένων εργαλείων ανάλυσης δίνει στους δικηγόρους και τους δικαστές δυνατότητα να παρακολουθούν με μεγάλη ακρίβεια την οικονομική δραστηριότητα των ιδιωτών.
«Βασικό ερώτημα για το μέλλον δεν αποτελεί τόσο το αν στο μέλλον θα είναι δυνατόν να εντοπίζονται οι μεταφορές περιουσιακών στοιχείων, όσο το εάν τα δικαστήρια θα απαιτούν αυτού του είδους τον έλεγχο στις καθημερινές υποθέσεις διαζυγίου, και σε τι βαθμό», σύμφωνα με τον Μπεκ.
Παράλληλα, η προσπάθεια απόκρυψης περιουσιακών στοιχείων από ιδιώτες αναμένεται να συνεχιστεί. Ο Σετλς σημειώνει ότι ακόμη και σήμερα «μπορεί συχνά να εντοπιστούν αλλαγές στα καταγεγραμμένα οικονομικά των ιδιωτών μέσα σε είκοσι λεπτά».
Παρόλα αυτά, οι ιδιώτες προχωρούν σε μεταφορές ή προσωρινή απόκρυψη των περιουσιακών τους στοιχείων. Αυτές οι κινήσεις όμως μπορούν να εντοπιστούν και να καταγραφούν από τις αρμόδιες αρχές.
Διαβάστε ακόμη
Μειώσεις φόρων και νέες αυξήσεις μισθών φέρνει το 2026
Παντελής Σταγάκης: Ο «βασιλιάς» των γερανών και των μεγάλων έργων (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.