Ο Φρανκ Γκέρι, ο αρχιτέκτονας που μεταμόρφωσε το άγνωστο έως τότε Μπιλμπάο σε παγκόσμιο προορισμό χάρη στο κυματιστό, τιτάνιο Guggenheim Museum και καθόρισε μια ολόκληρη εποχή εντυπωσιακής αρχιτεκτονικής μορφοπλασίας, πέθανε σε ηλικία 96 ετών. Σύμφωνα με τους New York Times, ο Γκέρι άφησε την τελευταία του πνοή την Παρασκευή στο σπίτι του στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνιας, όπου ζούσε με τη σύζυγό του, Μπέρτα, σε ένα από τα πιο εμβληματικά προσωπικά του αρχιτεκτονικά πειράματα.
Τα καμπυλωτά, λαμπερά, «ρευστά» και σχεδόν σαν γλυπτά έργα του —με κορυφαίο το Guggenheim του Μπιλμπάο— ενθουσίασαν το κοινό και ανέδειξαν πώς η σύγχρονη αρχιτεκτονική μπορεί να αναγεννήσει μια πόλη. Ο Γκέρι υπήρξε πρωτοπόρος στη χρήση ψηφιακών εργαλείων για την υλοποίηση σχεδίων που έως τότε θεωρούνταν «αδύνατα» στην πράξη.
Μεταξύ των σημαντικότερων έργων του στις ΗΠΑ ήταν η Αίθουσα Συναυλιών Walt Disney στο Λος Άντζελες, ένα έργο 15 ετών με συνεχείς καθυστερήσεις και χρηματοδοτικά εμπόδια, το οποίο ολοκληρώθηκε το 2003 και θεωρείται σήμερα αριστούργημα ακουστικής και αισθητικής. Ο Γκέρι το περιέγραφε ως «το σαλόνι της πόλης». Απέναντι από αυτό, το 2022 ολοκληρώθηκε το πολυώροφο συγκρότημα The Grand, ακόμη μία φιλόδοξη δημιουργία του.
Το 1989 τιμήθηκε με το βραβείο Pritzker, την κορυφαία διάκριση στην αρχιτεκτονική. Η επιτροπή τον παρομοίασε με την τζαζ: αυθόρμητο, αυτοσχεδιαστικό, γεμάτο ζωντάνια. Παράλληλα, ο Γκέρι αρνιόταν να ενταχθεί σε κατηγορίες ή «κινήματα».
Το θαύμα του Μπιλμπάο
Στις αρχές της δεκαετίας του ’90, ο Γκέρι κέρδισε τον διεθνή διαγωνισμό για τον σχεδιασμό του νέου παραρτήματος του Μουσείου Guggenheim στη Χώρα των Βάσκων. Μαζί με τον τότε διευθυντή του Ιδρύματος, Τόμας Κρένς, οραματίστηκαν ένα μουσείο που θα ανέτρεπε κάθε κανόνα του 20ού αιώνα. Ο Γκέρι εμπνεύστηκε από την «ωμή βιομηχανική ομορφιά» του Μπιλμπάο και δημιούργησε ένα συγκλονιστικό σύμπλεγμα από τιτάνιο και ασβεστόλιθο, που μοιάζει άλλοτε με πλοίο κι άλλοτε με ημιδιαλυμένο γλυπτό.
Το μουσείο άνοιξε το 1997 και προσέλκυσε 1,3 εκατ. επισκέπτες τον πρώτο χρόνο, αλλάζοντας για πάντα τον τρόπο με τον οποίο οι πόλεις αντιλαμβάνονται τη δύναμη της αρχιτεκτονικής. Το «φαινόμενο Μπιλμπάο» γεννήθηκε: η ιδέα ότι ένα μοναδικό κτίριο μπορεί να αναζωογονήσει οικονομικά μια ολόκληρη περιοχή.
Οι καλλιτεχνικές του επιρροές και η ιδιοσυγκρασία του
Ο Γκέρι συχνά ανέφερε ότι το σχέδιο ήταν γι’ αυτόν «ένας τρόπος σκέψης». Εμπνεόταν από ζωγράφους όπως ο Φρανκ Στέλα και ο Τζάσπερ Τζονς. Από μικρός γοητευόταν από τα ψάρια —μια εμμονή που ενσωμάτωσε σε πολλά έργα του, από γλυπτά μέχρι κτίρια.
Γεννήθηκε το 1929 στο Τορόντο ως Εφραΐμ Όουεν Γκόλντμπεργκ. Μετακόμισε στο Λος Άντζελες το 1947 και σπούδασε αρχιτεκτονική στο UCLA. Ανοιξε το γραφείο του το 1967 και η πρώτη μεγάλη του αναγνώριση ήρθε με το Merriweather Post Pavilion στο Μέριλαντ.
Το σπίτι του στη Σάντα Μόνικα, που ανακαίνιζε επί χρόνια, έγινε σημείο αναφοράς και παράλληλα αιτία αντιδράσεων από γείτονες που δεν αποδέχονταν την avant-garde αισθητική του.
Από το Vitra μέχρι το Dancing House
Μεταξύ των εμβληματικών έργων του συγκαταλέγονται:
- Το Vitra Design Museum στη Γερμανία
- Το Dancing House στην Πράγα
- Το IAC Building στη Νέα Υόρκη
- Ο ουρανοξύστης 8 Spruce Street, ο ψηλότερος τότε οικιστικός πύργος της Νέας Υόρκης
Η εταιρεία του πρωτοστάτησε στην υιοθέτηση ψηφιακής τεχνολογίας για τον σχεδιασμό σύνθετων κατασκευών, παρότι ο ίδιος ισχυριζόταν ότι δεν αγαπούσε ιδιαίτερα τους υπολογιστές.
Ορισμένα έργα του προκάλεσαν προβλήματα: η Disney Hall χρειάστηκε τροποποίηση στο εξωτερικό της λόγω θάμβωσης που προκαλούσε έντονη αντανάκλαση του ήλιου, ενώ το MIT κατέθεσε μήνυση για κατασκευαστικά ζητήματα στο κτίριο Stata Center, που τελικά επιλύθηκε φιλικά.
Ο Γκέρι παντρεύτηκε δύο φορές και απέκτησε τέσσερα παιδιά.
Ο Φρανκ Γκέρι αφήνει πίσω του ένα έργο που όχι μόνο σημάδεψε τη σύγχρονη αρχιτεκτονική, αλλά και απέδειξε ότι ένα κτίριο μπορεί να γίνει πολιτιστικό γεγονός, οικονομικός καταλύτης και καλλιτεχνικό τοπόσημο ταυτόχρονα — ένας αρχιτέκτονας που, όπως έγραφαν οι κριτικοί, «μεταμόρφωνε οτιδήποτε γνώριζες σε κάτι εντελώς νέο».
Διαβάστε ακόμη
Nvidia: Το ταμείο $60 δισ., οι επενδύσεις «μαμούθ» και η πάλη με την… υπερβολική ρευστότητα
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.