Τη φετινή εορταστική περίοδο, όσοι ξετυλίγουν μια σοκολάτα ενδέχεται να ανακαλύψουν ότι δεν περιέχει… σοκολάτα. Οι έντονες διακυμάνσεις στην αγορά, οι αυξανόμενες ανησυχίες για τη βιωσιμότητα και τα ζητήματα ηθικής προμήθειας έχουν οδηγήσει ορισμένους παραγωγούς στο να εγκαταλείψουν το κακάο, αντικαθιστώντας το με εναλλακτικά συστατικά. Το αποτέλεσμα είναι μια ολοένα και πιο διαδεδομένη άποψη ότι η «αληθινή» σοκολάτα κινδυνεύει να μετατραπεί σε είδος πολυτελείας για τους καταναλωτές.

Αναταραχή στην αγορά κακάο

Οι δυσμενείς αγροτικές συνθήκες στη Γκάνα και την Ακτή Ελεφαντοστού, τους δύο μεγαλύτερους παραγωγούς κακάο παγκοσμίως, έχουν πλήξει τις σοδειές τα τελευταία χρόνια, προκαλώντας ακραία μεταβλητότητα στις τιμές. Αφού εκτοξεύθηκαν σε ιστορικά υψηλά άνω των 12.000 δολαρίων προς τα τέλη του περασμένου έτους, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης κακάο έχουν υποχωρήσει περισσότερο από 50% μέσα στο 2025, καθώς εμφανίζονται δειλά σημάδια ανάκαμψης των καλλιεργειών.

Η αστάθεια αυτή έχει κρατήσει τις επιχειρήσεις του κλάδου σε συνεχή επιφυλακή και τελικά έχει περάσει στα καταναλωτικά προϊόντα. Στοιχεία από την Circana και το γραφείο στατιστικής εργασίας των ΗΠΑ δείχνουν ότι οι τιμές της σοκολάτας αυξήθηκαν κατά 30% στο δωδεκάμηνο έως τον Οκτώβριο. Σύμφωνα με το CNBC, στην ανακοίνωση αποτελεσμάτων τρίτου τριμήνου, η Mondelez International, παραγωγός των Cadbury, Milka και Toblerone, επισήμανε τη «μεταβλητότητα του κακάο» και την «ικανότητα αποτελεσματικής αντιστάθμισης» του σχετικού κόστους ως δυνητικούς κινδύνους για την επίτευξη των οικονομικών της στόχων.

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον αβεβαιότητας, ορισμένοι κατασκευαστές επιλέγουν να μειώσουν την έκθεσή τους στην αγορά κακάο, τροποποιώντας τη σύνθεση των προϊόντων τους.

Από «σοκολάτα» σε «γεύση σοκολάτας»

Νωρίτερα φέτος, αλλαγές στη σύνθεση των σοκολατένιων μπαρών McVitie’s Club και Penguin προκάλεσαν αντιδράσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο, όταν έγινε γνωστό ότι τα προϊόντα αυτά δεν μπορούσαν πλέον να χαρακτηρίζονται ως σοκολάτα. Η μητρική εταιρεία Pladis μείωσε την περιεκτικότητα σε κακάο, με στόχο τον περιορισμό του κόστους, με αποτέλεσμα τα προϊόντα να φέρουν πλέον την ένδειξη «γεύση σοκολάτας».

Η Pladis αρνήθηκε να σχολιάσει εάν οι αλλαγές επηρέασαν τις πωλήσεις. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Μάσιμο Σαμπατίνι, συνιδρυτή και διευθύνοντα σύμβουλο της ιταλικής startup Foreverland, η απομάκρυνση από το κακάο κερδίζει έδαφος διεθνώς, σε τέτοιο βαθμό που η χρήση «ψεύτικης» σοκολάτας ενδέχεται να καταστεί ο κανόνας για πιο οικονομικά προϊόντα. Η Foreverland χρησιμοποιεί χαρούπι, σπόρους κολοκύθας και ρεβίθια για να δημιουργήσει ένα προϊόν με χαρακτηριστικά σοκολάτας, το οποίο προμηθεύει σε εταιρείες ζαχαροπλαστικής, αρτοποιίας και παγωτού.

«Στον χώρο της σοκολάτας υπάρχουν πολλά προϊόντα, από μπάρες έως εκείνα όπου το κακάο δεν είναι ο πρωταγωνιστής αλλά απλώς συμμετέχει», εξηγεί. «Πιστεύω ότι η εναλλακτική σοκολάτα θα αντικαταστήσει αυτό το μεγάλο τμήμα της αγοράς, ενώ οι καθαρές μπάρες σοκολάτας θα γίνονται ολοένα και περισσότερο είδος πολυτελείας». Ως παράδειγμα, ο Σαμπατίνι αναφέρθηκε στη μόδα της Dubai chocolate, όπου ορισμένες μπάρες πωλούνται έως και 80 ευρώ το κιλό.
Βιωσιμότητα και ηθική προμήθεια

Πέρα από το κόστος, οι παραγωγοί εναλλακτικών προϊόντων προβάλλουν τα πλεονεκτήματά τους σε όρους βιωσιμότητας και ηθικής προμήθειας, σε έναν κλάδο που εδώ και χρόνια δέχεται κριτική. «Η σοκολάτα χρησιμοποιείται σε αμέτρητες εφαρμογές ως σνακ, μπισκότο, επικάλυψη ή μπάρα», σημειώνει ο Σαμπατίνι. «Σε πολλά από αυτά τα προϊόντα, όπου το κακάο δεν είναι πρωταγωνιστής, οι εναλλακτικές λύσεις μπορούν να προσφέρουν πιο βιώσιμα προϊόντα και ταυτόχρονα να αποσυμπιέσουν την εφοδιαστική αλυσίδα κακάο».

Ο Ντρου Γκέραγκτι, χρηματιστής εμπορευμάτων στη Νέα Υόρκη, επισημαίνει ότι, παρά τα σημάδια αποκλιμάκωσης στις τιμές των futures, η «καθαρή» σοκολάτα ενδέχεται να παραμείνει ακριβή για αρκετό διάστημα. Οι μεγάλοι χρήστες κακάο κλειδώνουν τιμές μήνες νωρίτερα, ενώ οι μικρότεροι παραγωγοί έχουν περιορισμένη δυνατότητα αντιστάθμισης.

«Οι χαμηλότερες τιμές σήμερα θα περάσουν στα ράφια έπειτα από έξι έως οκτώ μήνες», εξηγεί, τονίζοντας ότι οι αυξήσεις του 2023 και του 2024 άργησαν να φανεί στους καταναλωτές λόγω παλαιότερων συμβολαίων.

Το μέλλον της σοκολάτας

Η Γερμανίδα Planet A Foods, που παράγει το εναλλακτικό προϊόν ChoViva από ηλιόσπορους, βλέπει τη ζήτηση να αυξάνεται. «Τα προβλήματα στην εφοδιαστική αλυσίδα κακάο δεν πρόκειται να εξαφανιστούν», σημειώνει η υπεύθυνη μάρκετινγκ, Τζέσικα Καρχ. «Οι τιμές μπορεί να σταθεροποιηθούν, αλλά δύσκολα θα επιστρέψουν στα χαμηλά του παρελθόντος».

Στην αγορά δραστηριοποιούνται ήδη αρκετές startups, από τη βρετανική Nukoko έως την αμερικανική Voyage Foods, προσφέροντας αυτό που αποκαλούν «σοκολάτα χωρίς κακάο». Σύμφωνα με τη Νατάσα Λίνχαρτ, διευθύνουσα σύμβουλο της Atlante, οι εναλλακτικές λύσεις θα βρουν θέση κυρίως σε εξειδικευμένες εφαρμογές, όπως γεμίσεις, επικαλύψεις και προϊόντα αρτοποιίας, όπου μπορεί να μειωθεί η περιεκτικότητα σε κακάο χωρίς να χαθεί η αίσθηση πολυτέλειας. Ωστόσο, για τις κλασικές μπάρες σοκολάτας, το κακάο αναμένεται να παραμείνει ο βασικός πυλώνας. «Η συναισθηματική αξία της «αληθινής σοκολάτας» παραμένει ισχυρή», σημειώνει η Λίνχαρτ.

Ωστόσο, όπως παραδέχεται ο Γκέραγκτι, το «τραύμα» της πρόσφατης εκτίναξης τιμών έχει αφήσει το αποτύπωμά του. «Όταν το βούτυρο κακάο έφτασε να κοστίζει τρεις φορές περισσότερο από τα futures, οι παραγωγοί άρχισαν να ψάχνουν υποκατάστατα. Ακόμη κι αν οι τιμές έχουν υποχωρήσει, η σκέψη παραμένει: γιατί να πληρώσεις περισσότερα, όταν μπορείς να αντικαταστήσεις μέρος του κακάο».  Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η σοκολάτα, όπως τη γνωρίζαμε, ίσως οδεύει προς ένα μέλλον όπου θα αποτελεί λιγότερο καθημερινή απόλαυση και περισσότερο πολυτελές έδεσμα.

Διαβάστε ακόμη

Οι ΗΠΑ αναζητούν επενδυτικές ευκαιρίες στην Ελλάδα (pics)

Περιζήτητα τα ομόλογα επιχειρήσεων και τραπεζών το 2025

Morgan Stanley: Τα πέντε κρίσιμα ζητήματα που θα καθορίσουν τις αγορές το 2026

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα