Παγκόσμια ύφεση: Γιατί οι προβλέψεις του ΔΝΤ είναι χειρότερες από ό,τι δείχνουν

Παρότι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) δεν υπήρξε φειδωλό σε δραματικούς χαρακτηρισμούς κατά την παρουσίαση της πρώτης του έκθεσης για την παγκόσμια οικονομία μετά την πανδημία του κορωνοϊού -μέχρι και τον όρο «ύφεση του παγκόσμιου lockdown» εισήγαγε- δεν είναι οι χαρακτηρισμοί και οι όροι που θα έπρεπε να μας τρομάξουν, αλλά ούτε και οι άμεσες προβλέψεις. Αυτό που θα πρέπει να μας ανησυχήσει είναι οι εκτιμήσεις του Ταμείου για την ανάκαμψη μετά την επερχόμενη ύφεση.

Όπως ήταν αναμενόμενο το Ταμείο απομακρύνθηκε κατά πολύ από τις προηγούμενες, προ της πανδημίας, προβλέψεις του για παγκόσμια ανάπτυξη της τάξης του 3,3%, εκτιμώντας ότι φέτος το παγκόσμιο ΑΕΠ θα συρρικνωθεί κατά 3%. Το Ταμείο χαρακτηρίζει την πρόβλεψή του αυτή ως τη βαθύτερη πτώση από την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης, προειδοποιώντας για το χειρότερο πλήγμα από τη δεκαετία του 1930.

Η επικεφαλής οικονομολόγος του Ταμείου, Γκίτα Γκοπιναθ, δήλωσε ότι αυτή η κρίση δεν μοιάζει με καμία άλλη και βέβαια δεν συγκρίνεται με το 2009, την χειρότερη χρονιά της χρηματοπιστωτικής κρίσης, καθώς τότε η παγκόσμια ανάπτυξη υποχώρησε κατά μόλις 0,1%.

Για την Ευρωζώνη συνολικά το Ταμείο προβλέπει ύφεση κατά 7,5%, ενώ εξίσου μεγάλα είναι τα νούμερα για τις τέσσερις μεγαλύτερες χώρες της ζώνης: Για την Γερμανία προβλέπεται ύφεση στο -7%, για την Γαλλία στο -7,2% για την Ιταλία στο -9,1% και για την Ισπανία στο -8%. Για τις ΗΠΑ προβλέπεται υφεση στο -5,9% φέτος.

Η κ. Γκοπιναθ δήλωσε ότι “αυτή είναι μια βαθιά ύφεση. Πρόκειται για ύφεση που συνεπάγεται ζητήματα φερεγγυότητας και ανεργία που ανεβαίνει σημαντικά και αυτά αφήνουν σημάδια”.

Πριν φτάσουμε όμως στα σημάδια, η έκθεση του Ταμείου δεν εξαντλούνταν στις φετινές προβλέψεις, είχε και ένα άλλο σκέλος πολύ πιο αισιόδοξο, τις εκτιμήσεις ανάπτυξης για τον επόμενο χρόνο, το 2021. Σύμφωνα λοιπόν με το Ταμείο η παγκόσμια οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 5,8% το 2021, η Ευρωζώνη θα σημειώσει ανάπτυξη κατά 4,7% όπως και οι ΗΠΑ και οι τέσσερις μεγαλύτερες χώρες του ευρώ σε ποσοστά που κυμαίνονται από 4,3% έως 5,2%.

Το καλό νέο λοιπόν είναι ότι το Ταμείο μπορεί να προβλέπει την χειρότερη ύφεση που έχουμε δει αλλά ήδη από τον επόμενο χρόνο προβλέπει ανάκαμψη. Μάλιστα η προβλεπόμενη αύξηση της παγκόσμιας ανάπτυξης κατά 5,8% το 2021 εφόσον επιβεβαιωθεί θα αποτελεί και το μεγαλύτερο ρυθμό ανάπτυξης από το 1980.
Άρα, η «υφεση του παγκόσμιου lockdown» η «μεγαλύτερη από το 1930» θα είναι κάτι σύντομο, μια παρένθεση 8 μηνών. Φυσικά, το συμπέρασμα αυτό είναι λάθος.

Κατά αρχήν θα πρέπει να υπολογίζουμε ότι το Ταμείο όπως πάντα για τις προβλέψεις του εργάζεται στη βάση σεναρίων από το καλύτερο έως το χειρότερο. Το καλύτερο σενάριο του Ταμείου είναι η πανδημία να διαρκέσει περισσότερο από όσο αναμένεται. Το επόμενο καλύτερο είναι η πανδημία να επανέλθει το 2021 και το χειρότερο σενάριο είναι ο συνδυασμός των δύο παραπάνω, δηλαδή η πανδημία και να διαρκέσει περισσότερο από όσο αναμένεται και να επιστρέψει το 2021. Επιπλέον και τα τρία αυτά σενάρια εξαρτώνται άμεσα από τις ιατρικές εξελίξεις στο μέτωπο του κορωνοϊού, αλλά στην τρέχουσα κατάσταση που αποτελεί και τη βάση δημιουργίας κάθε σεναρίου δεν υπάρχει αποτελεσματικό φάρμακο αντιμετώπισης του ιού ούτε και εμβόλιο, οπότε το χειρότερο σενάριο έχει αυξημένες πιθανότητες πραγματοποίησης.

Η κ. Γκοπιναθ ήδη στις δηλώσεις της υπαινίχθηκε ότι τα χειρότερα είναι μπροστά μας και ξεπερνούν κατά πολύ τους 8 εναπομείναντες μήνες των επίσημων προβλέψεων του Ταμείου για την παγκόσμια ύφεση. Όπως είπε η ύφεση και η ανεργία που προκαλεί αφήνουν σημάδια.

Ακόμα λοιπόν και εάν το Ταμείο επιβεβαιωθεί και ο ρυθμός ανάπτυξης μεμονωμένα στις χώρες και παγκοσμίως το 2021 είναι αυτός που προβλέπει δεν θα είναι αρκετός ώστε να υπερκεράσει τις συνέπειες της ύφεσης. Όπως αναφέρει στην έκθεση η ανάπτυξη τόσο στις προηγμένες όσο και στις αναδυόμενες αγορές θα κινείται με ρυθμό αρκετά κάτω από τις τάσεις που είχε πριν από την πανδημία σε όλο το 2021. Όσοι ανέμεναν μια ραγδαία ανάπτυξη τύπου V (ραγδαία πτώση ακολουθούμενη από ραγδαία άνοδο) θα πρέπει να αναθεωρήσουν.

Όπως αναφέρεται στην έκθεση «Μια μερική ανάκαμψη προβλέπεται για το 2021, με τους παραπάνω ρυθμούς ανάπτυξης, αλλά το επίπεδο του ΑΕΠ θα παραμείνει κάτω από την τάση που είχε πριν την πανδημία και με σημαντική αβεβαιότητα σχετικά με τη δυναμική της ανάκαμψης».

Επιπλέον, εάν το «παγωμα» των οικονομιών χρειαστεί να παραταθεί πέραν του δευτέρου τριμήνου του έτους και ο COVID-19 επανέλθει το 2021 με ένα ηπιότερο τρόπο -εάν δηλαδή επιβεβαιωθεί το χειρότερο σενάριο του Ταμείου- το συνολικό οικονομικό πλήγμα θα είναι διπλάσιο από ό,τι εκτιμάται, αναφέρει το Ταμείο.

Συνοψίζοντας, το χειρότερο σενάριο του Ταμείου (παράταση του lockdown, επανεμφάνιση του ιού) έχει αυξημένες πιθανότητες επιβεβαίωσης. Σε μια τέτοια περίπτωση το συνολικό πλήγμα θα είναι διπλάσιο και ο εκτιμώμενος ρυθμός ανάπτυξης για το 2021 δεν επαρκεί για να αντισταθμίσει τις φετινές συνέπειες αλλά ούτε και για να σβήσει τα σημάδια που θα αφήσει η φετινή ύφεση.