Ο πλανήτης έχει συγκλονιστεί από το ανείπωτο νέο της απώλειας του Πάπα Φραγκίσκου, ενός ηγέτη που άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζουμε την πίστη και την ανθρωπιά. Η μακρά πορεία του, γεμάτη προκλήσεις και νίκες, χαρακτηρίστηκε από αδιάκοπη αγάπη για τον πλησίον, υπέρβαση των θρησκευτικών φραγμών και συνεχή επιδίωξη της κοινωνικής δικαιοσύνης. Σήμερα, μετά τα τελευταία προβλήματα υγείας που του προκάλεσαν σοβαρές επιπλοκές και τον οδήγησαν στην εκδημία, θυμόμαστε με σεβασμό κάποιες στιγμές της ζωής του και του έργο του, που άγγιξε εκατομμύρια ζωές.

Δυστυχώς, οι τελευταίες ημέρες του Πάπα Φραγκίσκου χαρακτηρίστηκαν από σοβαρά ιατρικά προβλήματα, τα οποία είχαν ήδη προκαλέσει ανησυχία στους στενούς συνεργάτες του, αλλά και στους πιστούς του. Οι γιατροί του Βατικανού είχαν προειδοποιήσει για την εξασθένηση της καρδιακής του λειτουργίας και για επιπλοκές στο αναπνευστικό του σύστημα. Παρά τις δυσκολίες, ο ίδιος συνέχιζε το έργο του με ακούραστη πίστη και αφοσίωση, αφήνοντας πίσω του ένα παράδειγμα ανθρωπιάς και ανθεκτικότητας που συγκλόνισε τους ανθρώπους σε κάθε γωνιά του πλανήτη.

Το πέρασμά του από την Ελλάδα είναι αξιομνημόνευτο, τελώντας θεία λειτουργία στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, όπως και η συζήτηση που είχε με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, το 2021. Φυσικά, και για την ιδιαίτερα τιμητική δήλωσή του, «χωρίς την Ελλάδα, ο κόσμος δεν θα ήταν αυτό που είναι σήμερα».

Το πραγματικό του όνομα ήταν Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο. Γεννημένος στην Αργεντινή, έγινε γνωστός για την αφοσίωση στην πνευματικότητα και στην κοινωνική δικαιοσύνη, στοιχεία που του χάρισαν τη φήμη που τον οδήγησε στο πιο υψηλό αξίωμα της θρησκευτικής ιεραρχίας. Η εκλογή του το 2013 αποτέλεσε μια καθοριστική στιγμή όχι μόνο για την Καθολική Εκκλησία, αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο. Ο λευκός καπνός που βγήκε τότε σηματοδότησε την έναρξη μιας νέας εποχής, γεμάτης ελπίδα και ανανέωση, με έμφαση στον διάλογο. Σε μια περίοδο παγκόσμιων κρίσεων, η εκλογή του έφερε στο προσκήνιο την ανάγκη για μια πιο συμπεριληπτική και προοδευτική προσέγγιση της εκκλησιαστικής διδασκαλίας, ανοίγοντας δρόμους για τη συνεργασία μεταξύ ανθρώπων με διαφορετικές κουλτούρες και, βασικά, θρησκείες.

AFP

Μια παγκόσμια κληρονομιά

Ο Πάπας Φραγκίσκος δεν ήταν, λοιπόν, απλώς ο ηγέτης μιας θρησκευτικής κοινότητας, αλλά ένας υπέρμαχος της ανθρωπιάς. Από τις ταπεινές γειτονιές της Βραζιλίας, μέχρι τα πολυσύχναστα κέντρα των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων, το έργο του έφτασε σε κάθε γωνιά του κόσμου. Σε χώρες όπου οι κοινωνικές ανισότητες είναι έντονες, εργάστηκε ακούραστα για την καταπολέμηση της φτώχειας, την προώθηση της δικαιοσύνης και την ενίσχυση της αλληλεγγύης μεταξύ των ανθρώπων. Ετσι, ο «Αγιος των φτωχών» κατέδειξε πως οι διαφορές μπορούν να γεφυρωθούν με αμοιβαία κατανόηση και σεβασμό. Οι επισκέψεις του σε χώρες με διαφορετικές πολιτιστικές και θρησκευτικές παραδόσεις και οι συναντήσεις του με ηγέτες διαφόρων θρησκειών αποτέλεσαν εφαλτήριο για μια νέα εποχή συνεργασίας και αλληλοϋποστήριξης. Το μήνυμά του υπήρξε καθοριστικό για την προώθηση της ειρήνης και της ενότητας, μεταδίδοντας ότι η αληθινή αλλαγή ξεκινά με το ανοιχτό μυαλό.

Ακριβώς για αυτό, είχε κατηγορηθεί -ανά διαστήματα- από ορισμένες φωνές μέσα στην κοινότητα της Εκκλησίας, αλλά και από τον ευρύτερο κοινωνικό χώρο, για τη «νοοτροπία» του, η οποία θεωρήθηκε υπερβολικά προοδευτική. Συγκεκριμένα, έχουν επικριθεί οι απόψεις του για ζητήματα όπως το διαζύγιο, η αποδοχή του για τις ομοφυλοφιλικές σχέσεις και την αναδιαμόρφωση των παραδοσιακών εκκλησιαστικών δομών. Αντίστοιχα, υπήρξαν φωνές που του απέδιδαν έλλειψη «σαφήνειας» στη διαχείριση υποθέσεων κακοποίησης εντός της Εκκλησίας και κατηγορίες ότι προσπαθούσε να ενσωματώσει πολιτικά μηνύματα μέσα στο θρησκευτικό του έργο.
Το βέβαιο είναι πως ένα από τα πιο διακεκριμένα στοιχεία του έργου του ήταν η έμφασή του στην προστασία του περιβάλλοντος και στην υπεύθυνη χρήση των φυσικών πόρων. Με την εγκύκλιο “Laudato Si'”, ο Πάπας έφερε στο προσκήνιο την επείγουσα ανάγκη για δράση έναντι της κλιματικής αλλαγής και της περιβαλλοντικής καταστροφής, ενθαρρύνοντας κυβερνήσεις και πολίτες να αναλάβουν δράση για ένα βιώσιμο μέλλον. Το οικολογικό του μήνυμα συνδεόταν άρρηκτα με την κοινωνική δικαιοσύνη, καθώς υποστήριζε ότι η προστασία της φύσης είναι αναπόσπαστο κομμάτι της προστασίας της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της ποιότητας ζωής.

AFP

Οι θέσεις του για τα κοινωνικά ζητήματα

Σε ό,τι αφορά το ζήτημα των αμβλώσεων, ο Πάπας Φραγκίσκος προσέδιδε ιδιαίτερη σημασία στην ιερότητα της ανθρώπινης ζωής, σύμφωνα με τις παραδοσιακές διδασκαλίες της Καθολικής Εκκλησίας. Υποστήριζε ότι η ζωή ξεκινά από τη σύλληψη και πρέπει να προστατεύεται σε κάθε της στάδιο. Παράλληλα, όμως, επιδείκνυε μια βαθιά ανθρώπινη κατανόηση για τις δύσκολες περιστάσεις που μπορεί να οδηγήσουν γυναίκες σε αυτή τη λύση. Ο ίδιος κάλεσε την Εκκλησία να συμπεριφέρεται με συμπόνια και σεβασμό προς αυτές, παρέχοντάς τους την υποστήριξη που χρειάζονται για να αντιμετωπίσουν τις προσωπικές και κοινωνικές δυσκολίες.

Ο Πάπας Φραγκίσκος δεν παρέλειπε να καταδικάσει κάθε μορφή βίας, ιδιαίτερα όταν αυτή στοχεύει στις γυναίκες. Σε μια εποχή που οι γυναικοκτονίες και τα περιστατικά βίας εναντίον των γυναικών συνεχίζουν να πλήττουν κοινωνίες παγκοσμίως, οδήγησε μια παγκόσμια συζήτηση για την ανάγκη προστασίας των δικαιωμάτων και της αξιοπρέπειας των γυναικών. Μέσα από τις δημόσιες ομιλίες και τις επιστολές του, τόνιζε ότι η βία και η καταπίεση δεν έχουν θέση σε μια κοινωνία που επιδιώκει την ειρήνη και τη δικαιοσύνη, ενώ κάλεσε όλους τους ανθρώπους να συνεργαστούν για την εξάλειψη των διακρίσεων και της βίας. Όσον αφορά τα εγκλήματα βίας, ο Πάπας επέμενε στην ανάγκη για μια προσέγγιση που να συνδυάζει την αυστηρή δικαιοσύνη με την αποκατάσταση των θυμάτων. Καταδίκασε κάθε πράξη βίας και κακοποίησης, επισημαίνοντας ότι η τιμωρία δεν πρέπει να στερείται ταυτόχρονα της ανθρωπιστικής διάστασης, που βοηθά τα θύματα να σωφρονιστούν. Η θέση του ήταν ξεκάθαρη: ενώ η ποινική δικαιοσύνη πρέπει να εφαρμόζεται αυστηρά, η αποκατάσταση και η θεραπεία των ψυχικών τραυμάτων είναι απαραίτητες για την επούλωση της κοινωνίας.

Κι άλλοι λόγοι για τους οποίους θα τον θυμόμαστε

Η κληρονομιά του Πάπα Φραγκίσκου δεν περιορίζεται μόνο στα όρια της θρησκείας. Η επιρροή του εκτείνεται στον πολιτισμό, την τέχνη και την κοινωνική συνείδηση. Μέσα από τις ομιλίες του, τα γραπτά του και τις δημόσιες εμφανίσεις του, κατάφερε να φέρει κοντά ανθρώπους από διαφορετικά υπόβαθρα και να δώσει νέα πνοή στις αξίες της ειρήνης και της δικαιοσύνης. Ο ίδιος εργάστηκε ακούραστα για τη δημιουργία διεθνών συνεργασιών, θέτοντας ως προτεραιότητα τον διάλογο μεταξύ εθνών και θρησκειών. Μέσα από τις συναντήσεις του με ηγέτες από όλο τον κόσμο, προσπάθησε να ανοίξει δρόμους για την επίλυση διεθνών συγκρούσεων και να προωθήσει την ειρήνη. Μέσα από δημόσιες συναντήσεις, επιστολές και ομιλίες, υπερασπίστηκε τις αξίες της αλληλεγγύης και της ισότητας. Ο ίδιος επισήμανε πως κάθε άνθρωπος αξίζει σεβασμό και αξιοπρέπεια, ανεξαρτήτως κοινωνικής ή θρησκευτικής του ταυτότητας. Η προσέγγισή του απέναντι σε ζητήματα όπως η φτώχεια, οι κοινωνικές ανισότητες και η καταπίεση, εμπνέει σήμερα πολιτικούς και κοινωνικούς ακτιβιστές σε όλο τον κόσμο.

Για πολλούς, ο Πάπας ήταν ένα παράδειγμα ανθρωπιάς που εμπνέει να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, ανεξαρτήτως των πεποιθήσεών μας. Σε κάθε του εμφάνιση, ο Ποντίφικας έδειχνε ιδιαίτερη προσοχή στους καταπιεσμένους και τους αδύναμους. Είτε πρόκειται για τους πρόσφυγες, είτε για τις κοινωνικές μειονότητες, είτε για τους φτωχούς, πάντα υπήρχε εκείνος που επεδίωκε να δώσει φωνή σε όσους συχνά αγνοούνται από την κοινωνία. Ετσι, ένα από τα πιο αξιομνημόνευτα χαρακτηριστικά του ήταν η ταπεινότητά του, γι’ αυτό και μπόρεσε να είναι ταπεινός με τους ταπεινούς.

AFP

Θα τον θυμόμαστε κυρίως για αυτό, με την ατάκα που ο ίδιος ο Πάπας των Φτωχών είχε πει: «Πολλοί έχουν ξεχάσει ότι ο Ιησούς Χριστός έπλενε λεπρούς και συνέτρωγε με πόρνες». Επίσης, για εκείνο το μειλίχιο βλέμμα που είχε και που, με ένα μόνιμο χαμόγελο στα χείλη, είχε διδάξει: «Η ζωή είναι ένα ταξίδι. Όταν εμείς σταματήσουμε, τα πράγματα δεν πάνε σωστά»…

Διαβάστε ακόμη

Χουρμάς και με υπογραφή LVMH – Πώς το σαουδαραβικό superfood κατακτά τη διεθνή αγορά

Πλεόνασμα-έκπληξη ανοίγει τον δρόμο για μειώσεις φόρων

MAXI ΑΒΕΕ: Μια ελληνική χαρτοβιομηχανία με… maxi ανάπτυξη και επιδόσεις (pics)

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα