Οι περισσότεροι έδειχναν θετική στάση. Μερικοί χαμογελούσαν αμήχανα. Και, στη μέση όλων αυτών, η κορυφαία αξιωματούχος του εμπορίου της ΕΕ, Σαμπίν Γουέιαντ, είχε μια έκφραση που τα έλεγε όλα: η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε βρεθεί σε δύσκολη θέση.

Η φωτογραφία, που τραβήχτηκε όταν η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες σφράγισαν μια εύθραυστη εμπορική εκεχειρία στο θέρετρο του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ στη Σκωτία στις 27 Ιουλίου, αποτύπωσε την αμηχανία της ευρωπαϊκής πλευράς για μια συμφωνία που ήταν απλώς «η καλύτερη που μπορούσε να επιτευχθεί».

Οι δύο πλευρές επιτέλους επιβεβαίωσαν τη συμφωνία που είχε επιτευχθεί με χειραψία μεταξύ του Τραμπ και της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, σε μια κοινή δήλωση που καθορίζει ένα βασικό δασμολογικό συντελεστή 15% για τις ΗΠΑ, υπόσχεται μείωση των δασμών για τα ευρωπαϊκά αυτοκίνητα, θέτει ανώτατα όρια στους δασμούς για τα φαρμακευτικά προϊόντα και τους ημιαγωγούς και εξαιρεί πλήρως τις εξαγωγές αεροσκαφών της ΕΕ.

Παρά ταύτα, η διατλαντική εμπορική συμφωνία, σύμφωνα με κορυφαίους εμπορικούς αξιωματούχους, κινδυνεύει να υπονομεύσει τις ίδιες τις αρχές που οι Βρυξέλλες υπερασπίζονται εδώ και καιρό στον ΠΟΕ, σε έναν κόσμο που διαμορφώνεται όλο και περισσότερο από μια γεωπολιτική αντιπαράθεση χωρίς περιορισμούς.

Το βασικό πρόβλημα της συμφωνίας είναι ότι αντιβαίνει στις βασικές αρχές του πολυμερούς εμπορικού συστήματος: την αμοιβαιότητα και τη μη διάκριση.

Οι δύο εταίροι πρέπει να κάνουν περίπου ισοδύναμες αμοιβαίες παραχωρήσεις — κάτι που η συμφωνία-πλαίσιο δεν κάνει σχεδόν καθόλου. Η μη διάκριση απαιτεί ότι κάθε όφελος που χορηγείται σε έναν εμπορικό εταίρο πρέπει να επεκτείνεται αμέσως σε όλα τα μέλη — εκτός εάν η συμφωνία τους καλύπτει «ουσιαστικά το σύνολο του εμπορίου».

Έτσι, ενώ η ΕΕ έχει συμφωνήσει να καταργήσει όλους τους δασμούς επί των αμερικανικών βιομηχανικών προϊόντων και των αυτοκινήτων, πρέπει να το πράξει στο πλαίσιο μιας πλήρους εμπορικής συμφωνίας.

Η Επιτροπή επιμένει ότι η συμφωνία θα πληροί τελικά αυτό το κριτήριο. Επειδή οι περισσότεροι δασμοί πρόκειται να καταργηθούν σταδιακά, όπως υποστηρίζουν οι Βρυξέλλες, η συμφωνία θα σέβεται τελικά τους καθιερωμένους κανόνες του παγκόσμιου εμπορίου.

Επισήμως, η δέσμευση της Επιτροπής στους κανόνες του ΠΟΕ είναι αδιαμφισβήτητη. «Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι και θα παραμείνει υπέρμαχος και υποστηρικτής του ΠΟΕ και του εμπορίου βάσει κανόνων — αυτό δε θα αλλάξει», δήλωσε ο Όλοφ Γκιλ, εκπρόσωπος της Επιτροπής για το εμπόριο. Ωστόσο, ακόμη και πρώην αξιωματούχοι της Επιτροπής δεν το πιστεύουν.

Αρχικά, οι Βρυξέλλες αντιστάθηκαν στην ιδέα του συντονισμού με άλλες χώρες που επλήγησαν από τους δασμούς του Τραμπ, όπως ο Καναδάς ή το Μεξικό. Τελικά, όμως, άλλαξαν πορεία.

Σε πρόσφατη σύνοδο κορυφής η φον ντερ Λάιεν πρότεινε την ιδέα ενός νέου γκρουπ στο οποίο τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ θα ένωναν τις δυνάμεις τους με τα μέλη της Συνολικής και Προοδευτικής Συμφωνίας για την Διατλαντική Εταιρική Σχέση (CPTPP), η οποία περιλαμβάνει το Ηνωμένο Βασίλειο, τον Καναδά, την Ιαπωνία, το Μεξικό και την Αυστραλία.

Η πρόταση αυτή έγινε δεκτή με ενθουσιασμό από τον ηγέτη της μεγαλύτερης οικονομίας της Ένωσης, τον Γερμανό καγκελάριο Φρίντριχ Μερτς. «Εάν ο ΠΟΕ είναι τόσο δυσλειτουργικός, πρέπει να βρούμε κάτι άλλο», δήλωσε στους δημοσιογράφους.

Οι συνομιλίες μεταξύ των διαπραγματευτών της ΕΕ και της CPTPP αναμένεται να ξεκινήσουν αργότερα φέτος, με στόχο τον συντονισμό των προσπαθειών για την υπεράσπιση του εμπορίου βάσει κανόνων ενόψει της δασμολογικής επίθεσης του Τραμπ, όπως δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών της Νέας Ζηλανδίας στο POLITICO.

«Ο μόνος τρόπος με τον οποίο η ΕΕ μπορεί να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στο σύστημα είναι να συντονιστεί με άλλα μέλη, πέρα από τις ΗΠΑ, για να διασφαλίσει τον σεβασμό των κανόνων του ΠΟΕ», δήλωσε το πρώην στέλεχος του ΠΟΕ, Μάρκο Μολίνα, ο οποίος σήμερα διευθύνει τη δική του δικηγορική εταιρεία, Molina & Associates.

«Αυτό θα απαιτήσει ηγεσία και ομαδική εργασία — και την ελπίδα ότι η Ουάσιγκτον θα συνειδητοποιήσει τελικά ότι αυτός ο εμπορικός πόλεμος βλάπτει τα αμερικανικά συμφέροντα και τους καταναλωτές».

Διαβάστε ακόμη

Ο Τραμπ απειλεί ξανά την Κίνα με δασμούς 200% για τους μαγνήτες σπάνιων γαιών

Πλεόνασμα 7,9 δισ. ευρώ: Το success story που γράφεται με φόρους και δαπάνες

Υπουργείο Εργασίας: Αυτές είναι οι αλλαγές που φέρνει το νέο νομοσχέδιο

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα