Η Oxford Economics εκτιμά ότι τα αντίποινα της ΕΕ στους αμερικανικούς δασμούς θα είναι πιο στοχευμένα και στενότερου εύρους από τους δασμούς των ΗΠΑ στην ΕΕ. Στη βασική της εκτίμηση,  αναμένει ότι ο νέος πραγματικός δασμολογικός συντελεστής των ΗΠΑ ύψους περίπου 10% θα αντιμετωπιστεί με έναν πραγματικό δασμολογικό συντελεστή της τάξης του 5% από την ΕΕ.

«Αλλά υπάρχουν σαφώς κίνδυνοι ότι οι δασμοί θα μπορούσαν να είναι υψηλότεροι και στις δύο πλευρές», δήλωσαν οι επικεφαλής οικονομολόγοι Ρικάρντο Αμάρο και Ντανιέλ Κραλ. «Όπως έδειξε η εμπορική συμφωνία ΗΠΑ-Ηνωμένου Βασιλείου, ο οριζόντιος δασμός 10% των ΗΠΑ μπορεί να είναι το κατώτατο όριο. Εν τω μεταξύ, οι υψηλότεροι δασμοί των ΗΠΑ θα συναντούσαν αναμφίβολα μια ισχυρότερη αντίδραση της ΕΕ, με κίνδυνο μια δυναμική κλιμάκωσης».

Σε έκθεση της Oxford Ecnomics, οι οικονομολόγοι περιγράφουν τρεις πιθανές αντιδράσεις της ΕΕ στους δασμούς, μεταξύ των οποίων:

  • Ένα μέτριο καθοδικό σενάριο, όπου οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ δεν καταλήγουν σε θετικό αποτέλεσμα ή πάνε σε παράταση μέχρι τις αρχές Ιουλίου. Σε αυτή την περίπτωση, η ΟΕ προβλέπει ότι οι ΗΠΑ θα επιστρέψουν στον αμοιβαίο δασμό του 20%, μαζί με υψηλότερους κλαδικούς δασμούς, παρά τις πρόσφατες απειλές του Τραμπ για ακόμη μεγαλύτερους δασμούς.
  • Ένα σοβαρό καθοδικό  σενάριο, όπου ο πραγματικός συντελεστής στις εισαγωγές από την ΕΕ θα αυξανόταν στο 32%, και ενδεχομένως περισσότερο εάν θεσπιστούν δασμοί για τα φαρμακευτικά προϊόντα – κλείνοντας ουσιαστικά την αγορά των ΗΠΑ για τις περισσότερες εξαγωγές της ΕΕ και προκαλώντας μια σκληρή απάντηση από την ΕΕ.
  • Και σε μια πιο ευνοϊκή έκβαση με το θετικό σενάριο, όπου οι γενικοί δασμοί των ΗΠΑ στην ΕΕ θα είναι χαμηλότεροι από τον τρέχοντα συντελεστή 10%, κάτι που η εταιρεία θεωρεί απίθανο βραχυπρόθεσμα.

Στο δεύτερο σενάριο, μια σοβαρή κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου θα μπορούσε, σύμφωνα με την ΟΕ, να οδηγήσει την ΕΕ να χρησιμοποιήσει για πρώτη φορά τη λεγόμενη Πράξη κατά του Εξαναγκασμού (Anti-Coercion Instrument), που προσφέρει ένα πολύ ευρύτερο πεδίο για αντίποινα, επηρεάζοντας επίσης τις υπηρεσίες και τους τεχνολογικούς κολοσσούς των ΗΠΑ. Ωστόσο, κάτι τέτοιο θα αποτελούσε έσχατη λύση, δεδομένης της έντονης αντίδρασης που θα προκαλούσε.

Στο τρίτο – καλό – σενάριο, εάν οι δασμοί μειωθούν σε μόνιμη νομική βάση, αυτό θα δώσει ώθηση στην οικονομία της Ευρωζώνης μέσω της αύξησης των εξαγωγών και των επενδύσεων.

Όπως αναφέρει η έκθεση, το εμπόριο ΕΕ-ΗΠΑ υπόκειται σε σημαντικές στρεβλώσεις, οι οποίες ενισχύουν τις ανισορροπίες τόσο στο εμπόριο αγαθών όσο και στο εμπόριο υπηρεσιών. Αυτές όμως οφείλονται σε μεγάλο βαθμό στον φορολογικό κώδικα των ΗΠΑ και στον επιθετικό διεθνή φορολογικό ανταγωνισμό από δικαιοδοσίες με χαμηλή φορολογία. Οι δασμοί είναι ένα αμβλύ εργαλείο που ελάχιστα συμβάλλει στην άρση των υποκείμενων ζητημάτων, και η τρέχουσα δυναμική της πολιτικής προσφέρει λίγες ελπίδες ότι αυτά θα αντιμετωπιστούν.

Ο οίκος προβλέπει ότι μια μεγάλη εμπορικής συμφωνίας ΕΕ-ΗΠΑ, που θα περιλαμβάνει την άμυνα, την ενέργεια και την εξάλειψη των στρεβλώσεων που σχετίζονται με τη φορολογία, έχει πολύ ισχνές προοπτικές.  Η ΕΕ έχει ένα σημαντικό εμπορικό πλεόνασμα αγαθών με τις ΗΠΑ εδώ και πολλά χρόνια (Διάγραμμα 1), το οποίο οι ΗΠΑ προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν με νέους δασμούς  Αυτό αποτελεί πρόκληση για την ΕΕ ως προς τον τρόπο αντίδρασης.


Παρόλο που η νομική βάση για τους «αμοιβαίους» δασμούς των ΗΠΑ έχει αμφισβητηθεί, δεν έχουμε τροποποιήσει το βασικό μας σενάριο του Ιουνίου, καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ διαθέτει μια σειρά άλλων νομικών μέσων για την εφαρμογή τους.

Οι τρεις βασικές αρχές που θα καθοδηγήσουν την αντίδραση της ΕΕ

  1. Η ΕΕ θα προβεί σε αντίποινα. Σε αντίθεση με το Ηνωμένο Βασίλειο, το οποίο απέφυγε τα αντίποινα παρά την υιοθέτηση από τις ΗΠΑ ενός γενικού δασμού 10%, πιστεύουμε, αναφέρει η ΟΕ, ότι η ΕΕ θα προβεί σε αντίποινα επιβάλλοντας δασμούς στις αμερικανικές εισαγωγές. Η ΕΕ πιθανότατα θεωρεί τα αντίποινα ως αποτρεπτικό παράγοντα έναντι της μελλοντικής κλιμάκωσης των ΗΠΑ. Τα αντίμετρα θα μπορούσαν επίσης να αποτελέσουν στρατηγική διαπραγμάτευσης για τη διεύρυνση των όσων μπορεί να προσφέρει η ΕΕ ως αντάλλαγμα για μια μελλοντική συμφωνία, η οποία θα συνεχίσει να αποτελεί βασικό στόχο για την ΕΕ. Εάν δεν υπάρξει συμφωνία, τα αντίμετρα της ΕΕ θα πρέπει να εφαρμοστούν το αργότερο από τις 14 Ιουλίου.
  2. Τα αντίποινα της ΕΕ θα είναι στοχευμένα. Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, τα αντίποινα της ΕΕ δεν θα είναι οριζόντια. Για παράδειγμα, η ΕΕ δεν θα θελήσει να αυξήσει το κόστος του εισαγόμενου από τις ΗΠΑ υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) ή πετρελαίου. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε λεπτομερή κατάλογο προϊόντων συνολικής αξίας σχεδόν 100 δισ. ευρώ -σχεδόν το ένα τέταρτο των εισαγωγών της ΕΕ. Παράλληλα με μια στοχευμένη απάντηση στους τομεακούς δασμούς, αυτό θα αποτελέσει τη βάση για τα αντίποινα της ΕΕ. Καθώς όμως ο δασμός στα στοχευμένα προϊόντα και τομείς θα είναι πιθανότατα υψηλότερος από τον γενικό δασμό των ΗΠΑ (10% στο βασικό μας μοντέλο), ενισχύει τον κίνδυνο μιας κλιμακούμενης δυναμικής.
  3. Τα αντίποινα της ΕΕ θα είναι πιο περιορισμένα. Το γεγονός ότι η ΕΕ θα αποφύγει τους οριζόντιους δασμούς σημαίνει ότι τα αντίποινά της θα είναι μικρότερα. Ως προσέγγιση, αναμένουμε ότι η αναλογία των νέων πραγματικών δασμολογικών συντελεστών θα είναι 2:1 υπέρ των ΗΠΑ. Αυτή είναι η παραδοχή μας στο βασικό μας σενάριο καθώς και σε ένα μέτριο καθοδικό σενάριο.

Η επίπτωση στο ΑΕΠ της Ευρωζώνης στο βασικό σενάριο για τους δασμούς

Η προθεσμία της 9ης Ιουλίου για μια εμπορική συμφωνία ΕΕ-ΗΠΑ πλησιάζει γρήγορα και διάφορα αποτελέσματα είναι πιθανά. Στο βασικό σενάριο η ΟΕ υποθέτει ότι οι ΗΠΑ διατηρούν επ’ αόριστον τον “αμοιβαίο” δασμό 10% για την ΕΕ, καθώς και τους κλαδικούς δασμούς ως έχουν σήμερα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα έναν πραγματικό δασμολογικό συντελεστή των ΗΠΑ σχεδόν 10%, από 2% στις αρχές του τρέχοντος έτους.

Η ΕΕ θα προβεί σε αντίποινα επιβάλλοντας δασμό 20% σε περίπου 25% των αμερικανικών εισαγωγών, σύμφωνα με τον κατάλογο των προϊόντων που δημοσιεύθηκε τον Μάιο.Επίσης ότι η ΕΕ θα απαντήσει στους κλαδικούς  δασμούς για τα αυτοκίνητα και τα ανταλλακτικά, και για τον χάλυβα και το αλουμίνιο. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα έναν πραγματικό δασμολογικό συντελεστή της ΕΕ της τάξης του 5%. Η βασική μας εκτίμηση υποδηλώνει ότι οι ΗΠΑ και η ΕΕ δεν θα καταφέρουν να συνάψουν συμφωνία που θα μειώνει τον γενικό δασμό των ΗΠΑ στην ΕΕ κάτω από τον καθολικό συντελεστή 10% . Αλλά δεν θα υπάρχει περαιτέρω κλιμάκωση πέραν της τρέχουσας κατάστασης.

Η έκθεση στο εμπόριο με τις ΗΠΑ και οι πραγματικοί δασμολογικοί συντελεστές που αντιμετωπίζουν τα επιμέρους κράτη μέλη αποτελούν ένα καλό υποκατάστατο για τις προς τα κάτω αναθεωρήσεις της ανάπτυξης μέχρι στιγμής φέτος.

Οι οικονομίες που θα επηρεαστούν περισσότερο θα είναι εκείνες με υψηλό μερίδιο αυτοκινήτων και ανταλλακτικών στις εξαγωγές τους, όπως η Σουηδία ή η Σλοβακία. Εκείνες με υψηλό μερίδιο φαρμάκων στις εξαγωγές τους, όπως η Ιρλανδία και το Βέλγιο, αντιμετωπίζουν τους χαμηλότερους πραγματικούς δασμούς, αν και οι νέοι δασμοί για τα φάρμακα θα το αλλάξουν αυτό. Ο χάλυβας και το αλουμίνιο είναι περιθωριακοί κλάδοι από μακροοικονομική άποψη σε όλα τα κράτη μέλη.

Μέτριο καθοδικό σενάριο

Υπάρχει σαφής πιθανότητα οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ να μην καταλήξουν σε θετικό αποτέλεσμα ή σε παράταση μέχρι τις αρχές Ιουλίου. Σε αυτή την περίπτωση, αναμένουμε ότι οι ΗΠΑ θα επιστρέψουν στον αμοιβαίο δασμό του 20%, μαζί με υψηλότερους κλαδικούς δασμούς, παρά τις πρόσφατες απειλές του Τραμπ  για ακόμη μεγαλύτερους δασμούς.

Εάν υλοποιηθεί αυτό το καθοδικό σενάριο, θεωρούμε ότι η ΕΕ θα διευρύνει το πεδίο εφαρμογής των προϊόντων που υπόκεινται σε δασμούς σε σχέση με αυτό που υποθέτουμε στο βασικό μας σενάριο. Μαζί με τα αντίποινα για τους τομεακούς δασμούς, αυτό θα σε έναν πραγματικό δασμολογικό συντελεστή 8%.

Η ΟΕ δεν πιστεύει ότι η ΕΕ θα ενεργοποιούσε το μέσο κατά του εξαναγκασμού καθώς θα στόχευε τις αμερικανικές εξαγωγές υπηρεσιών ή τους τεχνολογικούς γίγαντες σε αυτό το σενάριο.
Αντιθέτως, θεωρείται ότι η η ΕΕ θα είχε ως στόχο να αφήσει την πόρτα ανοιχτή για περαιτέρω διαπραγματεύσεις. Ένας γενικός δασμός 20% σε συνδυασμό με τους υφιστάμενους τομεακούς δασμούς θα ωθούσε τον πραγματικό συντελεστή των ΗΠΑ στις εισαγωγές από την ΕΕ στο 15%. Οι δασμοί στα φαρμακευτικά προϊόντα, οι οποίοι έχουν ανακοινωθεί αλλά δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί, θα επιδείνωναν την αύξηση. Ένας δασμός 25% για τα φάρμακα, όπως αυτός για τα αυτοκίνητα, θα αύξανε τον πραγματικό δασμολογικό συντελεστή που αντιμετωπίζει η ΕΕ κατά 7,5 ποσοστιαίες μονάδες.

Ο οίκος προβλέπει ότι η οικονομία της Ευρωζώνης θα αποφύγει την ύφεση σε αυτό το σενάριο, αλλά η ανάπτυξη θα είναι ήπια, στο 0,6% το 2026. Το εκτιμώμενο πλήγμα στο επίπεδο του ΑΕΠ της Ευρωζώνης κατά 0,3% έως το 2027 οφείλεται στους δασμούς των ΗΠΑ στις εισαγωγές από την ΕΕ, ενώ υποδηλώνεται ότι τα αντίμετρα της ΕΕ θα έχουν μέτρια επίπτωση στο ΑΕΠ της Ευρωζώνης .


Οι συνολικές επιπτώσεις σε σχέση με το βασικό σενάριο είναι σχετικά μικρές, καθώς η υψηλή αβεβαιότητα αποτελεί τη μεγαλύτερη επιβάρυνση από τον εμπορικό πόλεμο
για την οικονομία της Ευρωζώνης, η οποία έχει ήδη ενσωματωθεί. Ωστόσο, το πλήγμα στις επενδύσεις θα ήταν πιο ορατό, προσθέτοντας σε μια ήδη αδύναμη προοπτική.

Σοβαρό αρνητικό σενάριο

Η πρόσφατη απειλή του Αμερικανού προέδρου να επιβάλει δασμούς 50% στις εισαγωγές από την ΕΕ υποδηλώνει ότι αυτός ο συντελεστής θα μπορούσε να γίνει η νέα εναλλακτική επιλογή αντί του «αμοιβαίου» συντελεστή 20%. Αυτό θα ήταν μια σοβαρή κλιμάκωση. Ο πραγματικός συντελεστής των ΗΠΑ επί των εισαγωγών από την ΕΕ θα αυξηθεί στο 32%, και ενδεχομένως περισσότερο εάν τεθούν σε ισχύ οι δασμοί για τα φαρμακευτικά προϊόντα, κλείνοντας ουσιαστικά την αγορά των ΗΠΑ για τις περισσότερες εξαγωγές της ΕΕ και προκαλώντας σκληρή απάντηση από την ΕΕ.

Σε αυτή την περίπτωση η ΕΕ θεωρείται ότι:

  •  Θα διευρύνει τον κατάλογο των αμερικανικών προϊόντων που υπόκεινται σε δασμούς της ΕΕ, ώστε να περιλαμβάνει τα πάντα εκτός από το ΥΦΑ, το πετρέλαιο και τα φαρμακευτικά προϊόντα
  • Θα αυξήσει τον συντελεστή αναφοράς για τις εισαγωγές από τις ΗΠΑ στο 50%, αλλά θα επιδιώξει να πλήξει περισσότερο τις βιομηχανίες και τις περιοχές όπου ο Τραμπ και το Ρεπουμπλικανικό κόμμα έχουν ισχυρή υποστήριξη.
  • Θα επεκτείνει τους ελέγχους των εξαγωγών με σκοπό να βλάψει τις αμερικανικές αλυσίδες εφοδιασμού.

Παρόλα αυτά, η αντίδραση της ΕΕ θα είναι μάλλον περιορισμένη, δεδομένης της ζημίας που θα υποστεί η οικονομία της ΕΕ και της σχετικά χαμηλής εξάρτησης των ΗΠΑ από την ΕΕ για βασικές εισροές, σε αντίθεση με την Κίνα και τον ρόλο της ως βασικού προμηθευτή σπάνιων γαιών. Ο φαρμακευτικός τομέας είναι ίσως ο μόνος στον οποίο η ΕΕ θα μπορούσε να προκαλέσει μεγαλύτερη ζημία στις ΗΠΑ μέσω του περιορισμού των εξαγωγών ορισμένων βασικών εισροών, αλλά αυτό είναι απίθανο, δεδομένου του αντίκτυπου στην υγεία που θα ακολουθούσε.

Σε αυτό το σενάριο, πιστεύουμε ότι η ΕΕ θα ενεργοποιούσε επίσης το μέσο κατά του καταναγκασμού για να στοχεύσει τις αμερικανικές υπηρεσίες, ιδιαίτερα τους μεγάλους τεχνολογικούς κολοσσούς. Πρόκειται για αχαρτογράφητο έδαφος, καθώς δεν έχει χρησιμοποιηθεί ποτέ και το πεδίο εφαρμογής του φαίνεται να είναι πολύ ευρύ. Τα μέτρα που θα μπορούσε να υιοθετήσει η ΕΕ περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, επιβολή της διαφάνειας στα αλγοριθμικά εργαλεία, αυστηροποίηση της συμμόρφωσης σε νόμους για ψηφιακές αγορές και  υπηρεσίες,  προληπτική εφαρμογή των προστίμων, επαναφορά των φόρων στις ψηφιακές υπηρεσίες, φορολόγηση της διαφήμισης στις αμερικανικές πλατφόρμες, περιορισμό της συμμετοχής των ΗΠΑ στις δημόσιες συμβάσεις εντός της ΕΕ ή ακόμα και αποκλεισμό των αμερικανικών εταιρειών από τις αμυντικές πρωτοβουλίες της ΕΕ.

Αυτά τα δασμολογικά μέτρα σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Μοντέλο της ΟΕ θα έπλητταν το ΑΕΠ της Ευρωζώνης κατά 1% περίπου μέχρι τα τέλη του 2026, ωθώντας την οικονομία της Ευρωζώνης σε μια μέτρια ύφεση. Οι δασμοί των ΗΠΑ στις εξαγωγές της ΕΕ θα προκαλούσαν τη μεγαλύτερη ζημία, αλλά τα αντίποινα της ΕΕ θα είχαν επίσης ορατό αντίκτυπο αυτή τη φορά. Θα προκαλούσε αύξηση σχεδόν 0,5% στο επίπεδο των τιμών καταναλωτή, πλήττοντας τα διαθέσιμα εισοδήματα και την κατανάλωση. Ακόμα, οι επενδύσεις θα επηρεάζονταν περισσότερο από την απότομη κλιμάκωση της εμπορικής έντασης.

Συνολικά, οι χώρες που εξαρτώνται περισσότερο από τις επενδύσεις των αμερικανικών εταιρειών τεχνολογίας θα είναι περισσότερο εκτεθειμένες. Η Ιρλανδία ξεχωρίζει εδώ.

Διαβάστε ακόμη

Ελλάδα: Τα 10 επαγγέλματα με σχεδόν μηδενική ανεργία – Πού υπάρχει ζήτηση

Τουρισμός: Προς θετικό πρόσημο (2% – 3%) η χρονιά και φέτος για την Ελλάδα, ρίσκο τα γεωπολιτικά

Ο χρόνος μετρά αντίστροφα για το τελεσίγραφο Τραμπ στο Ιράν – Τα δύο επικρατέστερα σενάρια

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα