Για την 4η Βιομηχανική Επανάσταση, τα «έξυπνα» εργοστάσια και τον ρόλο των δικτύων 5G, οι συζητήσεις που γίνονται στη χώρα μας, κυρίως στην κατεύθυνση να πρωτοπορήσουμε και να μη «χάσουμε το τρένο των εξελίξεων για ακόμα μία φορά», δίνουν και παίρνουν τα τελευταία χρόνια. Οι περισσότερες βέβαια σε θεωρητικό επίπεδο, μια και απουσίαζαν απτά παραδείγματα βιομηχανιών που προχώρησαν στο άλμα ώστε να εξελιχθούν σε σηματωρό. Μέχρι σήμερα τουλάχιστον, μια και η συζήτηση πλέον αρχίζει να αποκτά πιο πρακτική διάσταση μετά τη δημιουργία του πρώτου «έξυπνου» ελληνικού εργοστασίου!

Ο λόγος για το εργοστάσιο της εταιρείας Calpak, μιας εταιρείας με σημαντική εξαγωγική δραστηριότητα που όταν ξεκίνησε τη δεκαετία του ’70 μεσούσης της πετρελαϊκής κρίσης ως θυγατρική του πολυεθνικού κολοσσού BP, που δοκίμαζε τότε τρόπους εκμετάλλευσης των εναλλακτικών πηγών ενέργειας, πρωτοπόρησε στα ηλιοθερμικά συστήματα παρουσιάζοντας στο ευρύ κοινό τους ηλιακούς θερμοσίφωνες. Ετσι και τώρα η Calpak, περίπου 30 χρόνια υπό την ιδιοκτησία του κ. Ανδρέα Κωνσταντινίδη και των γιων του, Παναγή και Κώστή, που βρίσκονται στο τιμόνι, κάνει το άλμα δημιουργώντας ένα παράδειγμα για τον βιομηχανικό κόσμο της χώρας.

Ενα «έξυπνο» εργοστάσιο που, όπως εξηγούσε πρόσφατα σε ειδική ημερίδα του Ελληνοσουηδικού Εμπορικού Επιμελητηρίου ο εκτελών χρέη προέδρου της εταιρείας Κωστής Κωνσταντινίδης, είναι «ευέλικτο αυτοματοποιημένο σύστημα παραγωγής που μπορεί να βελτιστοποιήσει το ίδιο την απόδοσή του επανεκτιμώντας τα δεδομένα της παραγωγής και προβλέποντας ακόμα και προβλήματα που μπορούν να προκύψουν στην πορεία»!

Φυσικά όλα αυτά με ρομποτικούς βραχίονες, πολλούς σένσορες, τεράστιο όγκο δεδομένων και ειδικούς αλγόριθμους που καθιστούν την τεχνητή νοημοσύνη κινητήρια δύναμη σε αυτό που οι ειδικοί αναφέρονται ως ευφυή ρομποτική αυτοματοποίηση. Για όλα αυτά βέβαια αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση ένα πολύ γρήγορο δίκτυο που θα μεταφέρει όλα τα data σε πραγματικό χρόνο όχι μόνο στις κεντρικές μονάδες ελέγχου στο εργοστάσιο αλλά ακόμα και στα γραφεία του κατασκευαστή των ρομποτικών συστημάτων, στην Ιαπωνία. Και κάπως έτσι Cosmote και Ericsson εγκατέστησαν στο εργοστάσιο της Calpak το πρώτο αυτόνομο δίκτυο 5G για βιομηχανική χρήση στη χώρα!

Τεράστια ευκαιρία

«Η βιομηχανία παράγει τη μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία σε μια οικονομία. Και τώρα, με την 4η Βιομηχανική Επανάσταση είναι η ευκαιρία ώστε η ελληνική βιομηχανία, που πέρασε από πολλά κύματα, να ξαναβρεί το “μπόι” της εκμεταλλευόμενη τις εξελίξεις», λέει στο «business stories» o εκτελών χρέη γενικού διευθυντή Παναγής Κωνσταντινίδης.

Η προσπάθεια μετασχηματισμού του τρόπου παραγωγής της Calpak, όπως λέει, είχε ξεκινήσει ήδη από το 2014, όταν ξεκίνησε η εγκατάσταση και λειτουργία ρομποτικών βραχιόνων. «Πλέον έχουμε φτάσει τους 21 και έχουμε παραγγείλει κι άλλους», λέει ο Π. Κωνσταντινίδης παρατηρώντας βέβαια πως αυτό είναι η βάση μιας σειράς κινήσεων ώστε να λειτουργήσει ένα «έξυπνο» εργοστάσιο. «Τα ρομπότ είναι το εργαλείο και αυτό στο οποίο προσπαθήσαμε και προσπαθούμε να εντρυφήσουμε ως εταιρεία είναι πώς θα συνδυάσουμε τη μηχανολογική δυνατότητα που έχουμε με έξυπνο λογισμικό και αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης που τροφοδοτούν αυτό που λέμε machine learning (σ.σ.: μηχανική μάθηση)», σημειώνει.

Η πρώτη εφαρμογή αυτής της προσπάθειας μέσω της μηχανικής μάθησης στο εργοστάσιο της Calpak έχει γίνει σε έναν ρομποτικό βραχίονα συγκόλλησης στο κομμάτι των δεξαμενών των ηλιοθερμικών συστημάτων. «Το ρομπότ εκτελεί τις συγκολλήσεις και παράλληλα μέσω αισθητήρων και καμερών που διαθέτει αναλύει τα στοιχεία και αυτοβελτιώνεται», εξηγεί ο ίδιος. «Και για να βρει τον τρόπο για το τέλειο αποτέλεσμα θα δοκιμάσει αρκετές αλλαγές πάνω σε βαθμολογίες και παρατηρήσεις που θα βάλει αρχικά ένας ειδικός ηλεκτροσυγκολλητής. Επομένως σε δύο με τρεις μέρες απ’ την έναρξη λειτουργίας του συστήματος ήδη έχει βρει το μοντέλο για την τέλεια συγκόλληση», προσθέτει.

Οι ωφέλειες

Σύμφωνα με τον κ. Παναγή Κωνσταντινίδη, αυτό το σύστημα πλέον θα επεκταθεί και σε άλλα τμήματα της παραγωγικής διαδικασίας. Για τη λειτουργία αυτής της διαδικασίας αλλά και την περαιτέρω βελτιστοποίηση της ευφυούς ρομποτικής αυτοματοποίησης σημαντικό ρόλο έρχεται να παίξει το αυτόνομο δίκτυο 5G που στήθηκε στο εργοστάσιο απ’ την Cosmote και την Ericsson. «Η πρώτη και προφανής ωφέλεια για εμάς είναι ότι θα υπάρχει ανάλυση δεδομένων από διάφορους σένσορες που έχουν μπει σε μια υπεραυτόματη γραμμή παραγωγής του νέου συλλέκτη που φτιάχνουμε, και τον οποίο αποκαλούμε Prisma. Ο Calpak Prisma είναι ο πρώτος ηλιακός συλλέκτης στην Ευρώπη που παράγεται εξ ολοκλήρου αυτόματα.

Εκεί λοιπόν υπήρχε η δυνατότητα να μπει το αυτόνομο δίκτυο 5G και με διάφορους σένσορες να λαμβάνονται τεράστιος όγκος δεδομένων που με κάποιους έξυπνους αλγόριθμους της αμερικανικής εταιρείας PTC να γίνεται η ανάλυσή τους ώστε να γίνονται αυτόματα βελτιώσεις σε ό,τι αφορά την παραγωγικότητα αλλά και την ποιότητα. Αυτό, για παράδειγμα, βοηθά πολύ να προβλέπεις προβλήματα.

Υπάρχουν πολλοί σένσορες που παρακολουθούν τα υποτμήματα του ρομπότ και σε ενημερώνουν πότε πρέπει να κόψεις ταχύτητα, πότε η μηχανή φτάνει στα όριά της. Επίσης προβλέπει πότε θα εμφανιστεί κάποιο πρόβλημα και σε ενημερώνει πότε είναι η κατάλληλη στιγμή να κάνεις το σέρβις. Γιατί σε μία υπεραυτόματη γραμμή παραγωγής, όπως είναι αυτή του Prisma, όπου πρέπει να συντονιστούν και να συνεργαστούν πάρα πολλά εξαρτήματα και μηχανήματα, ένα πράγμα να χαλάσει, δημιουργείται μεγάλο πρόβλημα», λέει.

Το δίκτυο 5G λειτουργεί καταλυτικά ώστε αυτή η ανάλυση να γίνεται άμεσα και η παρακολούθηση των συστημάτων να είναι real time όχι μόνο απ’ το κέντρο ελέγχου του εργοστασίου αλλά και απ’ την εταιρεία στις ΗΠΑ, υπεύθυνη για τις εφαρμογές τεχνητής νοημοσύνης που έχει αναπτύξει ή την ιαπωνική εταιρεία που κατασκεύασε τους ρομποτικούς βραχίονες.

«Πολύ σημαντικό στοιχείο είναι, επίσης, ότι πλέον μοντελοποιείται η γραμμή παραγωγής δίνοντάς μας τη δυνατότητα να επεμβαίνουμε σε αυτό το μοντέλο βελτιώνοντας στο τέλος την ίδια την παραγωγή. Μας επιτρέπει να οπτικοποιούμε ψηφιακά την όλη διαδικασία της παραγωγής», σημειώνει ο κ. Κωνσταντινίδης.

Καινοτομίες

Τι ήταν όμως αυτό που παρακίνησε τα δύο αδέλφια να κάνουν αυτό το άλμα; «Η Calpak, απ’ την εποχή της BP κιόλας, είχε δημιουργήσει καινοτομίες και είχε αποκτήσει ένα πολύ καλό όνομα στο εξωτερικό. Προηγούνταν έναντι των υπολοίπων σε μια αγορά που ουσιαστικά η ίδια βοήθησε να διαμορφωθεί. Ο ηλιακός θερμοσίφωνας έφτασε να γίνει απαραίτητη συσκευή σε κάθε ελληνικό νοικοκυριό, αλλά και τα ηλιοθερμικά συστήματα που είχε αναπτύξει είχαν αποδοχή και σε άλλες αγορές, παρά το γεγονός ότι στην Ευρώπη οι περισσότερες χώρες χρησιμοποιούσαν το φυσικό αέριο. Σε αυτό ειλικρινά η Ελλάδα κατάφερε να βγει μπροστά, εκμεταλλευόμενη για την πανευρωπαϊκή ανάπτυξη της τα κίνητρα που έδινε η “πράσινη ατζέντα” που συμφωνήθηκε εντός Ε.Ε. και ενεργοποιήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 2000.

Δυστυχώς αυτό το πλεονέκτημα στα χρόνια της κρίσης χάθηκε, καθώς τα κίνητρα κόπηκαν απ’ τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, την ώρα που η Calpak προσπαθούσε να βρει διεξόδους ενώ παράλληλα άρχισαν να ισχυροποιούνται πολλοί άλλοι παίκτες στην διεθνή αγορά, κυρίως από την Αυστρία, οι οποίοι τελικά μας προσπέρασαν. Συμφωνήσαμε λοιπόν με τον αδερφό μου ότι ο μόνος τρόπος για να επανακάμψουμε ήταν να κάνουμε κάτι ριζικό.

Στη σχέση αξία προϊόντος/τιμή, που καθορίζουν και την ανταγωνιστικότητα να εστιάσουμε στην αξία. Ασχετα που αργότερα έπρεπε να επανεξετάσουμε και την τιμή διότι, πέραν των Αυστριακών, είχαμε ξαφνικά και τους φθηνότερους Ισπανούς, Τούρκους ή Κινέζους που είχαν ξεκινήσει να κερδίζουν μερίδια στην αγορά. Για να γίνουν όλα αυτά λοιπόν χρειαζόταν κάτι δραστικό, το οποίο θα το υποστηρίζαμε με την ψυχή μας. Ετσι, είπαμε να επενδύσουμε στην τεχνολογία».

Η υλοποίηση

Οι αποφάσεις, όπως λέει ο ίδιος, ελήφθησαν το 2013 όταν πλέον είχε αρχίσει η συζήτηση στην Ευρώπη για τη «βιομηχανία 4.0». Η σταδιακή υλοποίηση του πλάνου ξεκίνησε το 2014 με την εγκατάσταση και ενεργοποίηση της πρώτης ρομποτικής γραμμής παραγωγής. «Από τότε αισθανθήκαμε ότι η  εταιρεία μας άρχισε να διαφοροποιείται και να κάνει κάτι καλύτερο, κάτι διαφορετικό. Παράλληλα καταφέραμε να λανσάρουμε στην αγορά και ένα νέο, καλοσχεδιασμένο προϊόν, το ΜΑRΚ 4. Ενα προϊόν που ξέραμε ότι η αξία του ήταν πολύ μεγαλύτερη από την τιμή του, κάτι που μας έδωσε ώθηση και μεγάλη αυτοπεποίθηση».

Η εισαγωγή ρομποτικών συστημάτων συνεχίστηκε τα επόμενα χρόνια καλύπτοντας όλες τις γραμμές παραγωγής, δημιουργώντας αργότερα και νέες.

Ο μετασχηματισμός αυτός έφερε απολύσεις στο εργοστάσιο; «Το αντίθετο. Οι άνθρωποι στην παραγωγή έχουν αυξηθεί. Συνολικά στην εταιρεία έχουμε φτάσει τα 70 άτομα προσωπικό», απαντά. «Η μηχανή δεν ήρθε να υποκαταστήσει τον άνθρωπο, αλλά να τον συμπληρώσει. Η μηχανή δουλεύει για τον άνθρωπο καθιστώντας τον πιο παραγωγικό αλλά και πιο αποτελεσματικό σε ό,τι αφορά το ποιοτικό αποτέλεσμα της δουλειάς του. Το ποσοστό αστοχιών στους ελέγχους που μας υποβάλλουν βασικοί μας συνεργάτες είναι χαμηλότερα του 0,01%!».

Η εταιρεία από το 2014 ως σήμερα έχει τρέξει δύο επενδυτικά προγράμματα. Το πρώτο ήταν ύψους 5 εκατ. ευρώ, το οποίο ξεκίνησε με την προμήθεια και εγκατάσταση των νέων ρομποτικών συστημάτων παραγωγής, και κατέληξε με την κατασκευή του νέου, εντυπωσιακού και βραβευμένου σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς βιομηχανικού κτιρίου της Calpak.

Το δεύτερο πρόγραμμα, ύψους 4 εκατ. ευρώ, το οποίο «τρέχει» σήμερα, αφορά την εγκατάσταση νέων γραμμών παραγωγής με στόχο την περαιτέρω επέκταση της παραγωγικής δυναμικότητας του εργοστασίου, αλλά και την πλήρη ανακατασκευή του παλαιού κτιρίου του εργοστασίου το οποίο θα συνεχίσει να είναι λειτουργικό.

«Στόχος μας είναι να ανακτήσουμε τη φυσική θέση της Calpak, που είναι η θέση του leader σε πανευρωπαϊκό επίπεδο παραγωγής συστημάτων ηλιοθερμικής ενέργειας και ζεστού νερού βρύσης», λέει ο κ. Κωνσταντινίδης.

«Ο δρόμος για να πετύχουμε αυτό τον υψηλό στόχο δεν είναι μόνο η επένδυση σε μέσα παραγωγής νέας τεχνολογίας, αλλά και ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων. Γιατί μόνο μέσα απ’ την καινοτομία μπορούμε να μειώσουμε και να δώσουμε λύση ανταγωνιστική στον καταναλωτή που θα προτιμήσει το δικό μας brand έναντι άλλου», προσθέτει.

Γι’ αυτό εξάλλου το τμήμα R&D της εταιρείας θεωρείται εξαιρετικά σημαντικό απ’ τη διοίκηση. «Δεν νομίζω να υπάρχει άλλη εταιρεία του μεγέθους μας με τόσο μεγάλο τμήμα R&D». Ενα τμήμα που, όπως εξηγεί, είναι δικτυωμένο με πολλά πανεπιστήμια. Η Calpak σήμερα συνεχίζει να κατασκευάζει το προϊόν με το οποίο έγινε γνωστή, ηλιακούς θερμοσίφωνες. Παρ’ όλα αυτά, δεν έχει μείνει σε αυτό. «Πλέον δεν είμαστε μια εταιρεία που τη χαρακτηρίζει 100% η ηλιακή θερμική ενέργεια. Η επέκταση που έχουμε κάνει είναι στην κατεύθυνση ότι η ηλιακή θερμική ενέργεια παράγει ζεστό νερό. Κάτι όμως που μπορεί να παραχθεί και με άλλες πηγές ενέργειες, όπως οι αντλίες θερμότητας. Οπότε γι’ αυτό έχουμε αλλάξει πλέον το μότο μας από “powered by the sun” σε “all is hot”. Είμαστε μια εταιρεία που φτιάχνουμε προϊόντα για ζεστό νερό».

Οι πωλήσεις της Calpak το 2020 έφτασαν τα 10 εκατ. ευρώ. «Είναι ακόμα μικρά τα νούμερα για τις δυνατότητες που έχουμε. Το καλό είναι ότι έχουμε πετύχει έναν σταθερό και αρκετά ενδιαφέροντα ρυθμό ανάπτυξης ήδη από το 2014 και θεωρώ ότι εντός τριετίας θα έχουμε καταφέρει να διπλασιάσουμε τα σημερινά μας μεγέθη», σημειώνει ο κ. Κωνσταντινίδης.

Η εταιρεία είναι ιδιαίτερα εξωστρεφής, με το 65% του τζίρου της να προέρχεται από ξένες αγορές. «Εχουμε ενεργές εξαγωγές σε πάνω από 25 χώρες. Οι μισές περίπου είναι στην Ευρώπη, όπου Γερμανία και Ιταλία κατέχουν το μεγαλύτερο μερίδιο των πωλήσεων. Εχουμε επίσης ενδιαφέρουσες συνεργασίες στη Βόρεια και Νότια Αφρική, στη Μ. Ανατολή και στη Λατ. Αμερική».

Η ιστορία

Η Calpak συγκροτήθηκε το 1976 από την BP μέσω της θυγατρικής Cicero Hellas Industries Ltd, που διέθετε εργοστάσιο στην Κόρινθο, εξειδικευμένο στην παραγωγή ηλιακών θερμοσιφώνων. Οι πρώτοι ηλιακοί θερμοσίφωνες έκαναν την εμφάνισή τους στην ελληνική αγορά με την εμπορική ονομασία Calpak και πολύ σύντομα κυριάρχησαν στην αγορά εξασφαλίζοντας το 60% αυτής. Η εταιρεία θα μπει αργότερα και στα μεγάλα ηλιοθερμικά συστήματα που απευθύνονταν σε μεγάλες δομές όπως ξενοδοχεία. Στα τέλη της δεκαετίας του ’80, η BP αποφάσισε να εγκαταλείψει τον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και να επικεντρωθεί στις δραστηριότητες της που σχετίζονται με το πετρέλαιο.

Eτσι το 1989 την Calpak θα εξαγοράσει ο κ. Ανδρέας Κωνσταντινίδης ο οποίος έως τότε μέσω της Ανδρέας Κωνσταντινίδης ΕΠΕ αποτελούσε έναν από τους βασικούς παίκτες στην αγορά του κλιματισμού στη χώρα. Θα ακολουθήσει ένας γύρος επενδύσεων στο εργοστάσιο, ενώ απ’ τα μέσα της δεκαετίας του 2000 θα αναλάβουν τη διοίκηση πλέον τα παιδιά του, Κωστής και Παναγής. Ο πρώτος, ως μηχανολόγος μηχανικός, θα αναλάβει περισσότερα τα της παραγωγής και ανάπτυξης νέων προϊόντων και ο δεύτερος, με σπουδές στα Οικονομικά, την εμπορική διεύθυνση και οικονομική διοίκηση.

Διαβάστε ακόμη:

Χρίστος Δήμας: Έρχεται το «Θώραξ» για να αντιμετωπίσει «δύσκολα» γεγονότα στην Ελλάδα και στην Ανατολική Μεσόγειο

EKT: Κρίσιμη η αυριανή μέρα την αγορά ομολόγων

Χωριστές φορολογικές δηλώσεις συζύγων: Πότε λήγει η προθεσμία για αιτήσεις