Όταν ανακοινώθηκε από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) η επιτυχία του τμήματος Μαθηματικών και του επίκ. καθηγητή Δημήτρη Νταλαμπέκου να επιλεγούν για χρηματοδότηση από τον εξαιρετικά ανταγωνιστικό πρόγραμμα ERC Starting Grants 2025 για την έρευνα στα φράκταλ, ελάχιστοι γνωρίζαμε τα φράκταλ και ακόμα λιγότεροι καταλαβαίναμε τι μπορεί να σημαίνει μία τέτοια διάκριση.
Με απλά λόγια, φράκταλ είναι ένα μαθηματικό ή γεωμετρικό μοτίβο που επαναλαμβάνεται σε διαφορετικές κλίμακες, κάτι που σημαίνει ότι, αν κάνουμε ζουμ, η δομή του μέρους μοιάζει με το σύνολο. Μπορούμε να τα εντοπίσουμε σε ακτές, νιφάδες χιονιού ή κλαδιά δέντρων: πολύπλοκα, ακανόνιστα, αλλά “αυτο-παρόμοια” (self-similar) μοτίβα.
Η επιτυχία του Δ. Νταλαμπέκου, που είναι ο μοναδικός επιστήμονας από τα ελληνικά πανεπιστήμια που εξασφάλισε φέτος χρηματοδότηση από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Έρευνας, φέρνει στο επίκεντρο ένα συναρπαστικό πεδίο των μαθηματικών- που μπορεί να έχει ευεργετικές αποδόσεις για την επιστημονική έρευνα, την πρόοδο σε κρίσιμους τομείς όπως τα χρηματοοικονομικά και το εμπόριο, αλλά και για την ελληνική οικονομία συνολικότερα.
«Όπως όλες οι επιχορηγήσεις του ERC, η πρόταση του καθηγητή Δαλαμπέκου επιλέχθηκε μέσω μιας εξαιρετικά ανταγωνιστικής αξιολόγησης δύο σταδίων» εξηγεί στο newmoney ο Μάρσιν Μονκό, επικεφαλής τμήματος μέσων και περιεχομένου στον Εκτελεστικό Οργανισμό του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Έρευνας (European Research Council Executive Agency, ERCEA).
«Αρχικά, κορυφαίοι επιστήμονες στον τομέα εξέτασαν την γραπτή του πρόταση. Στη συνέχεια, αφού πέρασε αυτό το στάδιο, η αίτησή του εξετάστηκε περαιτέρω και προσκλήθηκε σε συνέντευξη όπου παρουσίασε τις ιδέες του και απάντησε σε ερωτήσεις της επιτροπής επιστημόνων. Από εκεί, η επιτροπή επέλεξε τις πιο εξαιρετικές προτάσεις από μια πολύ ισχυρή ομάδα υποψηφίων. Συνήθως, δεν χρηματοδοτείται περισσότερο από το 15% των αιτούντων του ERC.»
Το ΑΠΘ κέντρο καινοτομίας με διεθνείς διαστάσεις
Σύμφωνα με τη θεωρία, τα φράκταλ μπορούν να αξιοποιηθούν- και σε κάποιες περιπτώσεις αξιοποιούνται ήδη- σε μοντέλα για την πρόβλεψη κινδύνου από εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων, την ανάπτυξη επιχειρηματικών στρατηγικών οργάνωσης και επέκτασης, τον σχεδιασμό αλυσίδων εφοδιασμού, την πρόβλεψη κρίσεων στην αγορά, ακόμα και την πρόβλεψη ακραίων καιρικών φαινομένων.
Τα κεφάλαια της χρηματοδότησης από το ERC (περίπου 1,3 εκατομμύρια ευρώ σε βάθος πενταετίας) θα αξιοποιηθούν για να δημιουργηθεί μία ερευνητική ομάδα πάνω στα φράκταλ στο ΑΠΘ.
«Η συγκρότηση και ανάπτυξη μίας ερευνητικής ομάδας που μελετά τα φράκταλ στο ΑΠΘ ενισχύει πολλαπλά το διεθνές κύρος του Τμήματος Μαθηματικών και του Ιδρύματος γενικότερα, προβάλλοντάς το ως κόμβο αριστείας, ασχολούμενο με θέματα αιχμής στη μαθηματική έρευνα» τονίζει στο newmoney η Χαρά Χαραλάμπους, επικεφαλής του τμήματος Μαθηματικών του ΑΠΘ.
«Αναμένουμε, άλλωστε, την προσέλκυση και άλλων ερευνητικών προγραμμάτων και διεθνών συνεργασιών, όλα υποστηρίζοντας το Τμήμα μας ως ένα δυναμικό περιβάλλον για νέους και νέες ερευνητές/τριες, αλλά και για φοιτητές και φοιτήτριες. Τα φράκταλ έχουν εφαρμογές σε κρίσιμους τομείς, όπως η ιατρική απεικόνιση, οι τηλεπικοινωνίες, η περιβαλλοντική ανάλυση και η τεχνητή νοημοσύνη.
Αυτό σημαίνει ότι η παραγόμενη γνώση μπορεί να μεταφραστεί σε καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες, να ενισχύσει ιδιαίτερα τη διασύνδεση της ακαδημαϊκής έρευνας με την οικονομική ανάπτυξη της χώρας και ελπίζουμε να συνεισφέρουμε σε αυτό.»
Ένας ερευνητικός κόμβος φράκταλ μπορεί να δώσει στην χώρα που τον φιλοξενεί στρατηγικά πλεονεκτήματα. Πέρα από το διεθνές κύρος και τις πρακτικές χρήσεις σε κρίσιμους τομείς της τεχνολογίας και της παραγωγής, ο κόμβος μπορεί να προσελκύσει κορυφαίους μαθηματικούς, επιστήμονες δεδομένων και επιχειρηματίες, δημιουργώντας οφέλη για τις επιχειρήσεις, τις επενδύσεις και τα πανεπιστήμια.
«Η έρευνα αιχμής στα μαθηματικά (και σε άλλους τομείς) συχνά οδηγεί σε απροσδόκητες ανακαλύψεις, παρέχοντας εργαλεία και μεθόδους που μπορούν αργότερα να οδηγήσουν την καινοτομία σε πολλούς τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας» υπογραμμίζει ο Μ. Μονκό του ERCEA.
Μαθηματικά: Η μεγάλη επιστροφή
Με τη διάκριση αυτή αναδεικνύεται και στην Ελλάδα το γεγονός ότι τα μαθηματικά μπορούν να βρεθούν στο επίκεντρο της σύγχρονης έρευνας και των τεχνολογικών εξελίξεων.
Στην Ελλάδα, τα τμήματα Μαθηματικών υποφέρουν από συνεχή «αιμορραγία» φοιτητών, καθώς οι νέοι προτιμούν κλάδους που θεωρούνται πιο κοντά στις εξελίξεις των νέων τεχνολογιών και της τεχνητής νοημοσύνης.
«Μία τέτοια διεθνής διάκριση λειτουργεί ως ισχυρό κίνητρο για νέους ανθρώπους να στραφούν προς τις σπουδές των Μαθηματικών» εξηγεί η Χ. Χαραλάμπους, «καθώς δείχνει έμπρακτα ότι η μαθηματική έρευνα στην Ελλάδα παράγει έργο με απήχηση και προοπτική εντός και εκτός συνόρων, ότι τα μαθηματικά έχουν έρευνα με παγκόσμια αναγνώριση.
Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι στην εποχή της ραγδαίας ανάπτυξης της τεχνητής νοημοσύνης, η μελέτη των μαθηματικών εννοιών, θεωρητικών και πιο εφαρμοσμένων, παραμένει θεμελιώδης ανάγκη για την πρόοδο της επιστήμης και της κοινωνίας γενικότερα. Χωρίς την άσκηση μυαλού που μόνο τα μαθηματικά μπορούν να προσφέρουν, χωρίς την ισχυρή μαθηματική κατάρτιση, η τεχνολογία κινδυνεύει να εξελιχθεί με αποσπασματικό και επιφανειακό τρόπο.
Η ενίσχυση του ενδιαφέροντος των νέων για τις μαθηματικές σπουδές, η ενίσχυση των μαθηματικών δεξιοτήτων σημαίνει, ότι η Ελλάδα θα μπορεί να παράγει επιστήμονες και επιστημόνισσες ικανούς και ικανές να συμμετάσχουν ενεργά στην παγκόσμια επιστημονική πρωτοπορία» κατέληξε.
Διαβάστε ακόμη
Τσάντες και έπιπλα με vegan δέρμα από κόκκους καφέ
Ο παράδεισος που γίνεται κόλαση: Σκουπίδια, μποτιλιαρίσματα και φίλτρα στο Instagram
Παγκόσμια ναυτιλία 2025: Κυριαρχία Ελλάδας στην πλοιοκτησία (πίνακες)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.