Ριμπολόβλεφ: Η τέχνη έπεσε… βαριά στον Ρώσο μεγιστάνα

Ο Ρώσος πολυεκατομμυριούχος κρατήθηκε επί μιάμιση μέρα από τις Αρχές του Μονακό, ενώ η βίλα του έγινε φύλλο και φτερό. Σύμφωνα με τον «Monde», είχε προσπαθήσει να εξαγοράσει ανώτατους αξιωματούχους για να τύχει  «ευνοϊκής μεταχείρισης» στην υπόθεση με τον Ελβετό έμπορο τέχνης Ιβ Μπουβιέ

των Βασίλη Γούλα, Τίνας Μανδηλαρά

Δεν υπάρχει τουρίστας στο Μονακό που να μην έχει επισκεφτεί το περίφημο κάστρο, αυτό το ιδιόμορφο στρογγυλό κτίριο με τα τοξωτά παράθυρα, τις μαρμάρινες σκάλες με τους κίονες και τις βαριές δρύινες πόρτες, στη Rue du Colonel de Castro. Είναι ο δρόμος όπου επίσης δεσπόζει ο περίφημος καθεδρικός ναός, όχι πολύ μακριά από το σημείο που αναπαύεται η Γκρέις Κέλι, σε μια περιοχή όπου σπάνια θα δεις άνθρωπο πάσχοντα ή δυστυχισμένο. Και όμως, σε αυτό το επιβλητικό κτίριο, στην πλέον ήσυχη γειτονιά του Μονακό, έμελλε να κρατηθεί, έστω για μιάμιση μέρα, ένας από τους πιο ισχυρούς ανθρώπους του πλανήτη, ο 51χρονος ιδιοκτήτης του Σκορπιού και πρόεδρος της ποδοσφαιρικής ομάδας της Μονακό Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ.

Την ίδια ώρα που εκείνος απολογούνταν στον ανακριτή Εντουάρ Λεβρό και απαντούσε στις επίμονες ερωτήσεις του, η περίφημη Belle Epoque βίλα του, επίσης στο Μονακό, θα γινόταν φύλλο και φτερό. Η έρευνα, που αφορούσε σε ενδεχόμενα επιπρόσθετα ευρήματα που θα αποδείκνυαν το μέγεθος της εμπλοκής του πολυεκατομμυριούχου Ρώσου σε υποθέσεις διαφθοράς, απάτης και δωροδοκίας, γνωστής και ως «Monaco Gate», συνεχιζόταν, όπως όλα έδειχναν, κανονικά. 

Ολα ξεκίνησαν έναν χρόνο και δύο μήνες ακριβώς πριν από τα φετινά γενέθλια του μεγιστάνα, στις 22 Σεπτεμβρίου του 2017, όταν στο γραφείο του Μονεγάσκου ανακριτή θα έφτανε μια αγωγή από τον Ελβετό έμπορο τέχνης Ιβ Μπουβιέ, ο οποίος υποστήριζε ότι ο Ρώσος προσπάθησε να εξαγοράσει δικαστές, αλλά και τον ίδιο τον υπουργό Δικαιοσύνης του κρατιδίου Φιλίπ Ναρμινό. Παρότι ο τελευταίος, μαθαίνοντας το περιεχόμενο της αγωγής, είχε φροντίσει να απομακρυνθεί από το πόστο του λίγες ημέρες πριν λάβει χώρα μία από τις πλέον πολύκροτες υποθέσεις διεθνώς, δεν κατάφερε τελικά να γλιτώσει τη σύλληψη. Σύμφωνα με στοιχεία που έφερε στο φως η εφημερίδα «Le Monde» -όχι τυχαία, αφού οι Γάλλοι ποτέ δεν είδαν με καλό μάτι τον Ρώσο μεγιστάνα-, ο Ριμπολόβλεφ είχε προσπαθήσει να εξαγοράσει μια σειρά από ανώτατους αξιωματούχους για να τύχει ευνοϊκής μεταχείρισης στην υπόθεση της αντιπαράθεσής του με τον Ελβετό έμπορο τέχνης Ιβ Μπουβιέ, φτάνοντας μέχρι τον ίδιο τον υπουργό.

Η γαλλική εφημερίδα, λοιπόν, είχε αποκαλύψει τότε το περιεχόμενο ενός DVD, καθώς και αμέτρητων sms που είχαν σταλεί μέσω κινητών τηλεφώνων, αποκαλύπτοντας ότι όντως υπήρχε ένα κέντρο ευνοϊκό προς τον Ρώσο. Τοπικοί αστυνομικοί φέρονταν να ανταλλάσσουν μηνύματα με στελέχη της ποδοσφαιρικής ομάδας, με άλλα ισχυρά πρόσωπα, δικαστικούς και αστυνομικούς. Σε όλες αυτές τις διασυνδέσεις πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραμάτιζε η δικηγόρος του Ριμπολόβλεφ, Τατιάνα Μπερσέντα, η οποία ζητούσε ευνοϊκή μεταχείριση εκ μέρους του πελάτη της στην υπόθεση της αντιπαράθεσης με τον Ελβετό έμπορο έργων τέχνης. Αποτέλεσμα ήταν όχι μόνο η παραίτηση και η σύλληψη του υπουργού, αλλά και η απομάκρυνση άλλων σημαινόντων προσώπων, όπως του γενικού εισαγγελέα Ζαν-Πιερ Τρενό. Οσο για τον πρίγκιπα Αλβέρτο, ο οποίος είχε θορυβηθεί ιδιαίτερα από το σκάνδαλο, είχε αρκεστεί στη σιβυλλική δήλωση ότι «καμία ατασθαλία δεν θα είναι ανεκτή». 

Το κωμικοτραγικό είναι ότι σε μια ένδειξη καλής θέλησης η ίδια η δικηγόρος του Ριμπολόβλεφ έσπευσε οικειοθελώς να προσφέρει τα στοιχεία προς επίρρωση των ισχυρισμών για την αθωότητα τόσο τη δική της όσο και του πελάτη της. Ωστόσο το κινητό της τηλέφωνο έφερε στο φως όλα αυτά τα sms που αποδείκνυαν ακριβώς το αντίθετο και έφερναν τη δικηγόρο και τον πελάτη της στο στόχαστρο. Αλλά δεν ήταν μόνο τα ντοκουμέντα των ανακριτών που δημιουργούσαν πονοκέφαλο στον Ρώσο, ο οποίος ωστόσο έκανε ανενόχλητος μεγάλα επενδυτικά σχέδια, όπως αυτό για την επικείμενη εκμετάλλευση και αξιοποίηση του Σκορπιού. Η δικηγόρος του φερόταν να είχε υποκλέψει συνομιλία με τη Βουλγάρα κουμπάρα του Ριμπολόβλεφ, η οποία φαίνεται να τον είχε βάλει στους υψηλούς κύκλους, καθώς μιλούσε άπταιστα γαλλικά και είχε διασυνδέσεις με όλο τον κόσμο των τεχνών – την Τάνια Ράπο.

Αυτή τον είχε συστήσει στον Μπουβιέ, τον οποίο τώρα ο Ρώσος κατηγορεί για εξαπάτηση. Η βουλγαρικής καταγωγής νονά της κόρης του Ριμπολόβλεφ είχε γνωρίσει τον Ρώσο τα πρώτα χρόνια της μετάβασής του στη Γενεύη, ακριβώς τότε που κάποιος έπρεπε να τον βάλει σε ένα περιβάλλον πολύ ξένο προς το δικό του. Μελαχρινή, ψηλή και υπερσικάτη, ήταν το αντίπαλον δέος στον ψυχρό και κάπως ξένο προς τους πιο υψηλούς και φιλότεχνους κύκλους της Κεντρικής Ευρώπης Ριμπολόβλεφ. Σύζυγός της, ένας διάσημος στο περιβάλλον της Γενεύης οδοντίατρος, ο Ολιβιέ Ράπο, με ξακουστή πελατεία και αδυναμία στα ακριβά κρασιά και τα επώνυμα ρούχα. Ηταν μάλιστα η Τάνια Ράπο αυτή που παρότρυνε τον Ρώσο όχι μόνο να διευρύνει τα ενδιαφέροντά του, αλλά και να επενδύσει σε έναν τομέα που φαινόταν να είναι σίγουρος και να προσδίδει πρεστίζ: την τέχνη. Μόνο που στόχος του μεγιστάνα δεν ήταν να χτυπήσει περιφερειακά, αλλά στα μεγάλα έργα, αυτά που θα του χάριζαν παραπάνω εξώφυλλα και φήμη: ο πρώτος πίνακας που απέκτησε ήταν το «Le Grand Cirque» του Μαρκ Σαγκάλ, ένα από τα πιο διάσημα και όμορφα έργα του κυνηγημένου Ρωσοεβραίου ζωγράφου, ενδεικτικό της ονειρικής φαντασίας που τον χαρακτήριζε – με τον οποίο ήταν εξοικειωμένος ως Ρώσος ο Ριμπολόβλεφ. Με αυτό τον τρόπο δεν κέρδιζε μόνο τους φιλότεχνους αλλά και τους μεγιστάνες της πατρίδας του, οι οποίοι θα εντυπωσιάζονταν από την αγορά των 8 εκατ. δολαρίων για έναν πίνακα – ποσό μηδαμινό βέβαια μπροστά σε αυτά που θα διέθετε αργότερα για την αγορά έργων τέχνης. 

Οι πιο διάσημοι πίνακες του κόσμου

Σύμβουλός του σε αυτή την αγοραπωλησία, όπως και άλλων που ακολούθησαν, ήταν ένας διάσημος Ελβετός έμπορος τέχνης που κινούνταν με ασφάλεια ανάμεσα στις σκοτεινές αποθήκες της Γενεύης όπου γινόταν το ξέπλυμα, τα μεγάλα σαλόνια και τους οίκους δημοπρασιών όπως οι Sotheby’s, ο Ιβ Μπουβιέ. Μαζί με τον Ελβετό έμπορο έργων τέχνης άρχισαν να ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο για να δουν μερικά από τα πιο διάσημα αριστουργήματα, τα οποία έμελλε να αποκτήσει ο μεγιστάνας, όπως τα αισθαντικά «Νερόφιδα ΙΙ» του Γκούσταφ Κλιμτ, πίνακας για τον οποίο χρειάστηκε να ταξιδέψουν με το ιδιωτικό του τζετ μέχρι τη Γενεύη, ή τον πίνακα του Ρενέ Μαγκρίτ «Η περιοχή του Αρνχάιμ» που αγοράστηκε από τον Ριμπολόβλεφ αντί του εξωφρενικού ποσού των 43,5 εκατ. δολαρίων!

Ο Ρώσος άρχισε να αγοράζει τον έναν πίνακα μετά τον άλλο, επενδύοντας μόνο σε διάσημα ονόματα, όπως στον Πικάσο και τον όμορφο πίνακα «Ο φλαουτίστας και η γυμνή γυναίκα», τον οποίο αγόρασε για 25 εκατ. δολάρια. Πρόκειται για έργα που μνημονεύονται σε όλα τα πανεπιστήμια ως κορυφαία, που αναλύονται σε χιλιάδες διπλωματικές εργασίες και γίνονται αντικείμενο επίκλησης από όλους τους φιλότεχνους.

Te Fare ή La Μaison, του Πολ Γκωγκέν

Ολοι αυτοί ήταν έτοιμοι να κοσμήσουν τη βίλα του στο νησί του Αριστοτέλη Ωνάση, μαζί με άλλους πίνακες, όπως ο «Te Fare» ή «La Maison» του Πολ Γκογκέν που θύμιζε στον Ριμπολόβλεφ εξωτικές στιγμές και ώρες ελαφρότητας ή ο αφαιρετικός Ρόθκο για τον οποίο μιλούσαν κάποτε όλοι στην Αμερική. Αλλά για τον Ρώσο που ήξερε να κερδίζει πάντα το καλύτερο, κανένα από αυτά τα έργα τέχνης δεν ήταν αρκετό αν δεν αποκτούσε τον πίνακα των πινάκων, τον πιο διάσημο σε όλο τον πλανήτη, αυτόν για τον οποίο θα μιλούσαν όλοι: τον διάσημο «Salvator Mundi» του Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Κανείς δεν θα μπορούσε να μείνει ασυγκίνητος μπροστά σε αυτό το μοναδικό έργο τέχνης κι έτσι το ραντεβού της παρουσίασης προς τον Ρώσο μεγιστάνα κλείστηκε σε ένα πολυτελές διαμέρισμα του Σέντραλ Παρκ της Νέας Υόρκης , όπου ο αντιπρόεδρος ιδιωτικών πωλήσεων του οίκου Sotheby’s Σάμιουελ Βαλέτ θα εξηγούσε την αξία του πίνακα.

Η περιοχή του Αρνχάιμ, Ρενέ Μαγκρίτ

Τελικά ο Ρώσος θα συμφωνούσε στο να αγοράσει, λίγο αργότερα, ιδιωτικά τον πίνακα από τον μεσάζοντα Ελβετό έμπορο αντί ενός αστρονομικού ποσού-ρεκόρ όλων των εποχών: 183 εκατ. δολάρια! Ο «Σωτήρας του Κόσμου», όπως είναι το άλλο όνομα του έργου, δεν ήταν μόνο ο πιο πρόσφατα ταυτοποιημένος πίνακας του Ντα Βίντσι, αλλά και ένας από τους μόλις είκοσι διασωθέντες πίνακες του αναγεννησιακού ζωγράφου. Μια μικρή λεπτομέρεια: η πραγματική τιμή για την οποία είχε συμφωνήσει ο Ελβετός έμπορος με τον οίκο θα ήταν 112 και όχι 183 εκατ. δολάρια που θα τον αγόραζε τελικά ο Ριμπολόβλεφ, έχοντας απόλυτη άγνοια για το μέγεθος της απάτης!

Τεράστιες οι απώλειες για τον Ρώσο

Τα έργα, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονταν και κάποιοι, όπως έμελλε να αποδειχτεί, κλεμμένοι πίνακες από το εργαστήριο του Πικάσο, δεν ήταν απλώς πασίγνωστα, αλλά και σημεία αναφοράς σε όλους τους κύκλους.

Ο Ριμπολόβλεφ θεωρούνταν πλέον περιώνυμος συλλέκτης και ο Ελβετός έμπορος Μπουβιέ ο καλύτερος μεσάζων για τις αγορές του. Σε πρόσφατη εκπομπή το Bloomberg αποκάλυπτε πως αυτή η σχέση, η οποία κατέληξε τελικά στα δικαστήρια, κόστισε στον Ριμπολόβλεφ πολλά εκατομμύρια δολάρια από τα 2 δισεκατομμύρια που είχε επενδύσει συνολικά σε πίνακες, αφού τα περισσότερα από τα αμφισβητούμενα πλέον έργα πωλούνται σε δημοπρασίες για το ένα τρίτο της αξίας τους. Για παράδειγμα, ο πίνακας του Γκογκέν πουλήθηκε τελικά σε δημοπρασία του οίκου Christie’s στο Λονδίνο για μόλις (!) 22 εκατ. δολάρια αντί των 85 εκατ. που είχε κοστίσει στον Ρώσο, ενώ ο «Φλαουτίστας και η γυμνή γυναίκα» του Πικάσο δημοπρατήθηκε και πουλήθηκε για 5,8 εκατ. αντί για 25 εκατ. δολάρια που του είχε κοστίσει κατά την αρχική αγορά του. Ολα πάντως ήρθαν στο φως στο πρωτοχρονιάτικο πάρτυ, στην παγωμένη Νέα Υόρκη, του 2015, όταν σε ένα από τα τραπέζια και καθώς ο Ρώσος μεγιστάνας τσούγκριζε το κρυστάλλινο ποτήρι του, που είχε ξεχειλίσει από σαμπάνια Chandon Dom Perignon Charles & Diana του 1961, με εκείνα που κρατούσαν οι Σάντι Χέλερ και Στιβ Κοέν, η συζήτηση ήρθε στα έργα τέχνης. Στη συζήτηση συμμετείχαν τρεις άνδρες: ο πρώτος ήταν ένας γνωστός Αμερικανός συλλέκτης έργων τέχνης, ενώ ο δεύτερος εκτός από συλλέκτης ήταν και ιδρυτής του hedge fund SAC Capital Advisors, L.P.

Κάποια στιγμή και ενώ οι τρεις άνδρες συζητούσαν για τέχνη, ένα αινιγματικό χαμόγελο ζωγραφίστηκε στα χείλη του Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ. Λίγα δευτερόλεπτα πριν ο Στιβ Κοέν τον ρωτούσε για τον μυστηριώδη επενδυτή που είχε αγοράσει τον πίνακα του Αμεντέο Μοντιλιάνι «Η γυμνή κοπέλα στο μπλε μαξιλάρι». Κατά τη συζήτηση ο Ριμπολόβλεφ αποκάλυψε στον Κοέν πως εκείνος ήταν ο αγοραστής του έργου και πως είχε μεσολαβήσει γι’ αυτό ο Ελβετός Ιβ Μπουβιέ, στον οποίο έδωσε 118 εκατ. δολάρια! Ακούγοντας το αστρονομικό ποσό ο Κοέν ξέσπασε σε γέλια και είπε στο ν Ριμπολόβλεφ πως ο Μπουβιέ τον είχε αγοράσει από εκείνον μόνο 96 εκατ. δολάρια! Τότε ο Ρώσος μεγιστάνας ξεκίνησε έναν δικαστικό αγώνα εναντίον του Ελβετού, όπου σε μια αγωγή, το κείμενο της οποίας είχε φέρει στο φως αποκλειστικά το «ΘΕΜΑ», αναφερόταν ότι στο κόλπο ήταν και άλλα πολύ γνωστά ονόματα, ακόμα και ο ίδιος ο οίκος Sotheby’s:

«Ο γνωστός οίκος δημοπρασιών εν γνώσει του και με πρόθεση κατέστησε εφικτή την απάτη βοηθώντας ουσιαστικά στη μεγαλύτερη κομπίνα με έργα τέχνης στην ιστορία», ανέφερε χαρακτηριστικά το κείμενο της αγωγής, αποσαφηνίζοντας ότι στα περισσότερα από τα έργα που αγόρασε ο Ριμπολόβλεφ εμπλεκόταν ο Ελβετός έμπορος. Σύμφωνα με τελευταίες δηλώσεις των ανθρώπων του περιβάλλοντος του Ρώσου κροίσου, σε καμία περίπτωση ο Μπουβιέ δεν περίμενε ότι θα φτάσει κάποια στιγμή να αποκαλυφθεί και να τεθεί στο στόχαστρο. Πίστευε ότι οι άνθρωποί του θα τον προστατεύουν μέχρι τέλους. «Είναι σκληρός, με καλές γνωριμίες και δυνατές πλάτες»,  υποστηρίζουν χαρακτηριστικά στο «ΘΕΜΑ» άνθρωποι του περιβάλλοντος του Ρώσου κροίσου. «Κανείς μέχρι σήμερα δεν τολμούσε να τα βάλει μαζί του. Αυτό το γνώριζε φυσικά ο Ριμπολόβλεφ όταν ξεκινούσε τη δικαστική διαμάχη εναντίον του, αλλά πίστευε, όπως και ακόμα πιστεύει, πως στο τέλος θα δικαιωθεί και θα ξεσκεπάσει τον σκοτεινό ρόλο του Μπουβιέ στις αγοραπωλησίες έργων τέχνης», υποστηρίζουν οι άνθρωποί του. 

Ελεύθερος με περιοριστικούς όρους

Πάντως, παρά την περιπέτειά του, ο Ρώσος δεν το βάζει κάτω και είναι αποφασισμένος να κυνηγήσει το δίκιο του μέχρι τέλους και παρά τις κατηγορίες. Για την ώρα πάντως αφέθηκε ελεύθερος με περιοριστικούς όρους, σύμφωνα με τους οποίους του απαγορεύεται οποιαδήποτε επικοινωνία με τη δικηγόρο Τατιάνα Μπερσέντα, τον γιο και τη σύζυγο του πρώην υπουργού Δικαιοσύνης του Μονακό Φιλίπ Ναρμινό, και φυσικά οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο δείχνει να σχετίζεται με την υπόθεση. Επίσης είναι υποχρεωμένος να παρίσταται στις εκάστοτε κλήσεις για κατάθεση από τον ανακριτή οποιαδήποτε στιγμή, όπου και αν βρίσκεται.

Μια απόφαση που ωστόσο βρίσκει σύμφωνους τόσο τον ίδιο τον Ρώσο μεγιστάνα όσο και τους εκπροσώπους του, οι οποίοι δηλώνουν: «Η κράτηση και όχι η σύλληψη ήταν αναμενόμενη από τον Ντμίτρι Ριμπολόβλεφ, ειδικά μετά τις τελευταίες εξελίξεις με τις αγωγές που είχε καταθέσει σε Ελβετία και Αμερική εναντίον του Ιβ Μπουβιέ αλλά και του γνωστού οίκου Sotheby’s για τη μεγαλύτερη απάτη στην ιστορία αγοραπωλησιών έργων τέχνης». Οι ίδιοι μάλιστα υποστηρίζουν πως η διευρυμένη δημοσιότητα οφείλεται ακριβώς στις γνωριμίες του Μπουβιέ, ο οποίος χρησιμοποίησε κατάλληλα και τις άκρες του στα δημοσιογραφικά κυκλώματα, όπως η «Le Monde».

O Ριμπολόβλεφ δηλώνει πάντως έτοιμος για όλα και αποφασισμένος να προχωρήσει στα βήματά του, όπως έκανε και με την τεράστια επένδυση στον Σκορπιό, το οποίο έχει ως φορέα την εταιρεία Μυκήναι Α.Ε. Παρά τα δημοσιεύματα για το αντίθετο, οι κύκλοι του Ρώσου δισεκατομμυριούχου επιμένουν ότι τα φιλόδοξα πλάνα στον Σκορπιό συνεχίζονται κανονικά όπως είχε προβλεφθεί. Είναι γνωστό ότι τα σχέδια για την αξιοποίηση σε έκταση περίπου 10.000 τ.μ. αναμένεται να αγγίξουν τα 185 εκατ. και είναι κάτι που περιμένουν με ιδιαίτερη αδημονία οι κάτοικοι της περιοχής και όχι μόνο, καθώς πρόκειται για ένα από τα πιο φιλόδοξα τουριστικά πρότζεκτ των επόμενων ετών.