Για χρόνια, η αναζήτηση δικαίωσης απέναντι στο Δημόσιο ισοδυναμούσε με εξαντλητικές δικαστικές διαδικασίες, καθυστερήσεις και απώλεια πόρων. Το νέο νομοσχέδιο για τις σχολάζουσες κληρονομιές, που συζητείται στη Βουλή, επιχειρεί να αλλάξει ριζικά αυτή την πραγματικότητα, εισάγοντας έναν θεσμοθετημένο μηχανισμό εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών για οικονομικές απαιτήσεις πολιτών και επιχειρήσεων από το Ελληνικό Δημόσιο ή άλλους δημόσιους φορείς.

Αποζημίωση χωρίς δικαστήριο – Τι αλλάζει για τους πολίτες

Με τη νέα διαδικασία, οι πολίτες θα μπορούν να διεκδικούν αποζημιώσεις χωρίς να περνούν το κατώφλι των δικαστηρίων. Η εξέταση των υποθέσεων μεταφέρεται σε έναν Ειδικό Θεματικό Σχηματισμό στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους (ΝΣΚ), το οποίο θα αναγνωρίζει δικαιώματα αποζημίωσης όταν προκύπτουν βάσιμες αξιώσεις.

Παράλληλα, όταν κάποιος έχει ήδη δικαιωθεί αμετάκλητα από ποινικό ή διοικητικό δικαστήριο για το ίδιο ζήτημα, το Δημόσιο θα παραιτείται από τυχόν εκκρεμείς δίκες, δεν θα ασκεί εφέσεις και δεν θα παρίσταται σε ποινικές διαδικασίες — περιορίζοντας έτσι άσκοπες δικαστικές αντιπαραθέσεις.

Πώς λειτουργεί ο νέος εξωδικαστικός μηχανισμός

Η διαδικασία ξεκινά ύστερα από αίτημα εξωδικαστικής επίλυσης που μπορεί να υποβληθεί είτε με εξώδικη αίτηση είτε κατά τη διάρκεια εκκρεμούς δίκης, σε οποιοδήποτε στάδιο πριν από τη συζήτηση σε πρώτο ή δεύτερο βαθμό ή στο στάδιο της αναίρεσης.
Θα ορίζονται κατηγορίες υποθέσεων — ιδιαίτερα ομοειδών — για τις οποίες η προσφυγή στο ΝΣΚ θα είναι υποχρεωτική πριν από οποιαδήποτε δικαστική κίνηση. Σε διαφορετική περίπτωση, η υπόθεση θα απορρίπτεται ως απαράδεκτη.

Ο ειδικός σχηματισμός θα αποφασίζει αν υπάρχει δικαίωμα αποζημίωσης, χωρίς να απαιτείται δίκη. Επιπλέον, ιδρύεται Ειδικό Τμήμα Ταχείας Αντίδρασης για άμεσες γνωμοδοτήσεις σε υποθέσεις επείγοντος δημοσίου συμφέροντος, ενώ το ΝΣΚ αποκτά τη δυνατότητα να σταματά διαδικασίες όταν ο πολίτης έχει ήδη δικαιωθεί οριστικά.

Η πολιτική στόχευση της μεταρρύθμισης

Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, τόνισε στη Βουλή ότι οι αλλαγές αυτές ενισχύουν όσους βρίσκονται σε αδυναμία, θεραπεύουν χρόνιες αδικίες και αποτελούν κεντρικό πυλώνα ενός πιο αποτελεσματικού και δίκαιου κράτους. Για πρώτη φορά, όπως είπε, δημιουργείται μηχανισμός που επιτρέπει στον πολίτη να αποζημιώνεται χωρίς πολυετείς δικαστικές διαμάχες.

Το άρθρο προβλέπει την επίσημη σύσταση σχηματισμού εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών στο ΝΣΚ μέσω τροποποίησης του άρθρου 16 του ν. 4831/2021. Η απόφαση συγκρότησης θα πρέπει να έχει εκδοθεί έως 31 Δεκεμβρίου 2026. Η υποχρεωτική προσφυγή στον μηχανισμό πριν τα δικαστήρια, όπου προβλεφθεί, θα αποτελεί προϋπόθεση για τη συζήτηση της υπόθεσης.

Με τον νέο θεσμό, η Πολιτεία επιχειρεί να μετακινήσει το κέντρο βάρους από τη δικαστική αντιπαράθεση στη γρήγορη και ουσιαστική επίλυση διαφορών — προς όφελος πολιτών, δημοσίων υπηρεσιών και του συστήματος δικαιοσύνης συνολικά.

Διαβάστε ακόμη 

Τράπεζες: Ποιους κινδύνους θα λάβει υπόψη το νέο stress test – Τι καταγράφει η έκθεση της EBA (πίνακας)

Το υπερπολυτελές τρένο της ερήμου με τις 33 σουίτες – Μια νέα εμπειρία στη Σαουδική Αραβία

Metlen: Kορυφαία υποψήφια για είσοδο στον Stoxx Europe 600 – Οι εισροές, τα τεχνικά δεδομένα και το νέο επίπεδο για τη μετοχή

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα