Το πράσινο φως έδωσε το Υπουργικό Συμβούλιο στις καινοτόμες διατάξεις εκσυγχρονισμού και αναμόρφωσης του «νομοσχεδίου Φλωρίδη» που αφορούν το κληρονομικό δίκαιο, 80 χρόνια μετά την πρώτη εφαρμογής τους, ενώ την Τρίτη η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης θα παρουσιάσει τις διατάξεις του νομοσχεδίου, οι οποίες προσαρμόζονται στους μετασχηματισμούς του θεσμού της οικογένειας και στις σύγχρονες κοινωνικές ανακατατάξεις, όπως είναι το σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης, ο γάμος ομόφυλων ζευγαριών κ.λπ.

Στο τελευταίο Υπουργικό Συμβούλιο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την παρουσίαση από τον υπουργό Δικαιοσύνης Γιώργο Φλωρίδη των διατάξεων του νομοσχεδίου για τις ριζοσπαστικές αλλαγές που επέρχονται στο κληρονομικό δίκαιο, επισήμανε ότι στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο υπάρχουν «διατάξεις οι οποίες είναι αμετάβλητες για 80 χρόνια, οι οποίες ανήκαν σε ένα νομικό περιβάλλον κατάλληλο ίσως για τη χώρα εκεί όπου βρισκόταν κάποτε, αλλά σίγουρα όχι γι’ αυτή που είμαστε κι εκεί που θέλουμε να πάμε».

Αναφερόμενος ο πρωθυπουργός στο περιεχόμενο των διατάξεων του «νομοσχεδίου Φλωρίδη», επισήμανε ότι στο κληρονομικό δίκαιο επέρχεται μια σειρά από σημαντικές καινοτόμες διατάξεις, όπως είναι «η εισαγωγή του θεσμού της κληρονομικής σύμβασης, η αλλαγή των ποσοστώσεων σε περίπτωση που δεν υπάρχει διαθήκη, η ενίσχυση της θέσης των συζύγων, η αναγνώριση δικαιωμάτων στους συντρόφους και οι διαδικασίες οι οποίες θα γίνονται πια ψηφιακά ώστε να εκλείψουν καθυστερήσεις».

Δεν παρέλειψε να τονίσει ο κ. Μητσοτάκης ότι «η μεταρρύθμιση του κληρονομικού δικαίου έχει και μια πολύ σημαντική αναπτυξιακή διάσταση ως προς τον τρόπο με τον οποίο κληρονομείται σήμερα η περιουσία, η οποία συχνά καταλήγει να μην μπορεί να αξιοποιηθεί από τους κληρονόμους για λόγους οι οποίοι, πιστεύω, ότι μπορούν πια να αντιμετωπιστούν με τις νομοθετικές ρυθμίσεις».

Οπως είχε αποκαλύψει το «ΘΕΜΑ» την περασμένη Κυριακή (23.11.2025), στο κληρονομικό δίκαιο επέρχεται μια σειρά μεταρρυθμίσεων, μεταξύ των οποίων είναι η καθιέρωση του θεσμού των κληρονομικών συμβάσεων, η αλλαγή του καθεστώτος της νόμιμης κληρονομικής μοίρας, η προστασία της διαθήκης από πλαστογράφους κ.ο.κ.

Εξάλλου, την Τρίτη, έπειτα από αναβολή μιας εβδομάδας, ο κ. Φλωρίδης και ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Γιάννης Μπούγας, μαζί με τον ομότιμο καθηγητή της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ Απόστολο Γεωργιάδη, ο οποίος ήταν ο επικεφαλής της επιτροπής αναμόρφωσης του κληρονομικού δικαίου, θα παρουσιάσουν τις καινοτόμες διατάξεις του νομοσχεδίου που θα κατατεθεί στη Βουλή.

Μεταξύ των βασικών αλλαγών που επέρχονται στο κληρονομικό δίκαιο είναι ότι ο διαθέτης-κληρονομούμενος μπορεί πλέον να διασφαλίσει εν ζωή την επιθυμία του η κληρονομιά του, η οποία δεν είναι μόνο κινητά ή ακίνητα περιουσιακά στοιχεία, αλλά μπορεί να είναι και άλλα δικαιώματα, όπως πνευματικής ιδιοκτησίας κ.λπ., να περιέλθει στα πρόσωπα που εκείνος επιλέγει να προστατεύσει και να εξασφαλίσει. Δηλαδή, ενώ ακόμα βρίσκεται εν ζωή θα μπορεί να ρυθμίσει με νομικούς κανόνες τα περιουσιακά στοιχεία που θα αφήσει στους κληρονόμους του.

Την ίδια στιγμή αλλάζει και το εδώ και 80 χρόνια καθεστώς της νόμιμης μοίρας προς την/τον σύζυγο και τα παιδιά. Ετσι, το ποσοστό της νόμιμη μοίρας του επιζώντος συζύγου αυξάνεται στο 33,3%, αφήνοντας τα 2/3 (66,7%) της κληρονομιάς στα παιδιά. Επέρχεται δηλαδή μια αύξηση της νόμιμης μοίρας προς την/τον σύζυγο κατά 8,3%.

Επιπρόσθετα, οι νέες διατάξεις επιλύουν το ζήτημα των χρεών του αποβιώσαντος διαθέτη περιουσίας. Σύμφωνα με αυτές, οι κληρονόμοι δεν θα καταφεύγουν σε αποποίηση της περιουσίας που τους αφήνει ο πατέρας ή η μητέρα τους προκειμένου να μην επωμιστούν τα χρέη που είχαν προς τράπεζες, Εφορία κ.ά., αλλά και να μην εγκαταλείπονται ακίνητα τα οποία στην πάροδο του χρόνου δέχονται φθορές.

Παράλληλα, αλλάζει το ισχύον καθεστώς για τις διαθήκες και μπαίνουν δικλίδες ασφαλείας προκειμένου να σταματήσει πλέον το καθεστώς των πλαστών διαθηκών που κάποια κυκλώματα εκμεταλλεύονται τις περιουσίες ανθρώπων, κατά κανόνα της τρίτης ηλικίας, είτε αυτά φιλοξενούνται σε γηροκομεία και οίκους ευγηρίας είτε έχουν τη φροντίδα συγγενικών τους προσώπων.

Ακόμη, προβλέπεται ότι η δημόσια και η μυστική διαθήκη θα συντάσσονται ενώπιον συμβολαιογράφου με τη σύμπραξη μόνο δύο μαρτύρων, χωρίς εναλλακτική δυνατότητα σύμπραξης δεύτερου συμβολαιογράφου.

Παράλληλα, για να σταματήσει το φαινόμενο των πλαστών ιδιόγραφων διαθηκών, προβλέπεται ότι «η ιδιόγραφη διαθήκη δεν θα αναπτύσσει έννομα αποτελέσματα πριν από την κήρυξή της ως κύριας, αν με αυτή οι κληρονόμοι είναι αποκλειστικά συγγενείς ή αν η διαθήκη δημοσιεύτηκε μετά την πάροδο δύο ετών από τον θάνατο του κληρονομουμένου, ανεξάρτητα από την ιδιότητα του προσώπου που είναι αποδέκτης της κληρονομιάς».

Παραδείγματα κληρονομικής καθημερινότητας

Το «ΘΕΜΑ», σε μια προσπάθεια ανάδειξης των ουσιαστικών μεταβολών του νομοσχεδίου για την αναμόρφωση και τον εκσυγχρονισμό του κληρονομικού δικαίου, παραθέτει αναλυτικά ενδεικτικά παραδείγματα που απασχολούν την καθημερινότητα των συμβολαιογράφων, των δικηγόρων, αλλά και τους ίδιους τους πολίτες. Ετσι ώστε να έχουν τις λύσεις όταν έρχονται αντιμέτωποι με ανοίγματα διαθηκών συγγενών, με συγκρουσιακές καταστάσεις συγγενών πρώτου και δεύτερου βαθμού οι οποίοι είναι κληρονόμοι περιουσιακών στοιχείων, όπως ακίνητα, τραπεζικές καταθέσεις κ.λπ., αλλά και με περιπτώσεις αμφισβήτησης της νόμιμης μοίρας μεταξύ των κληρονόμων.

Τα παραδείγματα θέτουν εύλογα ερωτήματα της καθημερινότητας και ταυτόχρονα απαντούν στο ποιες μεταβολές επέρχονται στο ισχύον νομοθετικό πλαίσιο από τις νέες διατάξεις του κληρονομικού δικαίου που θα ψηφιστούν στη Βουλή.

Διαβάστε περισσότερα στο protothema.gr