Ήταν το 1896 όταν δημιουργήθηκε ο πρώτος Διεθνής Άτλαντας Νεφών με κατηγορίες και εικόνες νεφών, η αποτύπωση των οποίων απαιτούσε από τους μετεωρολόγους συγκεκριμένες φωτογραφικές τεχνικές πολύ εξελιγμένες για την εποχή. Ακολούθησαν αρκετές ενημερωμένες εκδόσεις, μέχρι τη σημερινή με τον πλήρη οδηγό νεφών, ο οποίος πλέον με τη διαδικτυακή του μορφή λειτουργεί ως πύλη γνώσης γύρω από τις διαφορετικές οικογένειες και υποκατηγορίες νεφών, σύμφωνα με το σχήμα και τη δομή τους, με τη συνοδεία εκατοντάδων λήψεων που αναρτήθηκαν από ειδικούς, φωτογράφους και λάτρεις της απαλής σαν από βαμβάκι μάζας που αιωρείται στον ουρανό. Όποιος γοητεύεται από τα σύννεφα μπορεί, μάλιστα, να «παίξει» συγκρίνοντας δύο φωτογραφίες και να μάθει τα χαρακτηριστικά και τις διαφορές τους.

Ανάμεσα στις κατηγορίες συγκαταλέγονται και οι «στρουμπουλοί» σωρείτες (cumulus), οι οποίοι χαρακτηρίζονται συχνά «χνουδωτοί» και παρατηρούνται συνήθως σε χαμηλό επίπεδο και σε υψόμετρο μικρότερο των 2.000 μέτρων, με εξαίρεση την κατακόρυφη μορφή cumulus congestus.

Μπορεί οι αλλαγές σε αυτά τα σύννεφα να εξηγούν την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας τα τελευταία δύο χρόνια;

Σύμφωνα με νέα έρευνα είναι πιθανό. Οι επιστήμονες αποδίδουν στις μεταβολές της νεφοκάλυψης το γεγονός ότι το 2023 ήταν το θερμότερο έτος της ιστορίας με το 2024 χωρίς αμφιβολία να οδεύει προς την ίδια κατεύθυνση, αφού εκτιμάται ότι θα είναι το πρώτο που θα ξεπεραστεί το όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή.

Μπορεί εν μέρει, επισημαίνουν, το φαινόμενο Ελ Νίνιο και η κλιματική αλλαγή, να διαδραματίζουν ρόλο, ωστόσο δεν αρκούν οι δύο αυτοί παράγοντες για την αύξηση της θερμοκρασίας, καθώς δεν κατάφεραν να εντοπίσουν την αιτία πίσω από τους επιπλέον 0,2 βαθμούς Κελσίου της αύξησης της θερμοκρασίας που παρατηρήθηκε το 2023.

Ερευνητές από το Ινστιτούτο Άλφρεντ Βέγκενερ του Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών Χέλμολτς εκτιμούν ότι βρήκαν την απάντηση στο αίνιγμα και αυτή αφορά στην απότομη μείωση της νεφοκάλυψης την ίδια χρονιά.

Όπως εξηγούν, αυτή η μείωση επηρέασε τη λευκάγεια (albedo) της Γης – την ικανότητα του πλανήτη δηλαδή να ανακλά την ηλιακή ακτινοβολία πίσω στο διάστημα – προκαλώντας αύξηση στις θερμοκρασίες αφού περισσότερο φως καταφέρνει να φτάσει στην επιφάνεια και τη θερμάνει.

«Το 2023, η παγκόσμια μέση θερμοκρασία εκτοξεύθηκε κατά σχεδόν 1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από το προβιομηχανικό επίπεδο, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ κατά περίπου 0,17 βαθμούς. Οι προηγούμενες βέλτιστες εκτιμήσεις που συμπεριέλαβαν την ανθρωπογενή υπερθέρμανση και την έναρξη του Ελ Νίνιο, υπολείπονται κατά περίπου 0,2 βαθμούς για να εξηγηθεί η αύξηση της θερμοκρασίας. Αξιοποιώντας δορυφορικά δεδομένα και δεδομένα αναλύσεων, προσδιορίζουμε τη χαμηλή πλανητική φωταύγεια (albedo) που καταρρίπτει ρεκόρ, ως τον κύριο παράγοντα που γεφυρώνει αυτό το χάσμα», αναφέρει η έκθεση που δημοσιεύθηκε στο Science.

Ο επικεφαλής συντάκτης της έκθεσης Χέλγκε Γκέσλινγκ αναφέρθηκε στους παράγοντες που μπορεί να εντείνουν την υπερθέρμανση, ανάμεσα σε αυτούς τα αέρια θερμοκηπίου, η αυξημένη ηλιακή δραστηριότητα, μεγάλες ποσότητες υδρατμού από μια ηφαιστειακή έκρηξη, αλλά και πάλι ακόμα και αν συνδυαστούν όλα αυτά τα στοιχεία μαζί, υπάρχουν ακόμα 0,2 βαθμοί Κελσίου χωρίς αιτία.

Εξετάζοντας σειρά δεδομένων από τη NASA και από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Καιρικών Προβλέψεων (ECMWF) – σε ορισμένες περιπτώσεις από το 1940 – κατέγραψαν τη νεφοκάλυψη σε διαφορετικά υψόμετρα.

«Αυτό που κέντρισε την προσοχή μας ήταν ότι, τόσο στα σύνολα δεδομένων της NASA όσο και του ECMWF, το 2023 ξεχώρισε ως το έτος με τη χαμηλότερη φωταύγεια», εξήγησε ο Τόμας Ράκοβ από ECMWF, προσθέτοντας πως ανάλογη μείωση είχε παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια.

«Τα δεδομένα δείχνουν ότι το 2023, το πλανητικό albedo μπορεί να ήταν στο χαμηλότερο επίπεδο από τουλάχιστον το 1940», συμπλήρωσε, αποδίδοντας την επιδείνωση του φαινομένου της υπερθέρμανσης και εξηγώντας πιθανώς το χάσμα των 0,2 βαθμών Κελσίου.

Για ποιο λόγο, όμως, συρρικνώνονται τα χαμηλά σύννεφα; Οι ειδικοί αναπτύσσουν τρία πιθανά σενάρια: Η μικρότερη συγκέντρωση σωματιδίων θείου έπειτα από αυστηρότερους κανονισμούς σχετικά με τα καύσιμα πλοίων, η υπερθέρμανση που αλλάζει τον τρόπο συμπεριφοράς των νεφών κι η φυσική κλιματική μεταβλητότητα.

Αν οι δύο πρώτες εκδοχές αποδειχθούν σωστές, τότε το κλίμα αποδεικνύεται περισσότερο ευαίσθητο στην ανθρώπινη ρύπανση από τις αρχικές εκτιμήσεις και ο αντίκτυπος προβλέπεται να είναι ακόμα μεγαλύτερος τα επόμενα χρόνια, με τον Γκέλσινγκ να εκτιμά πως η θερμοκρασία θα ξεπεράσει τον 1,5 βαθμό Κελσίου νωρίτερα από ό,τι αναμενόταν.

Διαβάστε ακόμη:

Fraport Greece: Στο +11,6% έκλεισε ο Νοέμβριος στα 14 περιφερειακά αεροδρόμια (πίνακας)

Τι αλλάζει η μείωση των επιτοκίων σε 420.000 στεγαστικά δάνεια

ΑΑΔΕ: Παρασκευή και… 13 με τριπλάσια πρόστιμα στα πρατήρια από σήμερα

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα