Εδώ και χρόνια, ειδικοί που μελετούν το κλίμα παρατηρούν ένα μοτίβο που επανέρχεται με αυξανόμενη συχνότητα: οι μεγάλοι ωκεάνιοι μηχανισμοί που ρυθμίζουν τις θερμοκρασίες, τις μεταφορές θερμότητας και τη σταθερότητα του παγκόσμιου κλίματος φθίνουν με ρυθμό που δεν είχε προβλεφθεί. Σήμερα, η προειδοποίηση αποκτά χαρακτήρα συναγερμού. Νέα επιστημονικά μοντέλα δείχνουν ότι το σύστημα Atlantic Meridional Overturning Circulation (AMOC) – ο «ιμάντας μεταφοράς» που διαμορφώνει το κλίμα του πλανήτη – μπορεί να οδηγηθεί σε μερική ή πλήρη κατάρρευση πολύ νωρίτερα απ’ ό,τι πιστεύαμε.

Δεν πρόκειται για μια αφηρημένη απειλή. Είναι ο πυλώνας που καθορίζει τις ισορροπίες στα βόρεια γεωγραφικά πλάτη, επηρεάζει τις ασιατικές μουσώνες, τροφοδοτεί τη σταθερότητα του ευρωπαϊκού κλίματος και λειτουργεί ως «θερμοστάτης» των ωκεανών.

Ιδιαίτερη ανησυχία για την Ατλαντική κυκλοφορία

Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η αυξημένη τήξη πάγων από τη Γροιλανδία, σε συνδυασμό με τη συνεχή αύξηση της θερμοκρασίας, αλλάζει δραματικά την αλατότητα των υδάτων. Το γεγονός αυτό εμποδίζει τη φυσιολογική βύθιση ψυχρού, πυκνού νερού που απαιτείται για να ανανεώνεται το AMOC. Εάν η διαδικασία αυτή διαταραχθεί πλήρως, ο μηχανισμός μπορεί να επιβραδυνθεί τόσο ώστε να καταρρεύσει.
Τα μοντέλα δείχνουν ότι η εξέλιξη αυτή δεν θα εκδηλωθεί σταδιακά. Αντίθετα, υπάρχει ο κίνδυνος ενός απότομου tipping point, όπου το σύστημα θα καταρρεύσει μέσα σε μερικά χρόνια.

Τι σημαίνει μια ενδεχόμενη κατάρρευση

Οι επιπτώσεις δεν περιορίζονται στην Ευρώπη – έχουν παγκόσμιο αποτύπωμα:

• Ευρώπη: δριμείς χειμώνες, μεγαλύτερη συχνότητα ακραίων καιρικών φαινομένων, πτώση θερμοκρασιών έως και 10 βαθμούς σε ορισμένες περιοχές.
• Αφρική & Νότια Ασία: αποσταθεροποίηση μουσώνων, επιπτώσεις στην αγροτική παραγωγή και την επισιτιστική ασφάλεια.
• ΗΠΑ: ενίσχυση καταιγίδων, άνοδος της στάθμης της θάλασσας στην ανατολική ακτή.
• Παγκόσμιο κλίμα: εκτροπή ρευμάτων, θερμική ανισορροπία και αλυσίδα συνεπειών σε οικοσυστήματα και οικονομίες.

Πέρα από το κλίμα, η διατάραξη του AMOC θα έχει καταλυτική επίδραση στην παγκόσμια οικονομική σταθερότητα, στα συστήματα ενέργειας και στις μεταφορές, ακόμη και στη γεωπολιτική ασφάλεια, λόγω πιέσεων σε πόρους και μεταναστευτικές ροές.

Η κατάσταση απαιτεί άμεση δράση

Οι επιστήμονες τονίζουν ότι το «παράθυρο ευκαιρίας» για να μειωθεί ο κίνδυνος στενεύει. Η επιβράδυνση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, η προστασία των πολικών περιοχών και η ενίσχυση των διεθνών μηχανισμών παρατήρησης κρίνονται καίρια. Χωρίς αυτές τις παρεμβάσεις, το AMOC μπορεί να οδηγηθεί σε μια πορεία μη αναστρέψιμη.

Ο θαλάσσιος κόσμος εκπέμπει SOS

Η νέα ανησυχητική εικόνα δεν προκύπτει από μεμονωμένη έρευνα, αλλά από διασταυρωμένες μελέτες που συγκλίνουν στο ίδιο συμπέρασμα: οι ωκεανοί αλλάζουν γρηγορότερα από τις ιστορικές προβλέψεις.

Το ενδεχόμενο κατάρρευσης ενός τόσο κρίσιμου συστήματος ωκεάνιων ρευμάτων δεν αντιμετωπίζεται πια ως θεωρητική άσκηση. Αντιθέτως, αποτελεί ένα από τα πλέον ανησυχητικά σενάρια της κλιματικής κρίσης – ένα σενάριο με πραγματικές, βαθιές και μη αναστρέψιμες επιπτώσεις για τις κοινωνίες και τις οικονομίες του πλανήτη.

Διαβάστε ακόμη 

Τράπεζες: Ποιους κινδύνους θα λάβει υπόψη το νέο stress test – Τι καταγράφει η έκθεση της EBA (πίνακας)

Το υπερπολυτελές τρένο της ερήμου με τις 33 σουίτες – Μια νέα εμπειρία στη Σαουδική Αραβία

Metlen: Kορυφαία υποψήφια για είσοδο στον Stoxx Europe 600 – Οι εισροές, τα τεχνικά δεδομένα και το νέο επίπεδο για τη μετοχή

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα