Ένα ακόμη ανησυχητικό ορόσημο στην πορεία της κλιματικής κρίσης καταγράφεται στον αρκτικό κύκλο, όπου οι επιστήμονες διαπιστώνουν ότι η περιοχή βιώνει πλέον συνθήκες πρωτοφανούς θερμικής επιβάρυνσης. Η πιο πρόσφατη ετήσια έκθεση της Αμερικανικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (NOAA), που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα, σκιαγραφεί μια εικόνα ταχείας και εκτεταμένης υπερθέρμανσης σε μία από τις πιο ευάλωτες ζώνες του πλανήτη.
Κατά το διάστημα από τον Οκτώβριο του 2024 έως και τον Σεπτέμβριο του 2025, οι μέσες θερμοκρασίες στην Αρκτική ήταν αυξημένες κατά 1,60 βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με τον μέσο όρο της περιόδου 1991–2020. Τα συμπεράσματα προκύπτουν από την ετήσια «Αρκτική Έκθεση» της NOAA, η οποία βασίζεται σε μετεωρολογικά και κλιματικά δεδομένα που εκτείνονται έως τις αρχές του 20ού αιώνα.
Ο Τομ Μπάλινγκερ, ένας εκ των βασικών συντακτών της μελέτης και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Αλάσκας, χαρακτήρισε την εξέλιξη «ιδιαίτερα ανησυχητική», επισημαίνοντας στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι μια τόσο απότομη άνοδος της θερμοκρασίας σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα είναι φαινόμενο χωρίς ιστορικό προηγούμενο, όχι μόνο τις τελευταίες δεκαετίες αλλά ενδεχομένως και σε βάθος χιλιετιών.
Η περίοδος που εξετάστηκε περιλαμβάνει το θερμότερο φθινόπωρο που έχει καταγραφεί ποτέ στην Αρκτική, τον δεύτερο πιο ζεστό χειμώνα και το τρίτο θερμότερο καλοκαίρι από το 1900. Οι εποχικές αυτές υπερβάσεις επιβεβαιώνουν ότι η άνοδος της θερμοκρασίας δεν περιορίζεται σε μεμονωμένα επεισόδια, αλλά αποτελεί σταθερή και διαρκή τάση.
Η περιοχή γύρω από τον Βόρειο Πόλο θερμαίνεται με ρυθμό σαφώς ταχύτερο από τα μεσαία γεωγραφικά πλάτη, ένα φαινόμενο γνωστό ως «αρκτική ενίσχυση». Σε αυτό συμβάλλουν πολλοί παράγοντες, με κυριότερους την απώλεια της χιονοκάλυψης και τη συνεχή μείωση του θαλάσσιου πάγου, οι οποίοι μεταβάλλουν τη θερμική ισορροπία της περιοχής.
Τον Μάρτιο του 2025 καταγράφηκε ένα ακόμη ιστορικό αρνητικό ρεκόρ, καθώς η χειμερινή κορύφωση της έκτασης του θαλάσσιου πάγου έφτασε στο χαμηλότερο επίπεδο από τότε που ξεκίνησε η δορυφορική παρακολούθηση. Σύμφωνα με τους επιστήμονες του National Snow and Ice Data Center (NSIDC), η μέγιστη έκταση σημειώθηκε στις 22 Μαρτίου και ανήλθε σε περίπου 14,33 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, το μικρότερο μέγεθος των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών.
Κανονικά, ο θαλάσσιος πάγος του Αρκτικού Ωκεανού αυξάνεται σταδιακά κατά τη διάρκεια του χειμώνα και κορυφώνεται την άνοιξη. Ωστόσο, η ανθρωπογενής υπερθέρμανση δυσχεραίνει πλέον τη φυσική αυτή διαδικασία, περιορίζοντας τη δυνατότητα του πάγου να ανακάμπτει.
Όπως εξηγεί ο Ουόλτερ Μάιερ, συν-συγγραφέας της έκθεσης του NSIDC, η απώλεια πάγου αποτελεί άμεση απειλή για είδη όπως οι πολικές αρκούδες, οι φώκιες και οι θαλάσσιοι ίπποι, τα οποία εξαρτώνται από τον πάγο για μετακίνηση, τροφή και αναπαραγωγή.
Αν και το λιώσιμο του θαλάσσιου πάγου δεν συμβάλλει άμεσα στην άνοδο της στάθμης των ωκεανών, σε αντίθεση με την τήξη παγετώνων και παγοκαλυμμάτων στην ξηρά, προκαλεί μια σειρά έμμεσων αλλά σοβαρών επιπτώσεων. Η μείωση της λευκής επιφάνειας του πάγου αποκαλύπτει τα σκοτεινότερα νερά του ωκεανού, τα οποία απορροφούν περισσότερη ηλιακή ακτινοβολία, ενισχύοντας περαιτέρω την υπερθέρμανση.
Η ταχύτερη θέρμανση της Αρκτικής μειώνει τις θερμοκρασιακές διαφορές που συγκρατούν τον ψυχρό αέρα κοντά στον πόλο. Σύμφωνα με αρκετές μελέτες, αυτό διευκολύνει την κάθοδο ψυχρών αερίων μαζών προς νοτιότερα γεωγραφικά πλάτη, αυξάνοντας τη συχνότητα και την ένταση των κυμάτων ψύχους.
Την ίδια περίοδο, οι βροχοπτώσεις στην Αρκτική έφτασαν επίσης σε ιστορικά υψηλά επίπεδα. Η «χρονιά του νερού» από τον Οκτώβριο του 2024 έως τον Σεπτέμβριο του 2025 κατατάσσεται ανάμεσα στις πέντε πιο βροχερές από το 1950, υπογραμμίζοντας ότι η κλιματική αλλαγή μεταμορφώνει ριζικά το υδρολογικό και περιβαλλοντικό προφίλ της περιοχής.
Διαβάστε ακόμη
Η μέθοδος των Χαντίντ: Η στρατηγική της μητέρας πίσω από δύο καριέρες εκατομμυρίων
Κι όμως, οι πραγματικοί «εθισμένοι» στις οθόνες είναι οι ηλικιωμένοι
Ο «αληθινός» Σκρουτζ λεγόταν Μέγκοτ και ήταν ακόμα πιο τσιγκούνης
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα