Νέες σημαντικές άμεσες επενδύσεις ύψους 543,6 εκατ. ευρώ, αλλά και το «ξεκλείδωμα» επενδύσεων τρίτων άνω των 700 εκατ. ευρώ σηματοδοτεί το νέο επικαιροποιημένο δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξής του ΔΕΣΦΑ 2021-2030, το οποίο έλαβε την έγκριση της ΡΑΕ. Παράλληλα, φέρνει νέους αγωγούς και διασυνδέσεις ώστε το φυσικό αέριο να φτάσει σε ακόμη περισσότερες περιοχές της χώρας, ενώ ταυτόχρονα προετοιμάζει το εθνικό σύστημα για την «επόμενη μέρα», δηλαδή τη μεταφορά και αποθήκευση υδρογόνου, καθώς και άλλων ανανεώσιμων αερίων στο μέλλον.
Το νέο Δεκαετές περιλαμβάνει συνολικά 48 έργα που θα αναβαθμίσουν και θα επεκτείνουν το Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ), διασφαλίζοντας παράλληλα τη διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας και την ασφάλεια εφοδιασμού της χώρας και της ευρύτερης περιοχής. Στο επίκεντρο του προγράμματος βρίσκονται, μεταξύ άλλων, έργα που θα συμβάλλουν καθοριστικά στην επίτευξη των εθνικών στόχων για την απολιγνιτοποίηση, καθώς επίσης και νέα projects που θα αναβαθμίσουν περαιτέρω την αγορά φυσικού αερίου, όπως το FSRU της Διώρυγα Gas.
Το Πρόγραμμα Ανάπτυξης έχει, κατά τη ΡΑΕ, έντονα αναπτυξιακό χαρακτήρα, καθώς όλα τα νέα έργα που προτείνονται από τον Διαχειριστή αφορούν αποκλειστικά στην επέκταση του ΕΣΦΑ σε νέες περιοχές. Συγκεκριμένα, προτείνεται η επέκταση του Συστήματος προς τη Δυτική Μακεδονία και την Πάτρα, καθώς και η δημιουργία νέων εξόδων στην Πελοπόννησο για την εξυπηρέτηση των νέων δικτύων διανομής στις πόλεις της Κορίνθου, της Τρίπολης και της Μεγαλόπολης.
Οι νέοι αγωγοί σε Δ. Μακεδονία και Πάτρα
Στα καινούργια projects που ξεχωρίζουν περιλαμβάνονται οι αγωγοί προς τη Δυτική Μακεδονία (ύψους 110 εκατ. ευρώ) και την Πάτρα (85 εκατ. ευρώ).
Ο αγωγός προς τη Δ. Μακεδονία αφορά στην επέκταση του Συστήματος φυσικού αερίου μέσω νέου κλάδου υψηλής πίεσης και σχετίζεται με τις γενικές κατευθύνσεις του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης των λιγνιτικών περιοχών.
Σύμφωνα με την προκαταρκτική μελέτη, ο νέος αγωγός θα ξεκινά από την περιοχή του υφιστάμενου βανοστασίου στα Τρίκαλα Ημαθίας και θα έχει μήκος 122 χλμ. Το έργο περιλαμβάνει Μετρητικό/Ρυθμιστικό σταθμό 50.000 Nm3/h στην περιοχή της Καρδιάς για την τροφοδοσία των εγκαταστάσεων τηλεθέρμανσης στις περιοχές της Πτολεμαΐδας, της Κοζάνης και του Αμύνταιου, καθώς και βανοστάσια για την τροφοδοσία λοιπών καταναλώσεων. Επιπλέον, προβλέπεται σύνδεση με τους Μετρητικούς και Ρυθμιστικούς σταθμούς Άσπρους και Περδίκκα, οι οποίοι θα συνδεθούν αρχικά με έξοδο του ΤΑΡ, έως ότου κατασκευαστεί ο αγωγός.
Προβλέπεται, επίσης, ένας κλάδος για την τροφοδοσία της Νάουσας και της Βέροιας, καθώς και αναμονές για μελλοντικές επεκτάσεις όπως αυτή προς την Πορειά.
Ένα πρόσθετο όφελος αυτού του αγωγού είναι η σύνδεση στο ΕΣΦΑ μίας περιοχής όπου σχεδιάζεται η παραγωγή υδρογόνου (έργο White Dragon). Κατά συνέπεια, θα αποτελέσει πρότυπο για τον σχεδιασμό δράσεων που αποσκοπούν στην προσαρμογή του ΕΣΦΑ στη μεταφορά υδρογόνου (αρχικά ως μείγματος με φυσικό αέριο).
Εκτιμάται ότι θα ενταχθεί στο Σύστημα τον Σεπτέμβριο του 2023.
Ο νέος αγωγός προς την Πάτρα αφορά την πόλη της Πάτρας όσο και τη Βιομηχανική Περιοχή (ΒΙ.ΠΕ) Πατρών. Θα είναι μήκους 120 χλμ, θα ξεκινά από κατάλληλο σημείο επί του αγωγού υψηλής πίεσης προς τη Μεγαλόπολη και θα καταλήγει σε δύο Μετρητικούς και Ρυθμιστικούς σταθμούς, (έναν για την πόλη της Πάτρας και έναν για την ΒΙ.ΠΕ). Η προτεινόμενη ημερομηνία ένταξής του στο Σύστημα είναι ο Ιούνιος 2026.
Ωστόσο, η ΡΑΕ κρίνει αναγκαίο να υποβάλει ο ΔΕΣΦΑ, εντός τριών μηνών, περαιτέρω στοιχεία σχετικά με το κόστος του έργου και την εκτιμώμενη ζήτηση φυσικού αερίου. Η ΡΑΕ, παράλληλα, θα διερευνήσει περαιτέρω την οικονομική βιωσιμότητα του στην κατεύθυνση επικαιροποίησης του χρονοδιαγράμματος υλοποίησης.
Επίσης, στο Πρόγραμμα περιλαμβάνεται το υπό ωρίμανση έργο «Αγωγός Νέας Μεσημβρίας–Ευζώνων/ Γευγελή και Μετρητικός Σταθμός», με προϋπολογισμό 54,1 εκατ. και εκτιμώμενη σύνδεσή του με το Σύστημα τον Ιούνιο του 2024.
Το έργο που περιλαμβάνει αγωγό μήκους 54 χλμ και τις συνοδευτικές υποδομές αποσκοπεί στη διασύνδεση των συστημάτων φυσικού αερίου Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας με στόχο την διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας φυσικού αερίου στην Βόρεια Μακεδονία καθώς σήμερα η τροφοδοσία της εξαρτάται αποκλειστικά από τον Διαβαλκανικό αγωγό. Για το έργο έχει υπογραφεί MoU ανάμεσα στον ΔΕΣΦΑ και την ΝER τον Οκτώβριο 2016 και η κατασκευή του θα ξεκινήσει μετά τη διενέργεια market test.
Ακόμη, η ΡΑΕ είχε ζητήσει από τον Διαχειριστή την τεχνική και οικονομική διερεύνηση της δυνατότητας επέκτασης του Συστήματος Μεταφοράς προς την Ήπειρο και συγκεκριμένα, αρχικά, προς την πόλη των Ιωαννίνων. Ο ΔΕΣΦΑ προχώρησε σε προκαταρκτική μελέτη εκτίμησης του κόστους του εν λόγω έργου, που αποτελεί ιδιαίτερη πρόκληση λόγω των γεωλογικών χαρακτηριστικών της περιοχής. Περαιτέρω, ο Διαχειριστής θα επανεξετάσει, βάσει μελέτης κόστους οφέλους, τη δυνατότητα κατασκευής του νέου αγωγού, καθώς και την οικονομικότητα εναλλακτικής μεθόδου τροφοδότησης με υπηρεσίες εικονικού αγωγού.
Παράλληλα, η ΡΑΕ προτίθεται να διερευνήσει τις εναλλακτικές λύσεις τροφοδότησης περιοχών που απέχουν από το υφιστάμενο Σύστημα, θεωρώντας ότι, δεδομένης της ευρωπαϊκής πολιτικής, οι επενδύσεις σε υποδομές φυσικού αερίου πρέπει: α) να λάβουν χώρα τα αμέσως επόμενα χρόνια, προκειμένου να υπάρχει επαρκής χρόνος απόσβεσής τους, και β) να υποστηρίζουν τη μεταφορά υδρογόνου ή/και βιοαερίων.
Τα δύο FSRU σε Αλεξανδρούπολη και Κόρινθο
Στο Πρόγραμμα εντάσσεται για πρώτη φορά στην τριετή περίοδο ανάπτυξης το έργο διασύνδεσης με το FSRU Αλεξανδρούπολης. Η έναρξη λειτουργίας του νέου ΑΣΦΑ Αλεξανδρούπολης αναμένεται το 2023 και με αναθεωρημένη διαστασιολόγηση ώστε να καλύπτεται η μέγιστη ημερήσια ροή. Για αυτό και ο προϋπολογισμός του αυξήθηκε στα 13 εκατ. ευρώ (από 10 εκατ.).
Το Έργο Σύνδεσης αφορά την κατασκευή ενός Μετρητικού/Ρυθμιστικού Σταθμού για την παραλαβή, διαχείριση ροής και τιμολόγησης των μεταφερόμενων ποσοτήτων από το σημείο εισόδου, κατάντι του σταθμού ξεστροπαγίδων του Διασυνδεδεμένου Συστήματος. Ο νέος σταθμός Μ/Ρ Αμφιτρίτης θα έχει δυναμικότητα, 865.000 Nm3/h,πίεση σχεδιασμού 90barg, με κατάλληλες διατάξεις βανοστασίων εισόδου και εξόδου E.S.D. (με διατάξεις παράκαμψης) και κεντρική διάταξη παράκαμψης του σταθμού Μ/Ρ του 50% της τελικής δυναμικότητας.
Προβλέπεται η ένταξή του στο Σύστημα τον Σεπτέμβριο του 2023.
Όπως είναι προφανές, το έργο σηματοδοτεί την οριστικοποίηση (η τελική επενδυτική απόφαση θα ληφθεί εντός του δεύτερου φετινού τριμήνου) του στρατηγικού project της Gastrade για το FSRU Αλεξανδρούπολης (επένδυση ύψους 370 εκατ. ευρώ) το οποίο και θα αποτελέσει μια νέα πύλη εφοδιασμού για την Ελλάδα και την ευρύτερη περιοχή.
Ένα από τα πιο σημαντικά «νέα» ωστόσο του επικαιροποιημένου Προγράμματος Ανάπτυξης είναι η ένταξη και μάλιστα για την πρώτη τριετία του αντίστοιχου project της Διώρυγα Gas, για το FSRU στον Κόλπο των Αγίων Θεοδώρων, το οποίο είχε μείνει εκτός της αρχικής έκδοσης του Δεκαετούς.
Το έργο, το οποίο «τρέχει» η θυγατρική του Ομίλου Motor Oil, έχει κατά πληροφορίες ορίζοντα ολοκλήρωσης έως τα τέλη του 2023.
Η πλωτή μονάδα αεριοποίησης και αποθήκευσης υγροποιημένου φυσικού αερίου (FSRU), θα αγκυροβοληθεί σε απόσταση περίπου 1,5 χλμ. νοτιοδυτικά του διυλιστηρίου του Ομίλου στην Κόρινθο, με εκτιμώμενη δυναμικότητα 2-3 bcm/έτος. Πρόκειται για μια στρατηγικής σημασίας επένδυση, καθώς θα αποτελέσει μία ακόμη πύλη εφοδιασμού και μάλιστα στο κέντρο της κατανάλωσης του εθνικού συστήματος, δηλαδή στο Νότο της χώρας. Έτσι θα ενισχύσει την περαιτέρω διείσδυση του φυσικού αερίου, τον ανταγωνισμό στην αγορά και την ασφάλεια εφοδιασμού για την ευρύτερη περιοχή, ενώ θα συντελέσει και στην αποσυμφόρηση της Ρεβυθούσας.
Το έργο, προϋπολογισμού 9,9 εκατ. ευρώ, που εντάσσεται το Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΔΕΣΦΑ αφορά στην εγκατάσταση ενός Μετρητικού/Ρυθμιστικού Σταθμού με δυναμικότητα 490.000 Nm3/h (ή 11.76 εκ. Nm3/day). Με την ολοκλήρωση του, θα δημιουργηθεί νέο Σημείο Εισόδου, εξυπηρετώντας έτσι την αίτηση της Διώρυγα Gas για 11.76 million Nm3/ day. Ο σταθμός θα έχει μέγιστη πίεση εξόδου 66.4 barg.
Οι συνδέσεις με βιομηχανίες και νέες μονάδες ρεύματος
Στο Πρόγραμμα Ανάπτυξης προβλέπονται αρκετά ακόμη σημαντικά έργα, όπως οι νέοι Σταθμοί Συμπίεσης στους Κήπους, την Αμπελιά, αλλά και τη Ν. Μεσημβρία (έργα συνολικού προϋπολογισμού 127,4 εκατ. ευρώ), ο Μετρητικός Σταθμός για τη σύνδεση με την Υπόγεια Αποθήκη Νότιας Καβάλας (7,5 εκατ.), καθώς και η σύνδεση του Συστήματος με μια σειρά μεγάλων βιομηχανιών, όπως η ΛΑΡΚΟ, η ΕΛΒΑΛ, η Kavala Oil. Επίσης, η σύνδεση με τις νέες μονάδες ρεύματος της Mytilineos, της ΤΕΡΝΑ και της Elpedison.
Εκτός Προγράμματος τέθηκε ο αγωγός υψηλής πίεσης Κομοτηνή-Θεσπρωτία.