Από την ανάπτυξη της εγχώριας βιομηχανίας υδρογονανθράκων με τη συμμετοχή της ExxonMobil και της Chevron, μέχρι τον Vertical Corridor, τον EastMed, το GSI και τον νέο διάδρομο IMEC προς Ινδία και Μέση Ανατολή, ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου παρουσίασε χθες στην Ουάσιγκτον το πλήρες γεωπολιτικό και ενεργειακό μίγμα της ελληνικής στρατηγικής για την επόμενη δεκαετία.
Σε μια πυκνή και αποκαλυπτική συζήτηση μιας ώρας στο Foundation for Defense of Democracies (FDD), περιέγραψε πώς η Ελλάδα περνά από τον ρόλο του αδύναμου κρίκου της Ανατολικής Μεσογείου σε πύλη εισόδου αμερικανικού LNG και σε καθοριστικό περιφερειακό παίκτη στο σταυροδρόμι Ανατολής–Δύσης, όπου οι ενεργειακές υποδομές εξελίσσονται σε εργαλεία γεωπολιτικής επιρροής.
«Ο κάθετος διάδρομος δεν είναι απλώς ένα ενεργειακό project. Είναι ένας διάδρομος ειρήνης και ευημερίας», σημείωσε χαρακτηριστικά, περιγράφοντας τον σχεδιασμό και τις υποδομές που συνδέουν πλέον την Ελλάδα με τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία. Ο διάδρομος τροφοδοτείται κυρίως με αμερικανικό LNG, ενισχύοντας τον στόχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο, ο οποίος τυπικά έχει ορίζοντα το 2027 – με πιθανότητα να μετατεθεί ακόμη και τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς.
Όπως είπε, αυτό σημαίνει ότι περίπου 14-15 BCM που εισέρχονται στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, κυρίως από τον TurkStream, και έχουν μετατραπεί σε όπλο ή χρησιμοποιηθεί για πολιτική πίεση από τη Ρωσία σε ορισμένες από αυτές τις χώρες, θα πρέπει να αντικατασταθούν από αμερικάνικες εισαγωγές.
Οι προκλήσεις του IMEC
Στη συζήτηση που φιλοξένησε το αμερικάνικο think tank στην Ουάσιγκτον, ο πολύ καλά διαβασμένος Richard Goldberg, Διευθυντής του προγράμματος ενέργειας και ενεργειακής ασφάλειας της δεξαμενής σκέψης ρώτησε τον Έλληνα υπουργό και για τη σημασία του IMEC.
Ο κ. Παπασταύρου χαρακτήρισε το India–Middle East–Europe Corridor ως την νέα αρχιτεκτονική συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο, στην οποία η Ελλάδα μπορεί να διαδραματίσει κομβικό ρόλο.
Συνέδεσε άμεσα το συγκεκριμένο διάδρομο με το σχήμα 3+1 (Ελλάδα – Κύπρος – Ισραήλ + ΗΠΑ), σημειώνοντας ότι η πρόσφατη σύνοδος στην Αθήνα ( P -TECH) έδειξε πως οι τέσσερις χώρες έχουν βούληση να συνεργαστούν συστηματικά στον τομέα της ενέργειας.
Το 3+1 όπως αναφέρθηκε αποτελεί το τελευταίο άκρο του IMEC, καθώς από το Ισραήλ και την Κύπρο μπορεί να συνεχιστεί προς Ελλάδα και ακολούθως στην Ευρώπη, ενώ προς την άλλη πλευρά συνδέεται με τις χώρες του Κόλπου και την Ινδία. Σημείωσε πως για πρώτη φορά διαμορφώνεται μια εν δυνάμει ενιαία ζώνη μεταφοράς ενέργειας και αγαθών από την Ινδία έως την Κεντρική Ευρώπη, με χώρες που «θέλουν ειρήνη, σταθερότητα και συνεργασία».
Ο Παπασταύρου ανέφερε πως η αγορά ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο ήδη εξελίσσεται: αέριο από το Ισραήλ πηγαίνει στην Αίγυπτο, υγροποιείται σε LNG και μπορεί να μεταφερθεί μέσω ελληνικών πλοίων στον κάθετο διάδρομο προς την Ευρώπη. Επισήμανε ότι αυτή η πραγματικότητα υλοποιεί στην πράξη την ιδέα διασύνδεσης Ανατολής–Δύσης.
Σε άλλο σημείο συνέδεσε το IMEC με έργα υποδομής όπως ο Great Sea Interconnector (Κρήτη–Κύπρος–Ισραήλ) αλλά και πιθανές διασυνδέσεις με τη Σαουδική Αραβία.
Αναφέρθηκε, τέλος, στο GREGY (Αίγυπτος–Ελλάδα) ως έργο που θεωρείται πλέον «απαραίτητο» και φέρνει την Αίγυπτο ακόμη πιο κοντά στην Ευρώπη μέσα σε αυτό το πλαίσιο διασύνδεσης, ενισχύοντας την παρουσία της Ελλάδας στον χάρτη του IMEC.
Εγκώμια για την Ελλάδα
Ο επικεφαλής του FDD, επιφύλαξε εγκωμιαστικά σχόλια και για την πρόοδο που έχει συντελεστεί τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Πριν λίγα χρόνια όπως είπε η χώρα βρισκόταν στο επίκεντρο της οικονομικής κατάρρευσης, και σήμερα αποτελεί στρατηγικό παράγοντα στην ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια. Υπογράμμισε δε ότι η πρόοδος είναι «θεαματική», με την Αθήνα να αναδύεται ως αξιόπιστος κόμβος διασύνδεσης, μεταφοράς ενέργειας και σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ο Παπασταύρου αναγνώρισε «ότι η μεταμόρφωση αυτή δεν ήταν εύκολη, αλλά αποτέλεσμα μεγάλων θυσιών του ελληνικού λαού. Η Ελλάδα έχασε το 25% του ΑΕΠ της σε καιρό ειρήνης. Η κοινωνία άντεξε και κράτησε συνοχή. Σήμερα δανειζόμαστε φθηνότερα από χώρες μεγαλύτερου μεγέθους, έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα και αναπτυξιακή δυναμική. Αυτό είναι επίτευγμα των πολιτών». Και πρόσθεσε ότι πλέον η Ελλάδα, με τη βοήθεια της ExxonMobil και της Chevron, «αναπτύσσει τη δική της βιομηχανία υδρογονανθράκων» ώστε να αποκτήσει ενεργειακή ασφάλεια και αυτονομία πόρων. Όπως δήλωσε σε 18 μήνες από σήμερα η χώρα θα έχει την πρώτη ερευνητική γεώτρηση μετά από 40 χρόνια αναφερόμενος στην πρόσφατη συμφωνία μεταξύ της ΕxxonMobil, της Εnegean και της Hellenic Energy που υπεγράφη στις αρχές Νοεμβρίου στην διεθνή διάσκεψη και αφορά το μπλοκ του Ιονίου. Σε ό,τι αφορά την Chevron και την Helleniq Energy οι οποίες έχουν αναλάβει τις παραχωρήσεις στα τέσσερα μπλοκ νότια της Κρήτης και της Πελοποννήσου επανέλαβε ότι οι σεισμικές και οι γεωφυσικές έρευνες θα γίνουνε μέσα στο 2026.
«Είμαστε δεσμευμένοι στην απεξάρτηση από το ρώσικο αέριο. Αναπτύσσουμε τις υποδομές μας και αξιοποιούμε την γεωγραφική μας θέση για να διευκολύνουμε αυτή την διαδικασία” τόνισε ο κ. Παπασταύρου.
Η Ελλάδα όπως αναφέρθηκε επενδύει στον τομέα του φυσικού αερίου χωρίς όμως να εγκαταλείπει και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας στις οποίες εξακολουθεί να δίνει βαρύτητα.
Ενισχύεται το προφίλ Παπασταύρου
Πέρα από τις αναφορές και τις τεχνικές λεπτομέρειες των ενεργειακών οδεύσεων, η εμφάνιση Παπασταύρου στην Ουάσιγκτον και το εύρος των θεμάτων στα οποία τοποθετήθηκε, αναδεικνύουν τον ρόλο του ως κεντρικού εκφραστή της ελληνικής ενεργειακής στρατηγικής στο διεθνές περιβάλλον.
Η παρουσία του στο FDD δεν θύμιζε απλή συμμετοχή υπουργού, αλλά παρέμβαση πολιτικού που συνομιλεί ισότιμα με την αμερικανική πλευρά, παρουσιάζοντας την Ελλάδα ως αξιόπιστο εταίρο σε μια περίοδο όπου η ενέργεια καθορίζει τις ισορροπίες. Το στίγμα που άφησε είναι ότι κινείται στον πυρήνα της χάραξης και της διαπραγμάτευσης της ενεργειακής πολιτικής της κυβέρνησης, με ρόλο που εκτείνεται εμφανώς πέρα από την τυπική διαχείριση του χαρτοφυλακίου.
RepowerEU και αποτροπή παράκαμψης ρωσικού αερίου
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στο RepowerEU και την ανάγκη να διασφαλιστεί ότι δεν θα βρεθεί «πίσω πόρτα» για το ρωσικό φυσικό αέριο. Σύμφωνα με όσα δήλωσε ο έλληνας υπουργός, το αέριο του TurkStream θεωρείται εξ ορισμού ρωσικό εκτός εάν αποδειχθεί το αντίθετο.
Ο κ. Παπασταύρου εξήγησε ότι η Ελλάδα έχει προτείνει σύστημα προέγκρισης για την πιστοποίηση προέλευσης, καθώς από την Τουρκία δεν υπάρχουν real-time δεδομένα ροών. Η αντικατάσταση του ρωσικού αερίου ως το 2027 απαιτεί, όπως είπε, τεράστιες υποδομές, μακροχρόνια συμβόλαια και κεφάλαια. Για να είναι τα έργα bankable χρειάζεται βεβαιότητα ότι δεν θα υπάρξει παράκαμψη και επανείσοδος ρωσικού αερίου με άλλο όνομα. Στο δίλημμα μάλιστα τι μπορεί να συμβεί στην Ευρώπη αν ο πόλεμος στην Ουκρανία τελειώσει, ο κ. Παπασπύρου τόνισε ότι κάποια στιγμή, η Ρωσία θα πρέπει να επανενταχθεί στη διεθνή αρχιτεκτονική ασφαλείας, αλλά θα ήθελε η ενέργεια να είναι το τελευταίο κομμάτι αυτής της επανένταξης. Όπως ειπώθηκε, η ενέργεια είναι ένας κλάδος της οικονομίας που χρησιμοποιήθηκε ως όπλο, και ως εργαλείο πολιτικής πίεσης της Μόσχας για αυτό πρέπει να αφαιρεθεί από το τραπέζι.
Όσον αφορά την Ευρώπη, ανέφερε ότι ακόμη και μόνο η συζήτηση για μετακίνηση της ημερομηνίας από τον Δεκέμβριο στο Σεπτέμβριο του 2027 για την απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο δείχνει τη δέσμευση των ευρωπαϊκών χωρών.
Το δίλημμα του EastMed
Ο υπουργός αναφέρθηκε και στον αγωγό EastMed όταν ρωτήθηκε αν το έργο παραμένει ενεργό ή έχει ουσιαστικά αντικατασταθεί. Απάντησε ότι η βασική ιδέα του EastMed — δηλαδή η μεταφορά φυσικού αερίου από την Ανατολική Μεσόγειο προς την Ευρώπη — υλοποιείται πλέον στην πράξη με άλλους τρόπους, κυρίως μέσω LNG.
Εξήγησε ότι το φυσικό αέριο του Ισραήλ μεταφέρεται στην Αίγυπτο, υγροποιείται και μπορεί να φτάσει στην Ευρώπη, ακόμα και μέσω του κάθετου διαδρόμου, ενώ νέα έργα όπως ο GSI δημιουργούν ηλεκτρικές ροές στην ίδια κατεύθυνση.
Τόνισε ότι ο EastMed δεν απορρίπτεται, αλλά δεν υπήρξε το οικονομικό momentum για να προχωρήσει όταν συζητήθηκε αρχικά. Ανέφερε επίσης ότι η προηγούμενη αμερικανική κυβέρνηση δεν ήταν ιδιαίτερα υποστηρικτική, κάτι που συνέβαλε στη στασιμότητα του έργου, χωρίς όμως να θεωρείται ο μοναδικός λόγος.
Ξεκαθάρισε ότι η Ελλάδα παραμένει ανοιχτή στο ενδεχόμενο του αγωγού στο μέλλον. Εάν υπάρξουν νέα αποθέματα ή οικονομικοί λόγοι που θα τον καθιστούν βιώσιμο, το έργο μπορεί να επανέλθει. Ωστόσο, προς το παρόν η αγορά έχει κινηθεί προς εναλλακτικές λύσεις υλοποίησης της ίδιας στρατηγικής.
Επιμένει για διερεύνηση μετόχων στον GSI
Για τον Great Sea Interconnector που τερματίζει την ενεργειακή απομόνωση της Κύπρου και συνδέει απευθείας Ισραήλ–Ελλάδα με το ευρωπαϊκό δίκτυο, αντιμετωπίζοντας όμως πολλά προβλήματα στην υλοποίηση, ο κ. Παπασταύρου σημείωσε ότι η ΕΕ χρηματοδοτεί το έργο με 650 εκατομμύρια ευρώ, το μεγαλύτερο ποσό που έχει δώσει ποτέ για έργο διασύνδεσης. Τόνισε πως υπάρχουν συζητήσεις για είσοδο νέων εταίρων, πιθανώς από ΗΠΑ και Μέση Ανατολή, καθώς και ενδιαφέρον από ιδιωτικά funds, κάτι που θα ενισχύσει την ανθεκτικότητα και τη χρηματοδότηση του project.
Ανέφερε μάλιστα ότι βρίσκονται σε εξέλιξη διαδικασίες επικαιροποίησης των τεχνικών και οικονομικών δεδομένων, ώστε το έργο να προσελκύσει περισσότερους συμμετέχοντες δίχως όμως να σχολιάσει την πρόσφατη τοποθέτηση της Ευρωπαΐκής Επιτροπής, η οποία δήλωσε ότι δε χρειάζεται νέα μελέτη κόστους οφέλους το project.
Ο παράγοντας Τουρκία
Ερωτηθείς χθες ο κ. Παπασταύρου για τη στάση της Τουρκίας, υπογράμμισε ότι οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο δεν πρέπει να αντιμετωπίζονται ως παιχνίδι μηδενικού αθροίσματος και ότι η συνεργασία μπορεί να λειτουργήσει μόνο σε πλαίσιο κανόνων. Τόνισε ότι η επιθετικότητα δεν οδηγεί σε επιρροή, αλλά σε απομόνωση, αφήνοντας να εννοηθεί πως το μέλλον των ενεργειακών σχεδίων είναι ανοιχτό για την Τουρκία μόνο εφόσον επιλέξει στάση συνεργασίας.
Ανέφερε ως προϋπόθεση πως η Τουρκία πρέπει να εγκαταλείψει το casus belli απέναντι στην Ελλάδα, τις απειλές και τις προκλήσεις, και να κινηθεί στη βάση του διεθνούς δικαίου και του lex mercatoria — ενός πλαισίου όπου όλοι ακολουθούν κανόνες. Τόνισε ότι η Ελλάδα στάθηκε ξεκάθαρα υπέρ της Ουκρανίας μετά την εισβολή της Ρωσίας, ενώ η Τουρκία προσπάθησε «να παίζει και με τις δύο πλευρές». «Κάποιοι το είδαν ως έξυπνο τακτικά», είπε, «όμως τελικά έρχεται η στιγμή που πρέπει να επιλέξεις».
Σχετικά με τη Λιβύη και τη συμφωνία με την Τουρκία, σημείωσε ότι ακόμα και σε έγγραφα που θεωρήθηκαν προκλητικά, το παράρτημα αφορά περιοχές που τηρούν τη μέση γραμμή, κάτι που δείχνει πως όποιος θέλει να συμμετέχει σοβαρά στη διεθνή ενεργειακή αγορά οφείλει να σέβεται τους κανόνες. Υπογράμμισε ότι εταιρείες όπως ExxonMobil και Chevron επενδύουν μόνο σε σταθερά περιβάλλοντα. «Αν παίζεις παιχνίδια, οι επενδύσεις δεν έρχονται», είπε χαρακτηριστικά.
Διαβάστε ακόμη
Έρχεται «Λευκός» Τειρεσίας στην Εφορία
Ράλι στην κτηματαγορά: Στο 3,1 δισ. ευρώ το 2025 οι αγοραπωλησίες ακινήτων
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα
Σχολίασε εδώ
Για να σχολιάσεις, χρησιμοποίησε ένα ψευδώνυμο.