Λίγα χρόνια πριν, η Ελλάδα βρισκόταν στην άκρη του ενεργειακού χάρτη, εξαρτημένη από εισαγωγές και με περιορισμένες δυνατότητες μεταφοράς ενέργειας προς τα βόρεια σύνορά της. Σήμερα, μέσα σε ελάχιστο χρόνο, η εικόνα έχει αλλάξει ριζικά. Η χώρα αποκτά στρατηγικό ρόλο ως ενεργειακός κόμβος με έργα που όχι μόνο ενισχύουν την ενεργειακή ασφάλεια, αλλά και μεταμορφώνουν τη γεωπολιτική της θέση.

Πίσω από αυτή τη στροφή βρίσκεται μια σειρά κομβικών επενδύσεων σε διασυνδέσεις, δίκτυα και υποδομές φυσικού αερίου. Πρωταγωνιστής στον νέο επενδυτικό κύκλο είναι ο ΑΔΜΗΕ με προγραμματισμένες επενδύσεις σε ηλεκτρικές διασυνδέσεις συνολικού ύψους 6 δισ., ο ΔΕΣΦΑ με ένα βραχυπρόθεσμο πλάνο επενδύσεων 600 εκατ. για το 2025-2026 και αντίστοιχα η Gastrade, η οποία διαχειρίζεται τον δεύτερο σταθμό υγροποιημένου φυσικού αερίου στην Αλεξανδρούπολη και είναι πολύ κοντά στην υλοποίηση και ενός δεύτερου FSRU (πλωτή μονάδα αποθήκευσης και αεριοποίησης LNG) στη Θράκη, συνολικής δυναμικότητας 6 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων τον χρόνο. Για το έργο συνολικού ύψους περί τα 500 εκατ. ευρώ αναζητείται χρηματοδότηση χωρίς να μπορεί να αποκλειστεί μια ευρύτερη στρατηγική συνεργασία με τις ΗΠΑ και την αμερικανική αναπτυξιακή τράπεζα DFC.

Η Ελλάδα δεν είναι πια ο τελευταίος κρίκος μιας αλυσίδας, αλλά ένας ενεργειακός διάδρομος που συνδέει τη Μεσόγειο με την Κεντρική Ευρώπη, έναν ρόλο που επικυρώνει με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο η πρόσφατη 20ετής συμφωνία με τις ΗΠΑ για την προμήθεια έως 4 δισεκατομμυρίων κυβικών μέτρων αερίου για εξαγωγές στην περιοχή της ΝΑ και Κεντρικής Ευρώπης.

«Αρτηρίες ανάπτυξης»

Η πρωτοβουλία του Kάθετου Διαδρόμου (Vertical Gas Corridor – VGC), που αφορά τη διασύνδεση επτά χωρών (Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Μολδαβίας, Ουκρανίας, Ουγγαρίας, Σερβίας), σύμφωνα με τον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρο Παπασταύρου, διαμορφώνει για πρώτη φορά μια ενιαία γεωπολιτική και οικονομική ζώνη περίπου 100 εκατομμυρίων πολιτών.

Οπως αναφέρει, η Ελλάδα αποκτά ρόλο πύλης εισόδου όχι μόνο για την ενέργεια, αλλά και για τα προϊόντα που θα φτάνουν από την Ινδία μέσω νέων σιδηροδρομικών και εμπορικών διαδρομών. «Ολες αυτές οι υποδομές είναι αρτηρίες ανάπτυξης», επισημαίνεται, αναδεικνύοντας το πώς η χώρα μας μετατρέπεται σε κρίσιμο κόμβο για τη διασύνδεση Ευρώπης, Μέσης Ανατολής και Ασίας.

Παρά τις γεωγραφικές γειτνιάσεις, οι χώρες του Κάθετου Διαδρόμου, όπως επισημαίνεται, δεν είχαν μέχρι σήμερα πραγματικές συνθήκες συνεργασίας. «Πόλεμοι, βουνά και ιστορικά εμπόδια τις κρατούσαν σε απόσταση. Πλέον, όμως, η ευρύτερη περιοχή μετατρέπεται σε μια ενιαία ενδοχώρα ανάπτυξης, με την Ελλάδα στο κέντρο της».

Η συμφωνία εντάσσεται στη νέα ευρωπαϊκή στρατηγική απεξάρτησης από το ρωσικό φυσικό αέριο, καθώς ο TurkStream, που φέρνει το ρωσικό αέριο στη ΝΑ Ευρώπη, θα χρειαστεί να σταματήσει το 2028, γεγονός που καθιστά αναγκαία τη δημιουργία νέων υποδομών και εναλλακτικών πηγών τροφοδοσίας από τη στιγμή που όλες οι προβλέψεις δείχνουν ότι το υγροποιημένο φυσικό αέριο θα μας συνοδεύει τουλάχιστον για 20 χρόνια ακόμη.

Ο ρόλος των μεγάλων συμβολαίων

Για να αντικατασταθούν τα 15-16 bcm που έρχονται σήμερα από τη Ρωσία για τις χώρες αυτές χρειάζονται επενδύσεις, υποδομές και διασυνδέσεις, λένε κυβερνητικοί παράγοντες. Οι επενδύσεις αυτές απαιτούν μακροχρόνιες συμβάσεις που θα επιτρέψουν στις εταιρείες να εξασφαλίσουν τραπεζική χρηματοδότηση για νέα έργα μεταφοράς ενέργειας.

Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα της συνεργασίας της ΔΕΠΑ με την Αktor, η οποία υπέγραψε το πρώτο μακροχρόνιο συμβόλαιο στην περιοχή με τη Venture Global – ένα μοντέλο που ανοίγει τον δρόμο για περαιτέρω επενδύσεις και ενεργειακή σταθερότητα.

Μέχρι και το 2020, η έλλειψη υποδομών και διασυνδέσεων περιόριζε τη χώρα σε ρόλο καταναλωτή, χωρίς ουσιαστική εξαγωγική ικανότητα. Σήμερα, το ελληνικό σύστημα φυσικού αερίου μπορεί να διοχετεύει έως και 8 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα προς τις βαλκανικές αγορές και, μέσω αυτών, στην Ουκρανία, ένα άλμα που οφείλεται σε στοχευμένες επενδύσεις και στρατηγικό σχεδιασμό.

Μεγάλη ζήτηση για LNG

Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Gastrade Κωνσταντίνο Σιφναίο, το Πλωτό Σύστημα Αποθήκευσης και Επαναεριοποίησης (FSRU) στην Αλεξανδρούπολη έχει ήδη προσελκύσει έντονο ενδιαφέρον από εγχώριους και αλλοδαπούς traders, με αποτέλεσμα η δυναμικότητά του να είναι σε μεγάλο βαθμό δεσμευμένη για τα επόμενα 5-10 χρόνια.

Ενδεικτικό της μεγάλης ζήτησης είναι και το γεγονός ότι η τελευταία διαθέσιμη χρονική θέση (slot) για άφιξη και εκφόρτωση LNG στη Ρεβυθούσα έχει δεσμευτεί ως το 2031, κάτι που δείχνει ότι υπάρχει έντονη ζήτηση, αλλά είναι και σαφής ένδειξη ότι αυτή η υπερδέσμευση θα χρειαστεί τουλάχιστον ένα ακόμη και ενδεχομένως και περισσότερα terminals για να την ικανοποιήσει.

Οι διασυνδέσεις

Ωστόσο η Ελλάδα δεν εξάγει μόνο αέριο, αλλά και ηλεκτρική ενέργεια, με νέα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής σημαντικής ισχύος να χτίζονται σε όλη τη χώρα ενισχύοντας την εξαγωγική δύναμη της χώρας και σε ρεύμα.

Στο πλαίσιο αυτό ο ΑΔΜΗΕ έχει μπροστά του τρεις μεγάλες επενδυτικές πρωτοβουλίες που περιλαμβάνονται στο δεκαετές πρόγραμμα ανάπτυξης. Πρόκειται για τη διασύνδεση των νησιών του Βορείου Αιγαίου και των Δωδεκανήσων που θα εξασφαλίσει σταθερή και φθηνή ηλεκτροδότηση, αντικαθιστώντας τις παλιές μονάδες πετρελαίου. Τη δεύτερη γραμμή Ελλάδας – Ιταλίας, που θα ενισχύσει τη ροή πράσινης ενέργειας προς την Κεντρική Ευρώπη καθώς επίσης και την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Σαουδικής Αραβίας, η οποία ανοίγει νέους ορίζοντες στη μεταφορά καθαρής ενέργειας από τη Μέση Ανατολή προς την Ε.Ε. Για το έργο αυτό ο ΑΔΜΗΕ ολοκληρώνει αυτή την περίοδο τη μελέτη σκοπιμότητας (feasibility study).

Στα 3 δισ. η διασύνδεση Δωδεκανήσων

Σύμφωνα με πληροφορίες μόνο για το έργο των Δωδεκανήσων (διασύνδεση Κορίνθου-Κω), όπου ο διαγωνισμός κηρύχθηκε άγονος τον Σεπτέμβριο, ο προϋπολογισμός έχει εκτιναχτεί στα 3 δισ. χωρίς προς το παρόν να έχει επαναπροκηρυχθεί νέα διαγωνιστική διαδικασία.

Στη συζήτηση που ανοίγει ότι τα έργα αυτά θα επιβαρύνουν τους καταναλωτές, οι οποίοι θα τα πληρώσουν μέσα από τα τέλη χρήσης δικτύου, η διοίκηση του Διαχειριστή αναφέρει ότι τα έργα αυτά είναι αντικείμενο εγκρίσεων και από τη ΡΑΑΕΥ. «Μπορεί το ποσό να φαίνεται μεγάλο, όμως οι μελέτες κόστους – οφέλους δείχνουν ότι οι επενδύσεις αυτές είναι συμφερότερες από οποιαδήποτε εναλλακτική λύση, όπως η συνέχιση λειτουργίας μονάδων πετρελαίου στα νησιά», εξήγησε πρόσφατα ο διευθύνων σύμβουλος του ΑΔΜΗΕ Μάνος Μανουσάκης.

Η κυβέρνηση, σύμφωνα με τον ίδιο, έχει διαβεβαιώσει ότι θα διασφαλίσει την κεφαλαιακή επάρκεια του οργανισμού, ώστε να προχωρήσει απρόσκοπτα το επενδυτικό πλάνο, δηλώσεις που παραπέμπουν σε απόφαση αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου.

«Οι μονάδες παραγωγής στα νησιά είναι παλιές και φθίνουν. Αν δεν προχωρήσουν οι διασυνδέσεις, σε λίγα χρόνια θα έχουμε πρόβλημα ενεργειακής ασφάλειας. Γι’ αυτό οι επενδύσεις αυτές δεν είναι απλώς οικονομικά συμφέρουσες, είναι εθνικά αναγκαίες», τόνισε ο κ. Μανουσάκης.

Διαβάστε ακόμη

Τα μυστικά των Stage 2 δανείων και οι προβλέψεις των τραπεζών (πίνακες)

Νομοσχέδιο ΥΠΕΘΟ: Απαλλαγή από ποινικές διώξεις και δωρεάν «voucher» συμβουλευτικής για υπερχρεωμένους

Εφορία: Εξώδικη επίλυση φορολογικών διαφορών με νέους κανόνες

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα